Ενιαία Πρόταση της οργανωμένης μανιταροφιλικής κοινότητας της Ελλάδας
ΘΕΜΑ: Αίτημα εξαίρεσης των μυκήτων από τη «δασική ρυθμιστική διάταξη συλλογής- προστασίας αρωματικών φυτών, μυκήτων, κλώνων, θάμνων»
Οι πρόεδροι όλων των μανιταροφιλικών συλλόγων της Ελλάδας εκφράζουμε την αντίθεσή μας στις δημοσιευθείσες εκ μέρους ορισμένων Δασαρχείων δασικές ρυθμιστικές διατάξεις που, αυθαίρετα και χωρίς καμιά επιστημονική τεκμηρίωση, ενσωμάτωσαν απαγορεύσεις για τη συλλογή μανιταριών στις διατάξεις προστασίας που αφορούν φυτά, κλώνους και θάμνους και ζητούμε την εξαίρεση των μυκήτων από την εν λόγω δασική, ρυθμιστική διάταξη.
Τα μανιτάρια είναι μύκητες, δεν είναι φυτά και ως εκ τούτου δεν μπορούν να εντάσσονται σε δασικές ρυθμιστικές διατάξεις-προστασίας που αφορούν φυτά, κλώνους ή θάμνους. Τα μανιτάρια αποτελούν τους καρπούς των μυκήτων, το σώμα των οποίων βρίσκεται κάτω από το έδαφος, στο ξύλο ή σε άλλο εξειδικευμένο υπόστρωμα, με μορφή δικτύου διακλαδιζόμενων υφών.
Η επιβολή ορίων στη συλλογή μανιταριών μέχρι του ποσού συγκεκριμένων (π.χ. 2 ή 3) κιλών κατ άτομο και ανά ημέρα είναι αυθαίρετη, στερούμενη επιστημονικής βάσης.
Μακροχρόνιες επιστημονικές έρευνες σε ΗΠΑ (Pilz et al., 2003) και Ελβετία (Egli et al. 2006) απέδειξαν αυτό που και η δική μας πολυετής πείρα (μέσω μακρόχρονης παρατήρησης και καταγραφής) επιβεβαιώνει ότι δηλ. η συστηματική συλλογή μανιταριών (υπέργειων αναπαραγωγικών οργάνων) δεν βλάπτει και ουδόλως επηρεάζει την παραγωγικότητα των εν λόγω ειδών, ούτε γενικότερα την ποικιλότητα των υπόλοιπων ειδών μανιταριών στις περιοχές που μελετήθηκαν. (Πηγές: 2,3)
Εκτός αυτού, το ποσοστό των μανιταριών που παρουσιάζουν γαστρονομικό και εμπορικό ενδιαφέρον είναι πολύ μικρό σε σχέση με τον αριθμό του συνόλου των μυκήτων, ενώ οι περιοχές στις οποίες οι συλλέκτες έχουν πρόσβαση δεν ξεπερνούν το 10% του συνόλου των δασών.
H άποψη πως η συλλογή των εδώδιμων μανιταριών πρέπει να γίνεται με κοπή του υπέργειου τμήματος τους είναι λανθασμένη, αντιεπιστημονική και επικίνδυνη.
Είναι ευρέως γνωστό στην επιστημονική μυκητολογική κοινότητα ότι η μέθοδος της συλλογής των μανιταριών δεν επηρεάζει τη ζωτικότητα των μυκηλίων και την παραγωγική τους ικανότητα.
Αντιθέτως, οι ασχολούμενοι με την εκπαίδευση για τη διάκριση και την ασφαλή συλλογή εδώδιμων μανιταριών, γνωρίζουμε ότι η μη προσεκτική παρατήρηση των ταξινομικών χαρακτήρων της βάσης του ποδιού (βόλβας, θήκης) κάποιων ειδών (Amanita spp.) μπορεί, εφόσον αυτά δεν εκριζώνονται αλλά κόβονται για να συλλεχθούν, να οδηγήσει σε λάθος προσδιορισμούς με επαπειλούμενη θανατηφόρα φαλλοειδική δηλητηρίαση. Επιπλέον, από τα συμπεράσματα δεκαετούς μελέτης σύγκρισης μεθόδων συγκομιδής (για το δημοφιλές εδώδιμο μανιτάρι Tricholoma magnivelare (“Matsutake”) στις ΗΠΑ), γνωρίζουμε ότι το προσεκτικό τράβηγμα των μανιταριών από το έδαφος δεν είχε καμία αρνητική επίδραση στην ζωτικότητα και παραγωγικότητα των μυκηλίων, σε αντίθεση με τη χρήση τσουγκράνας που διαταράσσει τον οργανικό ορίζοντα του δασικού εδάφους (Πηγή: 4)
Επειδή ως μανιταρόφιλοι αντιλαμβανόμαστε την μανιταροφιλία ως δραστηριότητα, συμβατή και επικουρική στην προστασία και την αειφορική διαχείριση των δασών, των οικοσυστημάτων και των αυτοφυών μυκήτων, προτείνουμε:
Α) Την εξαίρεση των μανιταριών από τις παραπάνω ρυθμίσεις
Β) Την διαμόρφωση και καθιέρωση ενός τεκμηριωμένου νομικού πλαισίου για τη διαχείριση των αυτοφυών μανιταριών, στο οποίο είναι επιτακτικό να συμβάλουν με τη γνώση τους όλοι οι επιστήμονες και οι ερασιτέχνες μελετητές που ασχολούνται εντατικά με την καταγραφή της ποικιλότητας των μανιταριών της Ελλάδας τα τελευταία 20 χρόνια. Προς αυτή την κατεύθυνση είμαστε πρόθυμοι να συμβάλλουμε με συγκεκριμένες προτάσεις που έχουμε επεξεργαστεί και βασίζονται στα δεδομένα της σύγχρονης μυκητολογικής έρευνας.
