Παροιμίες απ’ τον Γέρμα Καστοριάς
1. Όποιος δεν έχει παιδιά έχει ένα βάσανο, όποιος έχει παιδιά έχει πολλά βάσανα.
2. Στο νεκρό θα γελάσουν και στ’ χαρά (= γάμο) θα κλάψουν.
3. Όλον τον κόσμο γύρισα, σαν το μπόι μου βρήκα, σαν την καρδιά μ’ δεν βρήκα.
4. Φτύνω σιαπάν’ φτύνω τα μούτρα μ’, φτύνω σιακάτ’ φτω (=φτύνω) τα ποδάρια μ’. (: βρίσκομαι σε μεγάλο δίλημμα).
5. Πριν ανέβεις στο γομάρ’ (= γαϊδούρι) βαραίνεις τα ποδάρια σ’. (: λέγεται για ανυπόμονο άνθρωπο).
6. Με το νου σου Πασχαλιά φτιάνεις.
7. Με τ’ αρνιά κουρεύεται (= κάνει παρέα με μικρότερούς του ηλικιακά).
8. Με το κριθάρι της χαράς (= γάμου) το άλογο δεν τον βγάζει το χειμώνα.
9. Μόνο ένα μπάλιο βόιδι έχει το χωριό;
10. Ποιος έχασε την αντροπή (= ντροπή) για να τη βρει αυτός;
11. Το ποτάμι που βάζ’ (=βουίζει) μη το φοβάσαι.
12. Σκυλί από κοπάδ’ και γυναίκα από σπίτ’ (να πάρεις).
13. Ο παλιός ο γάτος θέλει τρυφερά ποντίκια (λέγεται για έκφυλο γέροντα).
14. Βρέχει λάδι και χιονίζει κάστανα και καθόλου δεν τον μέλλει (: λέγεται για νωθρό και αδιάφορο άνθρωπο).
15. Δεμένο σκυλί κοπάδι δεν φυλάγει (: εργασία που γίνεται με καταναγκασμό δεν είναι επιτυχής).
16. Τα σκυλιά που έχουν κακόν νοικοκύρη (= αφεντικό) δαγκώνουν.
17. Ο δρόμος της γυναίκας είναι κοντός. (: η γυναίκα δεν μπορεί να πάει εκεί που πηγαίνει ο άντρας και να κάνει ό,τι κάνει αυτός).
18. Ο ύπνος βάνει γόνατα (: χοντρούς μηρούς) και ξεγυμνώνει τον ντιάντιο (= πισινό). (:Λεγόταν για υπναρού και τεμπέλα γυναίκα που δεν ύφαινε τα φορέματά της).
19. Όταν πεθάνει ο άντρας «πεθαίνει» και η γυναίκα τ’. Ο άντρας στο χώμα και η γυναίκα στον κόσμο.
20. Ρώτησαν τον Θεό τι δουλειά κάνει εκεί ψηλά που βρίσκεται και είπε, σκάλες ανεβάζω και σκάλες κατεβάζω. (: ανεβοκατεβάζω σε αξιώματα, πλούτη και δύναμη, ανθρώπους, έθνη, λαούς).
21. Σκουμπώσ’ για να γίνει η δουλειά σ’ (= σφίξε το ζωνάρι σου και κάνε εσύ ο ίδιος τη δουλειά σου για να τελειώσει έγκαιρα και να είναι σωστή).
22. Όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια (για το μέλλον), ο Θεός γελάει.
23. ‘Έπεσαν τα βουνά και σηκώθηκαν οι κοπριές (Λέγεται, όταν στην κοινωνία “οι πρώτοι γίνονται έσχατοι, και οι έσχατοι πρώτοι”)
24. Τι θα με κάνει; Θα με ξεγανώσει τη γάστρα; (οι γάστρες δεν γανώνονται).
ΦΩΤΟ: Φοιτητές στην πλατεία του Γέρμα. Πάσχα 1967
Καταγραφή: Γιώργος Τ. Αλεξίου
