Ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα κατασκευής δημοσίων έργων ολοκληρώνεται στα τέλη Μαρτίου, την ώρα που οι απαλλοτριώσεις συνεχίζουν να σκιάζουν παλιά και νέα κομμάτια των οδικών έργων, μεταθέτοντας τμήματα αυτών για το φθινόπωρο του 2017.
Κατά τους επόμενους πέντε μήνες, ο οδικός χάρτης της χώρας μας θα μετρά περισσότερα από 900 χιλιόμετρα σύγχρονων και ασφαλών αυτοκινητοδρόμων, τα οποία θα λειτουργήσουν για την επόμενη 30ετία οι ιδιώτες εισπράττοντας διόδια στο σύνολο του εθνικού δικτύου.
Τις συμβάσεις παραχώρησης θα διαχειριστούν οι τέσσερις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες της χώρας (Ακτωρ, ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ, J&P Αβαξ, INTΡΑΚΑΤ) σε συνεργασία με τους Γάλλους της Vinci, τη γερμανική Hochtief και τους Ισπανούς της Dragados – Ferrovial, η μελλοντική συμμετοχή των οποίων στα έργα της Ιόνιας και Κεντρικής Οδού θα υποχωρήσει προς όφελος της ΤΕΡΝΑ. Το κόστος των έργων παραμένει απροσδιόριστο, σίγουρα όμως ξεπερνά τα 5 δισ. ευρώ, αφού την τελευταία δεκαετία οι ανατροπές, τα σταματήματα, αλλά και οι αποζημιώσεις κόστισαν πολύ ακριβά στη διόλου ανέφελη πορεία υλοποίησης των οδικών αξόνων.
Με μοναδική εκκρεμότητα την υπογραφή συμφωνίας που θα γράψει τον επίλογο στα έργα των Τεμπών (Ράχες Μαλιακού – Κλειδί Ημαθίας), από τα τέλη του μήνα και σταδιακά μέχρι τα τέλη Μαρτίου το Δημόσιο θα κόψει κορδέλες σε τέσσερα οδικά έργα και θα κληθεί να επιλύσει μια σειρά εκκρεμοτήτων που θα σφυρίξουν τη λήξη στο ντέρμπι των συμβάσεων παραχώρησης. Ας δούμε αναλυτικά ποια είναι η σημερινή εικόνα των έργων, τι εκκρεμότητες υπάρχουν και ποια τμήματα θα παραδοθούν μετά την ημερομηνία-ορόσημο της Ε.Ε., που είναι η 31 Μαρτίου του 2017.
Κόρινθος – Πάτρα
Μόνο τα σημεία γειτνίασης με τον σιδηρόδρομο, συνολικού μήκους 9 χιλιομέτρων (Δερβένι, Καμάρες, Αραχωβίτικα και ανισόπεδος κόμβος Ρίου), θα ολοκληρωθούν το φθινόπωρο του 2017. Κατά τα άλλα, η Κορίνθου – Πατρών θα παραδοθεί σε κυκλοφορία τον προσεχή Μάρτιο, ενώ καταβάλλεται προσπάθεια να ολοκληρωθεί στα τέλη του έτους το τμήμα Κιάτο -Ξυλόκαστρο, μήκους 14 χλμ.
Στα τμήματα που θα παραμείνουν ανοικτά, η κίνηση θα εξυπηρετείται μέσω κυκλοφοριακών ρυθμίσεων και τοπικών παρακάμψεων. Στις Καμάρες, σημείο επαφής με τον σιδηρόδρομο, ένα μικρό τμήμα 500 μέτρων «φρακάρει» τις απαλλοτριώσεις, ενώ αντίστοιχα στην περιοχή Καμάρι Κορινθίας οι πρόσφατες αρχαιολογικές ανασκαφές φρενάρουν την απόδοση της γης. Σήμερα, η συνολική πρόοδος του έργου βρίσκεται περίπου στο 85%.