Μέχρι τότε προτείνουμε να ισχύσουν για την συλλογή μανιταριών τα εξής:
1. Να επιτρέπεται η συλλογή όλων των εδώδιμων μανιταριών με συνιστώμενη ως καταλληλότερη μέθοδο συλλογής την αφαίρεση με προσεκτικό τράβηγμα των μανιταριών από το υπόστρωμα και εν συνεχεία την κάλυψη του σημείου αφαίρεσης με φύλλα ή χώμα.
2. Να απαγορεύεται η χρήση οποιουδήποτε γεωργικού εργαλείου (π.χ. τσουγκράνας) για την συλλογή υπέργειων μανιταριών, αφού με αυτόν τον τρόπο που διαταράσσεται ο οργανικός ορίζοντας του δασικού εδάφους και αφαιρούνται και μικρά, ανώριμα μανιτάρια.
3. Να απαγορεύεται η συλλογή ανώριμων και υπερώριμων μανιταριών.
4. Να απαγορεύεται η συλλογή μανιταριών στους πυρήνες των εθνικών δρυμών που προστατεύονται από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.
5. Να περιοριστεί η συλλογή του σπάνιου εδώδιμου είδους Pleurotus nebrodensis, που καρποφορεί σε εξωδασικά, ορεινά οικοσυστήματα της Β. Πελοποννήσου και του Παρνασσού, σχετιζόμενο αποκλειστικά με το σκιαδανθές φυτό Prangos ferulacea, σε (1) ένα κιλό κατ΄ άτομο και ανά ημέρα, καθώς σύμφωνα με την Διεθνή Ένωση για την Διατήρηση της Φύσης (IUCN-International Union for the Conservation of Nature) θεωρείται ως “απειλούμενο με εξαφάνιση είδος” (Critically endangered).
6. Να απαγορεύεται η συλλογή ανώριμων τρουφών καθώς και η συλλογή τρουφών στη διάρκεια της νύχτας.
Πηγές:
1. Denchev, C.M., Venturella, G., Zervakis, G. 2013. MYCOTICON εγχειρίδιο, ΤΕΙ Θεσσαλίας 2013.
2. Egli, S., Peter, M., Buser, C., Stahel, W., Ayer, F., 2006. Mushroom picking does not impair future harvests—results of a long-term study in Switzerland. Biological Conservation 129 (2), 271–276.
3. Pilz, D., Norvell, L., Danell, E., Molina, R., 2003. Ecology and Management of Commercially Harvested Chanterelle Mushrooms.
4. Luoma, D.L., Eberhart, J.L., Abbott, R., Moore, A., Amaranthus, M.P., and Pilz, D. 2006. Effects of mushroom harvest technique on subsequent American matsutake production.
Γεώργιος Κωνσταντινίδης, πρόεδρος Μανιταρόφιλων Ελλάδας
Ιορδάνης Παρασίδης, πρόεδρος Μανιταρόφιλων Θεσσαλονίκης
Αθανάσιος Ντίνος, πρόεδρος Μανιταρόφιλων Ηπείρου
Νίκος Ιακωβίδης, πρόεδρος Μανιταρόφιλων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Γεώργιος Φρανσουάς, πρόεδρος Μανιταρόφιλων Λέσβου
Τριαντάφυλλος Τσαμπάζης, πρόεδρος Μανιταρόφιλων Δυτικής Μακεδονίας
Δημήτρης Σωφρόνης, πρόεδρος Μανιταρόφιλων Μεσογαίας Αττικής
Στέργιος Μίχος, πρόεδρος Μανιταρόφιλων Θεσσαλίας
