Πολλοί φίλοι θέτουν το εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα των νέων μετώπων σύγκρουσης.
Αυτά που παγιώνονται, μετά την χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-08 στις ΗΠΑ και την πρόσφατη«κρίση» της Ευρωζώνης,σε παγκόσμιο και περιφερειακό-Ελλαδικό πεδίο.
Αρχίζοντας από το δεύτερο,θα έλεγα πως βιώνουμε μιά κρίσιμη μεταβατική περίοδο.Αυτό που πρόχειρα και αβασάνιστα,εδώ και μερικά χρόνια, προσδιορίζεται ως «τέλος της μεταπολίτευσης».Αν όμως«τέλος εποχής»σημαίνει την διαμορφούμενη τάση μετάβασης σε ένα νέο κύκλο διαφορετικών κοινωνικών και πολιτικών προτεραιοτήτων,τότε το πιασάρικο «τέλος της μεταπολίτευσης»είναι μάλλον αδόκιμο.Γιατί η εποχή των στρεβλώσεων υπερβαίνει κατά πολύ τη διάρκεια της μεταπολίτευσης.Και η ρήξη δεν μπορεί παρά να αφορά συνολικά στο μοντέλο του νεοελλαδικού κομματικού κράτους και την παραδοσιακή πλέον πολιτική ηγεμονία του λαϊκισμού.
Οι μεταπολιτευτικές δυνάμεις εξουσίας όχι μόνον δεν επεδίωξαν την ρήξη αλλά αντιθέτως διατήρησαν και πολλές φορές ενίσχυσαν αυτά τα θλιβερά γνωρίσματα του νεοελλαδικού πολιτικού βίου.Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό ώστε κάθε απόπειρα διαλόγου για ρήξεις και ανατροπές να προσλαμβάνει τον χαρακτήρα εναγώνιας αναζήτησης ενδιαφερόμενων συνομιλητών,καθώς φαίνεται να είναι μικρός ο αριθμός των διασωθέντων, εκείνων δηλαδή που κατόρθωσαν να αντισταθούν στον κατ’ουσίαν ατομοκρατικό συντεχνιασμό και στις πελατειακές σχέσεις που ευτέλισαν τους θεσμούς και επέβαλαν ως μόνες επιλογές ενός ανήσυχου άλλοτε λαού την αργυρώνητη σιωπή του βολέματος ή την αξιοπρεπή σιωπή της ιδιώτευσης.
Εάν το κοινωνικό μας υλικό επιτρέπει την υπέρβαση μιάς εποχής,αυτή νομίζω πρέπει να είναι η εποχή του κομματισμού.Εποχή της επικυριαρχίας των κομμάτων πάνω στους Θεσμούς,εποχή του κομματικού κράτους.Και εάν απέμεινε κοινωνική ορμή για το πέρασμα σε μια καινούρια,αυτή δεν μπορεί παρά να είναι η εποχή της Κοινωνίας.
Σε τούτο το πέρασμα θα πρωταγωνιστήσουν νέα κοινωνικά κινήματα ή/και πολιτικά υποκείμενα,κυρίως του χώρου των αντισυστημικών κοινωνιο-κεντρικών πολιτικών δυνάμεων.
Το προσωπικό των μεταπολιτευτικών κομμάτων, είτε ως πρωτογενώς υπαίτιο της κατάρρευσης,είτε ως πολιτικός κλώνος των υπαιτίων,δεν μπορεί να μεταρσιωθεί τώρα σε οργανικό ηγέτη,σε οργανικό διανοούμενο των νέων συγκρούσεων.Όσο και άν υφίστανται νησίδες πολιτικού ήθους στο σύνολο κομματικό φάσμα νομίζω πως δεν επαρκούν καθώς ουδετεροποιούνται από την χωρική διαφθορά.