Η Ολυμπία Οδός έχει την ιδιαιτερότητα να κατασκευάζεται πάνω στην παλιά χάραξη ενώ ταυτόχρονα είναι σε λειτουργία. Αυτό μπορεί να προκαλεί σοβαρές δυσκολίες στην οδήγηση, ωστόσο οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που έφεραν τα έργα έχουν περιορίσει κατά 80% τα τροχαία ατυχήματα.
Αντίρριο – Γιάννενα
Μέχρι τα τέλη του χρόνου θα πρέπει να έχουν κλείσει όλες οι εκκρεμότητες του αυτοκινητόδρομου που θα συνδέσει το Αντίρριο με τα Γιάννενα προκειμένου οι τράπεζες να βάλουν τη δική τους συμμετοχή στο έργο, που υπολογίζεται σε 150 εκατ. ευρώ. Σοβαρές αντιδράσεις εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ο παραχωρησιούχος του έργου με την τοποθέτηση πλευρικών διοδίων στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου και της Βαρυμπόμπης, που αποτελεί τμήμα του ΠΑΘΕ που διαχειρίζεται και λειτουργεί η Ιόνια Οδός.
Στελέχη της κοινοπραξίας υποστηρίζουν ότι εάν δεν υπογραφεί μέχρι τα τέλη του χρόνου η περιβαλλοντική μελέτη των σταθμών, η οποία έχει υποβληθεί εδώ και μήνες στο υπουργείο Περιβάλλοντος, τότε κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα όλη η χρηματοδότηση του έργου. Ο λόγος, όπως αναφέρουν, είναι ότι οι τράπεζες θέλουν να έχουν σαφή εικόνα για την πορεία του έργου χωρίς αβεβαιότητες και καθυστερήσεις και η εκκρεμότητα αυτή γεννάει ένα ισχυρό άλλοθι για εμπλοκή της χρηματοδότησης.
Τίποτα δεν αποκλείει νέα διετή αναβολή της λειτουργίας διοδίων, γεγονός πάντως που θα επιβαρύνει το Δημόσιο, το οποίο θα κληθεί να καταβάλλει το αντίτιμο στον παραχωρησιούχο ύψους 8 έως 10 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Κατά τα άλλα, ο αυτοκινητόδρομος συνεχίζει να ταλαιπωρείται από τις καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, που σήμερα αντιπροσωπεύουν το 12% του έργου, ποσοστό που μειώνει η εταιρεία εξαιτίας της πολιτικής μίσθωσης γης. Ωστόσο, η Ιόνια Οδός δεν θα αποφύγει την επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος του έργου πέραν του Μαρτίου του 2017.
Μια ιδιοκτησία εξακολουθεί να εμποδίζει την παράδοση του τμήματος από τη Φιλιππιάδα και η οποία βρίσκεται στο τέλος της παράκαμψης της Αρτας έως το στρατόπεδο Παπαγεωργίου στα Γιάννενα, μήκους 30 χιλιομέτρων. Προβληματικές περιοχές εξακολουθούν να είναι το Κρίκελλο, λίγα χιλιόμετρα πριν την Αρτα, η Ρίζα πριν από την είσοδο της σήραγγας της Κλόκοβας και η θέση Αυγό, στην ένωση της Ιόνιας Οδού με την Εγνατία.
Ε65: Ξυνιάδα – Τρίκαλα
Ενας οδικός άξονας του Διευρωπαϊκού Δικτύου Αυτοκινητοδρόμων που ξεκινά από τη Σουηδία, διατρέχει όλη την Ευρώπη και καταλήγει στο Καστέλι είναι με βάση τα διεθνή χαρακτηριστικά του ο Ε65, ο οποίος στην Ελλάδα αντιπροσωπεύει το τμήμα που ενώνει τη Λαμία με την Εγνατία.
