Θα εκπλαγείτε από τον αριθμό -και τα ονόματα- των δημιουργών που έγραψαν ένα και μοναδικό μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους.
Όταν στις αρχές του Φλεβάρη έγινε γνωστό ότι βρέθηκε το χαμένο πρώτο μυθιστόρημα της Χάρπερ Λι, δημιουργού του μυθικού «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» (εκδ. Bell), το οποίο θα κυκλοφορούσε μέσα στο καλοκαίρι με τίτλο «Go set a watchman», πολλοί αναγνώστες συνειδητοποίησαν εμβρόντητοι ότι η συγγραφέας ενός από τα πιο εμβληματικά έργα του 20ού αιώνα δεν είχε γράψει τίποτα άλλο. Το παράδοξο του πράγματος έδωσε λαβή για πολλές συζητήσεις. Κάποιοι ερμήνευσαν τη σιγή της συγγραφέως ως φόβο ότι δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τις οποίες γέννησε η πρώτη της προσπάθεια. Τελικά, η απογοήτευση –αν μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοια- ήρθε μεταχρονολογημένη. Το «Go set a watchman» θεωρήθηκε από τους κριτικούς χλωμός προάγγελος του «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» και πολλοί διατύπωσαν την άποψη πως η έκδοσή ήρθε μετά από πίεση προς την καταβεβλημένη και ηλικιωμένη συγγραφέα για λόγους κερδοσκοπίας των εκδοτών.
Όμως η συζήτηση για τους συγγραφείς της μίας φοράς είχε ανάψει. Ιδού λοιπόν οι 7 + 1 (Έλληνας) συγγραφείς που έλαμψαν με το πρώτο έργο τους, όμως, για διάφορους λόγους, δεν επανέλαβαν το εγχείρημα.
1. Έμιλι Μπροντέ. Η συγγραφέας του μνημειώδους «Ανεμοδαρμένα ύψη», μικρότερη αδερφή της παραγωγικότερης Σαρλότ, είχε, κατά τα φαινόμενα, κάθε πρόθεση να συνεχίσει την σταδιοδρομία της στα γράμματα. Δυστυχώς η φυματίωση ανέκοψε την πορεία της σε ηλικία 30 χρόνων. Το ένα και μοναδικό έργο της είχε δημοσιευτεί ένα χρόνο πριν με ψευδώνυμο προκαλώντας τον αποτροπιασμό του βικτοριανού κατεστημένου λόγω της σκανδαλώδους πλοκής του, γεγονός που ενισχύει τις υποψίες ότι η οικογένειά της κατέστρεψε ό,τι χειρόγραφο είχε αφήσει για να αποφύγει την πρόσθετη κατακραυγή.
2. Άννα Σιούελ. Η «Μαύρη καλλονή», η αφήγηση της βασανισμένης ζωής ενός «εργαζόμενου» αλόγου στη βικτοριανή Αγγλία, δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Είναι όμως ένα από τα πιο αγαπημένα παιδικά βιβλία όλων των εποχών, γραμμένο με ευαισθησία και εξυπνάδα –χρησιμοποιεί το τέχνασμα της αυτοβιογραφίας. Δυστυχώς ούτε η «Μαύρη καλλονή είχε συνέχεια». Η συγγραφέας η οποία αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας από πολύ νεαρή ηλικία έπεσε και αυτή θύμα της φυματίωσης ένα χρόνο ακριβώς μετά από την κυκλοφορία του βιβλίου.
3. Όσκαρ Ουάιλντ. Ο πολυγραφότατος κατά τ’ άλλα συγγραφέας -έχει υπηρετήσει τα «γράμματα» από τα πόστα του θεατρικού συγγραφέα, του διηγηματογράφου, του κριτικού και του ποιητή- έχει στο ενεργητικό του ένα μόνο μυθιστόρημα, «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι (εκδ. Μεταίχμιο). Και αυτό από σπόντα. Σύμφωνα με τα όσα είναι γνωστά, η ιδέα για το βιβλίο προέκυψε μετά από συνάντηση του συγγραφέα με τον εκδότη του λογοτεχνικού περιοδικού Lippincott’s Monthly Magazine. Ο τελευταίος ανέθεσε στον Όσκαρ Ουάιλντ και στον Άρθουρ Κόναν Ντόιλ να συγγράψουν από ένα διήγημα για το έντυπό του. Όμως, το αποτέλεσμα των κόπων του ιρλανδού συγγραφέα αποδείχτηκε πολύ παραπάνω απ’ ό,τι περίμενε ο εκδότης. Από το χειρόγραφο που παρέλαβε αναγκάστηκε να κόψει περισσότερες από 500 σελίδες, τις πιο σκανδαλώδεις, για να αποφύγει τις δικαστικές περιπέτειες. Τελικά το βιβλίο κυκλοφόρησε πετσοκομμένο το 1890. Δέκα χρόνια αργότερα απεβίωσε ο συγγραφέας χωρίς να έχει γράψει άλλο μυθιστόρημα.
