Μετά από την πρώτη σελίδα ένιωσα ότι βρίσκομαι μπροστά σε ένα έργο ενός μάστορα της γραφής. Κι ας είναι το πρώτο βιβλίο της Χρυσούλας Πατρώνου – Παπατέρπου που κυκλοφόρησε στα 73 της χρόνια!
Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα γίνουν ποτέ best seller. Κι όχι γιατί δεν αξίζουν. Βλέπετε η εποχή μας θέλει ογκώδη μυθιστορήματα, με πολλά πάθη, ίσως και στυγερά εγκλήματα, κατά προτίμηση με happy end. Πιθανόν να μην αξιωθούν και κάποιο βραβείο. Όταν είσαι μακριά από το κλεινόν άστυ, από κάποιο Πανεπιστήμιο, από τις παρέες που θαυμάζονται μεταξύ τους, έχεις λίγες ελπίδες.
Κι όμως. Τα βιβλία για τα οποία γράφω αυτές τις γραμμές, περιέχουν μερικές από τις πιο δυνατές ιστορίες που έχω διαβάσει. Σύντομα διηγήματα – μικρά διαμαντάκια. Και τα δυο γραμμένα από ανθρώπους στην ωριμότητά τους.
Το κουφάδι (εκδόσεις Κοράλι) της κυρίας Χρυσούλας Πατρώνου -Παπατέρπου βρέθηκε στα χέρια μου σε ένα ταξίδι στην Καστοριά όπου κατοικεί η συγγραφέας. Μου έκανε εντύπωση πρώτα απ’ όλα η αισθητική του βιβλίου με τα σχέδια του εικαστικού Κώστα Λάκη που δένουν αρμονικά με το περιεχόμενο. Και μετά, από την πρώτη σελίδα ένιωσα ότι βρίσκομαι μπροστά σε ένα έργο ενός μάστορα της γραφής. Κι ας είναι το πρώτο της βιβλίο που κυκλοφόρησε στα 73 της χρόνια! Οι ιστορίες -πολλές από τις οποίες διαδραματίζονται στην περίοδο του Εμφυλίου- είναι μερικές φορές πολύ σκληρές. Όπως το ομώνυμο διήγημα, το Κουφάδι με τη δολοφονία και τον βιασμό ενός κοριτσιού ή τα συγκλονιστικά κυδώνια με τα κεφάλια των ανταρτών στα κάγκελα ενός αρχοντικού. Ώρες – ώρες μοιάζει με εφιάλτη. Η λιτή γραφή εντείνει το σοκ που σου προκαλούν κάποια από τα διηγήματα. Δεν λείπει και το μαύρο χιούμορ ή η ειρωνεία, αλλά όλα είναι σοφά δουλεμένα… Η συγγραφέας σκάβει κάτω από την επιφάνεια και δεν διστάζει να βάλει το νυστέρι βαθιά στην πληγή. Άλλωστε τα τραύματα της εποχής εκείνης έχουν εν πολλοίς επηρεάσει και το σήμερα.
Ο Αστέρης Ν. Μαυρουδής, τον οποίο παρακολουθώ εδώ και κάποιο καιρό από τότε που διάβασα την πολύ ενδιαφέρουσα Κλεψιά και το δοκίμιό του για το διήγημα, επιστρέφει με ένα νέο βιβλίο, με πολύ σύντομες ιστορίες, την Ατυχία, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Εδώ πρωταγωνιστεί η ελληνική επαρχία της δεκαετίας του ’50 και με έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο, ο συγγραφέας μας παρουσιάζει 21 διηγήματα, κομμάτια ενός παζλ που σχηματίζουν το πορτρέτο της Ελλάδας και των ανθρώπων που αγωνίζονται να βγουν από εκείνη τη σκληρή εποχή. Πολλές και οι αναδρομές στο πρόσφατο, τότε, παρελθόν του πολέμου, της κατοχής και του εμφυλίου. Με τρόπο επίσης λιτό, είναι σα να βλέπουμε φωτογραφίες και να ακούμε ιστορίες, ολοζώντανες. Δεν είναι, ωστόσο, μια νοσταλγική ηθογραφία, αλλά κάτι πολύ περισσότερο. Νιώθεις πως μπορείς μέσα από τέτοια βιβλία να ερμηνεύσεις καλύτερα τα όσα έχουν συμβεί. Ο «λαός» παύει να είναι μια αφηρημένη έννοια και γίνεται άνθρωποι, με τη φωτεινή και τη σκοτεινή τους πλευρά, με τα πάθη τους, με τις αλληλοσυγκρουόμενες επιθυμίες τους…
Θα σας πρότεινα να αναζητήσετε και να απολαύσετε αυτά τα δυο μικρά βιβλία, στα οποία τουλάχιστον εγώ ανατρέχω ξανά και ξανά διαβάζοντας πάλι κάποιες σελίδες…