Είναι άρα εύλογο το ερώτημα, εάν όντως απέμεινε κοινωνική ορμή για το πέρασμα σε μια καινούργια εποχή. Πόσο λαβωμένο είναι το κοινωνικό σώμα από την διαφθορά κορυφής; Πόσο αθεράπευτα εθισμένο στις πελατειακές συναλλαγές;
Πόσο εύκολα αντιμετωπίζεται αυτό το γνωστό πολιτικο-επιχειρηματικό καρτέλ των σαρκοφάγων του συλλογικού μας πλούτου, των υβριστών της συλλογικής μας αξιοπρέπειας, των κολαούζων της διεθνικής Ελίτ;
Από την άλλη, πόσο εύκολα αλλάζει νοοτροπία ο δημόσιος λειτουργός, όλων των αρθρώσεων του Δημόσιου Βίου, που έχει συναρτήσει την απόδοσή του με αδιαφανείς δοσοληψίες;
Και πόσο εύκολα αλλάζει νοοτροπία ένα πολιτικό σύστημα που έχει συναρτήσει την δική του κρατική σπατάλη με μισθούς το ύψος των οποίων (ιδίως σε κρίσιμους και αποδοτικούς τομείς του Δημοσίου λ.χ. ΕΣΥ,ΕΛΑΣ κ.τ.α.) καθιστά απαραίτητες ως όρο επιβίωσης τις αδιαφανείς δοσοληψίες;
Καθόλου εύκολα.
Μα νομίζω πως όλα αυτά επιτυχώς αντιμετωπίζονται. Όταν η τρέλα του ελλαδικού χάους, της καταρράκωσης κανονισμών, της περιφρόνησης των κανόνων μετουσιωθεί σε δημιουργική τρέλα ανασυγκρότησης, σε δύναμη αποκάλυψης ενός νέου συλλογικού οράματος.
Όταν η Αριστερά αναλάβει την ιστορική της ευθύνη να εμπνεύσει κοινωνικές συσπειρώσεις και ευρύτερες συναινέσεις με κεντρικό στόχο την ίδρυση (ποια επανίδρυση, πότε ιδρύθηκε για να επανιδρυθεί;) ενός σύγχρονου κράτους, ευκίνητου, ανθρωποκεντρικού, κοινωνιοκεντρικού, ταγμένου στην ευημερία και την αξιοπρέπεια των πολιτών του.
Υπαρκτές οι προϋποθέσεις. Ο συλλογικός μας πλούτος. Αξιόλογοι ανθρώπινοι πόροι.
Ιδιοσυγκρασιακές αρετές. Ζηλευτό πολιτισμικό και φυσικό περιβάλλον. Δημόσια περιουσία υπερβαίνουσα κατά πολύ το συνολικό δημόσιο χρέος. Ιδιωτικές καταθέσεις (κυρίως οι άδηλες) υπερβαίνουσες επίσης κατά πολύ το συνολικό δημόσιο χρέος. Αδρανή υπεδαφικά αποθέματα.
Τώρα, στο δια-περιφερειακό πεδίο, οι εμπειρίες της νεοφιλελεύθερης έπαρσης μάλλον ξεκαθάρισαν τα επιμέρους συγκρουσιακά μέτωπα.
Τον Δεκέμβριο του 2009,στον ιδιαιτέρως παραγωγικό κύκλο διαλόγου της Νέας Υόρκης, είχαμε μαζί με άλλους φίλους την ευκαιρία να υποστηρίξουμε την ανάγκη ενός νέου Bretton Woods της Κοινωνικής Συνοχής και της Αειφορίας. Την ανάγκη αποτοξίνωσης της Οικονομίας από τα γνωστά τοξικά, αποσταθεροποιητικά, χρηματοπιστωτικά προϊόντα καθώς και επαναξιολόγησης της χρησιμότητας των οίκων αξιολόγησης, με στόχο μιαν ελεύθερη αλλά κοινωνικώς ρυθμιζόμενη Οικονομία, προσανατολισμένη στην υγιή επιχειρηματικότητα και την αειφόρο ανάπτυξη αντί του ασύδοτου τζόγου που είχε πάντοτε θύματα ολόκληρες κοινωνίες.
