Από τον Γιάννη Πετρίδη
Οταν βρέθηκε νεκρός στο Παρίσι, στις 3 Ιουλίου του 1971, ο Jim Morrison, τραγουδιστής του συγκροτήματος The Doors και ένας από τους εμβληματικούς ηγέτες μουσικών συγκροτημάτων σε όλες τις εποχές, επιτυχία στη μουσική γνώριζαν καλλιτέχνες όπως: η Carole King με το περίφημο άλμπουμ Tapestry, ο Elton John με το Your song, που είχε το πρώτο του top 10 στην Αμερική, πρώτη επιτυχία και για τον Rod Stewart με το Maggie may, οι Rolling Stones, που κυκλοφορούν το πρώτο τραγούδι στην προσωπική εταιρεία τους Rolling Stone Records με τίτλο Brown sugar, οι Beatles, που ανακοινώνουν επίσημα τη διάλυσή τους και ο Paul McCartney που κυκλοφορεί το Another day σαν πρώτο του τραγούδι.
Πρώτο τραγούδι, σε ηλικία 13 ετών, και στην προσωπική καριέρα του Michael Jackson, που ηχογραφείται τον μήνα που πεθαίνει ο Morrison, φτιάχνονται τα συγκροτήματα Queen και Roxy Music και ο Marvin Gaye κυκλοφορεί μερικές μέρες πριν από τον θάνατο του Morrison το What’s going on.
Η αλήθεια είναι ότι έχουν αλλάξει πολλά πράγματα από τότε στον πλανήτη μας, αλλά όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες που αναφέρονται πιο πάνω, παρέμειναν για διάφορους λόγους στη μουσική επικαιρότητα συνεχίζοντας να μας απασχολούν έπειτα από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μόνον υποθετικά βέβαια μπορεί να εκτιμήσει κάποιος ποια θα ήταν η απήχηση σήμερα ενός 73χρονου Jim Morrison (γεννήθηκε στη Μελβούρνη της Φλόριντα, στις 8 Δεκεμβρίου 1943), αλλά η παρουσία του μέχρι την ημέρα του θανάτου και το μέχρι τότε έργο του, εκτός από τραγουδιστής των Doors, ως στιχουργού στα περισσότερα από τα τραγούδια τους, αποτελεί μια καλή ένδειξη το ότι ακόμα θα ήταν μέσα στα πράγματα, όπως άλλωστε συμβαίνει με πολλούς άλλους συνομήλικούς του καλλιτέχνες.
Το 1965 τελειώνοντας τη σχολή κινηματογράφου UNCLE, στο Λος Αντζελες, ο Morrison συναντήθηκε μερικές μέρες αργότερα με τον συμμαθητή του Ray Manzarek στην παραλία Venice και στην ερώτησή του για το τι επρόκειτο να κάνει στη συνέχεια, ο Morrison του διάβασε το ποίημα που αργότερα έγινε το τραγούδι Moonlight Drive και μαζί αποφασίζουν να φτιάξουν το συγκρότημα των Doors, όνομα που πήραν από το μυθιστόρημα του Αγγλου Aldous Huxley, The doors of perception. Ο Huxley, με τη σειρά του, το είχε εμπνευσθεί από μια φράση που έγραψε στο τέλος του 18ου αιώνα ο επίσης βρετανός ποιητής William Blake στο βιβλίο του The marriage of heaven and hell.
Το καλοκαίρι του 1966, οι Doors άνοιγαν τις συναυλίες όσων εμφανίζονταν στο γνωστό κλαμπ του Λος Αντζελες «Whiskey a Go Go» και η εμφάνιση του Van Morrison εκεί με το συγκρότημά του, τους Them, επηρέασε στη συνέχεια αρκετά τον τρόπο ερμηνείας του Jim Morrison. Χαρακτηριστική στιγμή της τελευταίας βραδιάς που εμφανίστηκαν οι Them στο κλαμπ, ήταν η κοινή ερμηνεία των δύο Morrison και των συγκροτημάτων τους στο γνωστό τραγούδι Gloria.
Το 1967, το συγκρότημα εμφανίζεται στο τηλεοπτικό σόου του Ed Sullivan, στο οποίο είχαν παρουσιασθεί ονόματα όπως οι Elvis Presley και Beatles, και ερμηνεύει τα τραγούδια του People are strange και Light my fire. Σε αντίθεση μάλιστα με τη συμφωνία του με τους παραγωγούς του προγράμματος να αλλάξει μέρος των στίχων τού Light my fire, ο Morrison τραγουδά στο ζωντανό πρόγραμμα τους αυθεντικούς, προκαλώντας την οργή των παραγωγών, οι οποίοι στο τέλος της εκπομπής τού είπαν ότι δεν πρόκειται το συγκρότημα να ξαναεμφανιστεί στο σόου. Ο Morrison απάντησε ειρωνικά: «Μα μόλις εμφανιστήκαμε».