Το έργο κατά την επανεκκίνηση των αυτοκινητοδρόμων του 2013 τεμαχίστηκε σε τρία κομμάτια, από τα οποία σήμερα κατασκευάζεται το ενδιάμεσο Ξυνιάδα – Τρίκαλα, μήκους 78 χλμ. Συνολικά, σε όλο τον αυτοκινητόδρομο εκκρεμούν απαλλοτριώσεις που αντιστοιχούν στο 12% του έργου, οι οποίες περιορίζονται στο 5% λόγω της μίσθωσης γης από τον κατασκευαστή (850 στρέμματα).
Οι μεγάλες καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, οι οποίες οφείλονται και σε αλλαγές στη χάραξη του έργου, ενδέχεται να οδηγήσουν στην παράδοση στα τέλη Μαρτίου ενός μόνο κλάδου του έργου. Μέχρι τέλη του χρόνου καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να εγκριθεί το αναβαλλόμενο τμήμα του Λαμία – Ξυνιάδα, προϋπολογισμού 310 εκατ. ευρώ, για το οποίο έχει υποβληθεί φάκελος στην Ε.Ε. Το τμήμα αυτό εξαιρέθηκε από την παραχώρηση, αλλά ήδη σε πολλά κομμάτια έχουν συντελεστεί σημαντικές εργασίες. Οι εκκρεμότητες που έχει στις απαλλοτριώσεις αγγίζουν το 40%.
Μαλιακός – Κλειδί
Για τα μέσα Νοεμβρίου μετατίθεται η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Δημοσίου και της Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου προκειμένου να ολοκληρωθεί το τμήμα που υπολείπεται (μόλις 7% του έργου) για την παράδοση του αυτοκινητοδρόμου από τις Ράχες Φθιώτιδας έως το Κλειδί Ημαθίας. Η πορεία του έργου επηρεάζεται από τη σφοδρή δικαστική αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών, οι οποίες έχουν προσφύγει σε διαιτησίες για καθυστερήσεις στα έργα, απώλειες διοδίων κ.ά. Από την περασμένη άνοιξη εκκρεμεί η οριστικοποίηση ενός πλαισίου συμφωνίας με σκοπό να καθοριστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση του οδικού άξονα.
Η κοινοπραξία στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο έχει η γερμανοϊσπανικών συμφερόντων Hochtief (ελέγχει το 35% της εταιρείας παραχώρησης) ακολουθεί σκληρή γραμμή, την οποία τήρησε το περασμένο καλοκαίρι και στο άλλο έργο όπου συμμετέχει, την Ολυμπία Οδό. Η εταιρεία καλύπτεται από μία διαιτητική απόφαση που της δίνει περιθώριο παράδοσης του έργου τον επόμενο Οκτώβριο και πιέζει για καταβολή αποζημιώσεων στα πρότυπα των άλλων οδικών έργων προκειμένου να φανεί συνεπής στην παράδοση των τριών σηράγγων στα τέλη Μαρτίου.
Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα
Εντός του μήνα αναμένεται να παραδοθεί από τον Μορέα το τελευταίο κομμάτι του Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα, η ολοκλήρωση δηλαδή του Περιμετρικού Δακτυλίου της πόλης της Καλαμάτας, συνολικού μήκους 11,5 χιλιομέτρων.
Ο αυτοκινητόδρομος της Πελοποννήσου, που ήταν από τα πρώτα έργα που ξεκίνησαν να κατασκευάζουν οι Ελληνες εργολάβοι το 2007, θα είναι και το πρώτο οδικό έργο που θα βρίσκεται πολύ σύντομα σε πλήρη λειτουργία. Η κυβέρνηση, ωστόσο, έχει να αντιμετωπίσει τη χαμηλή κυκλοφορία στο τμήμα Λεύκτρο – Σπάρτη που συνδέει τη Σπάρτη με την Καλαμάτα και αποτελεί τμήμα του έργου. Για το συγκεκριμένο κομμάτι υπάρχουν σκέψεις για εκπτωτικά προγράμματα διοδίων με σκοπό να τονωθεί η κίνηση του δρόμου.