Χωρίς γενναία βήματα ανατροπής της νεοφιλελεύθερης απάτης και βαρβαρότητας, κατά τη διάρκεια της επόμενης εικοσαετίας και στις κοινωνίες των 2/3, νομίζω πως θα βιώσουμε συγκρουσιακές εξελίξεις ιδιαιτέρως μεγάλης έντασης και διάρκειας.
Απέναντι σε μια διεθνική επιχειρηματική Ελίτ η οποία ευθέως αμφισβητεί την αυτονομία (και χρησιμότητα) της Πολιτικής, δηλαδή την υπαρκτική ουσία της Δημοκρατίας, μια Ελίτ που σκηνοθετεί περιφερειακές συρράξεις και «κρίσεις»καθώς διαθέτει την ευχέρεια να απαξιώνει την δημόσια εικόνα εθνικών Οικονομιών (το 50% κάθε πραγματικού οικονομικού status προσλαμβάνεται ως δημόσια εικόνα και ψυχολογικό κλίμα) ακριβώς επειδή επενδύει στην κατάρρευση εθνικών οικονομιών, απέναντι σε τούτη την μεταμοντέρνα βαρβαρότητα δεν υπάρχουν περιθώρια συναινετικών λύσεων.
Είναι αναπόφευκτη η σύγκρουση και θα είναι αδυσώπητη. Εκτός εάν εγκαίρως μια αντισυστημική πολυκοινωνική συμμαχία της Ευρωπαϊκής(και όχι μόνο)περιφέρειας καταστεί πλειοψηφική και τολμήσει την αποτοξίνωση της πλανητικής Οικονομίας για να επιβάλλει στην υποκείμενη πλέον σε ρυθμιστικό έλεγχο Αγορά τις«κόκκινες γραμμές»της Πολιτικής του 21ουαιώνα,σε δια-περιφερειακή κλίμακα και σε δύο ξεκάθαρα πλαίσια:-
Πρωτίστως αυτό της διαφάνειας και ρυθμιστικής νομιμότητας των πλανητικών οικονομικών σχέσεων (λ.χ.επαναφορά των μηχανισμών ελέγχου κεφαλαιακής διακίνησης, δημόσιοι οίκοι αξιολόγησης κ.τ.α) και, ταυτοχρόνως, εκείνο του αυτοματισμού μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.
Στο μετερίζι των αντι-διαχειριστικών, ανατρεπτικών δυνάμεων ήδη συγκλίνουν δυναμικά κοινωνικά κινήματα, ωριμότερα από την εποχή των στρεβλώσεων, καθώς και στοιχεία πολιτικών δυνάμεων.
Εξίσου σημαντικό θεωρώ πως το ίδιο μετερίζι επιλέγουν δυναμικές σύγχρονες επιχειρήσεις, με μιά ρηξικέλευθη αντίληψη του ρόλου της επιχειρηματικότητας, στο πλαίσιο καινοτόμων, εναλλακτικών και συνεργειακών δράσεων.
Αυτό που θα ονόμαζα μετα-ταξική και μετα-κρατική αντίθεση ανάμεσα στην διεθνική Ελίτ και τις περιφερειακές Κοινωνίες προφανώς υπερβαίνει τις εσωτερικές κατηγορικές αντιθέσεις, τα εσωτερικά μέτωπα και αφορά στο σύνολο κάθε κοινωνίας και συγχρόνως σε όλες τις κοινωνίες.
Η σύγκρουση πλέον απαιτεί ευρύτατες, αγωνιστικές κοινωνικές και δια-κοινωνικές συμμαχίες, με σταθερό στόχο να ακυρώσουν τον (ήδη ορατό) οικονομικό και πολιτισμικό ολοκληρωτισμό, δηλαδή την υπαρκτική ουσία της διεθνικής νεοφιλελεύθερης Ελίτ.