Σύμφωνα με δηλώσεις του, ένα από τα περιστατικά που σημάδεψαν τη ζωή του, ήταν όταν σε ηλικία 5 ετών, ταξιδεύοντας με τους γονείς του στην έρημο του New Mexico, παρακολούθησε ένα ατύχημα με σύγκρουση αυτοκινήτων, που είχε θύματα ινδιάνους της περιοχής, που αιμορραγούσαν μέχρι θανάτου μετά τη σύγκρουση, χωρίς να μπορεί κανείς να τους βοηθήσει. Γι’ αυτό το περιστατικό ο Morrison από παιδί θα πιστέψει ότι οι ψυχές των νεκρών τριγύριζαν γύρω από το συμβάν και μία από αυτές μπήκε στο σώμα του, οι γονείς του για να τον καλμάρουν, τότε, του έλεγαν ότι είδε απλώς ένα κακό όνειρο.
Αρκετά χρόνια αργότερα ο Morrison θα γράψει τα τραγούδια Peace frog και The ghost song, που είναι εμπνευσμένα από το συμβάν.
Η σχεδόν νομαδική ζωή των γονέων του, που μετακόμιζαν συχνά λόγω της ιδιότητας του πατέρα του, που ήταν ναύαρχος, ήταν ένα άλλο στοιχείο που επηρέασε τον χαρακτήρα του και από την εφηβεία τον ώθησε στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά, γεγονός που τελικά θα τον οδηγήσει και στον θάνατο από υπερβολική δόση.
Αλλωστε και το βιβλίο του Huxley, από το οποίο πήραν οι Doors το όνομά τους, είχε σχέση με τα ναρκωτικά και την επίπτωσή τους στον άνθρωπο.
Τα περισσότερα από τα τραγούδια των Doors ήταν γραμμένα σε στίχους που βασίζονταν σε ποιήματα του Morrison, που συνήθως είχαν σκοτεινά θέματα, όπως ο θάνατος, η παράνοια, οι φόνοι και άλλα παρεμφερή, που τα συνδύαζε με τα ναρκωτικά, το σεξ και το ροκ εντ ρολ.
Ανάλογες εμπνεύσεις πρέπει να είχε και το άλλο μέλος του συγκροτήματος, ο Robbie Krieger, ο οποίος ήταν αυτός που με τη συμβολή του Morrison έγραψε τους στίχους στα τραγούδια Light my fire, Love me two times και Touch me.
Ο συνήθως αφηγηματικός τρόπος που είχαν τα τραγούδια που έγραφε ο Morrison, με μουσική που κινούνταν γύρω από διάφορα είδη, όπως τα μπλουζ σε συνδυασμό με το ροκ και την ψυχεδελική μουσική, εντυπωσίαζαν τους νέους της εποχής, που από το δεύτερο άλμπουμ τους, Strange days, ανέβασαν τους Doors στην κορυφή των προτιμήσεών τους.
Η επιλογή των στίχων τους μέσα από τη λογοτεχνική φλέβα του Morrison δύσκολα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη και η διασκευή του σε τραγούδια, όπως το Alabama song από την οπερέτα των Kurt Weil και Bertolt Brecht Rise and fall of the city of mahogonny, που ακούστηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του ’30, έδινε μια διαφορετική αίγλη στο συγκρότημα.
Εντυπωσιακή ήταν και η δομή των επικών τραγουδιών των Doors που είχαν ενιαίο θέμα, όπως τα When the music’s over, The end και Celebration of the lizard.
Οι εμπειρίες των Morrison και Manzarek από τις κινηματογραφικές τους σπουδές βοήθησαν στο να συνοδεύουν συχνά τα τραγούδια τους με εντυπωσιακά φιλμάκια που έδεναν απόλυτα με τραγούδια τους, όπως τα Moonlight drive, The unknown soldier, People are strange και άλλα.
Οσοι ήταν στο περιβάλλον του στη Γαλλία, είχαν διαπιστώσει ότι ο Morrison είχε πέσει σε κατάθλιψη και τη βραδιά του θανάτου του, όπως θα γράψουν στον επίλογο του βιβλίου Νο one here gets out alive, αυτός και η Pamela Courson, με την οποία ζούσε τότε στο Παρίσι, είχαν κάνει χρήση ηρωίνης και αλκοόλ.
Η Pamela θα πέσει και αυτή θύμα της ηρωίνης τρία χρόνια αργότερα.
Ο Morrison είχε επηρεαστεί αρκετά από τον Arthur Rimbaud, είχε στείλει μάλιστα ευχαριστήριο μήνυμα στον καθηγητή Wallace Fowley, που είχε μεταφράσει στα αγγλικά ποιήματα του Rimbaud.
Με τη σειρά του, ως ερμηνευτής και ποιητής επηρέασε, σύμφωνα με δηλώσεις των ιδίων, ονόματα όπως οι Iggy Pop, Eddie Vedder των Pearl Jam, Layne Stanley των Alice In Chains, ο οποίος, δυστυχώς, είχε το ίδιο τέλος με τον Morrison, Scott Weiland των Stone Temple Pilots, που κι αυτός έχει τις ίδιες συνήθειες, Julian Casablancas των Strokes κ.ά.
Αρκετά βιβλία έχουν γραφτεί για τη ζωή του Morrison, που έχει αποτελέσει αντικείμενο αρκετών ντοκιμαντέρ και κινηματογραφικών ταινιών, όπως αυτή που γύρισε ο Oliver Stone το 1991, με τίτλο The Doors.
Η χαρισματική αύρα του Jim Morrison συνεχίζει να κινείται ανάμεσά μας έπειτα από 44 χρόνια, και νέα παιδιά συνεχίζουν να συγκινούνται με τα τραγούδια που ερμήνευσε με τους Doors.