4. Μάργκαρετ Μίτσελ. Η πρώτη γυναίκα συγγραφέας best seller ξεκίνησε την καριέρα της τυχαία. Ο σύζυγός της, κουρασμένος από τα πήγαινε – έλα στην τοπική βιβλιοθήκη για να την προμηθεύει αναγνωστική ύλη όσο εκείνη ανέρρωνε από έναν τραυματισμό στον αστράγαλο, της πρότεινε να πιάσει μολύβι και χαρτί. Η πρότασή του βρήκε γόνιμο έδαφος και τρία χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε το «Όσα παίρνει ο άνεμος», το οποίο σάρωσε εκδοτικά στις Ηνωμένες Πολιτείες και απέσπασε το βραβείο Πούλιτζερ για τη λογοτεχνία. Στη συνέχεια η Μίτσελ ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και τη συγγραφή διηγημάτων, όμως η συγγραφική της καριέρα μπήκε στο ράφι στη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου όταν έθεσε τη φήμη της στην υπηρεσία της εθνικής προσπάθειας. Σκοτώθηκε το 1949 σε αυτοκινητικό δυστύχημα αφήνοντας πίσω της κομμάτια και αποσπάσματα, αλλά κανένα ολοκληρωμένο έργο.
5. Μπορίς Πάστερνακ. Ο ρώσος νομπελίστας συγγραφέας του «Δόκτορος Ζιβάγκο» είναι γνωστός στη χώρα του κυρίως για την ποίησή του και τις μεταφράσεις έργων των Σαίξπηρ, Γκαίτε και Ρίλκε στα ρώσικα. Η μεγάλη προβολή του μοναδικού μυθιστορήματος που έγραψε στη Δύση –το έργο εκδόθηκε το 1957 στην Ιταλία- και το Νόμπελ που αυτό του απέφερε, αντί να τον διευκολύνουν, τον οδήγησαν στο περιθώριο της σοβιετικής κοινωνίας και στην απομόνωση.
6. Σίλβια Πλαθ. Η αμερικανίδα ποιήτρια που έδωσε μόνη τέλος στη ζωή της το 1963 ανήκει στη μερίδα εκείνη των καλλιτεχνών που είναι περισσότερο γνωστοί για τη ζωή τους -και το θάνατό τους- παρά για το έργο τους. Έτσι, εκείνοι που ερίζουν για τον ρόλο του συζύγου της, των στερεότυπων που καθόριζαν τους ρόλους ανδρών και γυναικών και της ψυχικής ασθένειας στο πρώιμο τέλος είναι περισσότεροι από εκείνους που έχουν διαβάσει την ποίησή της ή το ένα και μοναδικό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημά της «Ο γυάλινος κώδων» (εκδ. Αίολος). Καιρός αυτό να αλλάξει.
7. Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Ο συγγραφέας του «Ο φύλακας στη σίκαλη» έγραψε ένα και μοναδικό μυθιστόρημα και κάτι ψιλά (διηγήματα). Κατόπιν σίγησε και άφησε τους θαυμαστές της δουλειάς του να βράζουν στο ζουμί τους επί 45 ολόκληρα χρόνια. Πέθανε τελικά σε ηλικία 91 ετών χωρίς να τους κάνει τη χάρη, πιθανώς θεωρώντας ότι είπε ό,τι έχει να πει στο μοναδικό εμβληματικό έργο του.
7 + 1. Άρης Αλεξάνδρου. Μεταφραστής έργων κυρίως της ρώσικης λογοτεχνίας, ποιητής, συγγραφέας δοκιμίων και ιστορικών έργων, ο Άρης Αλεξάνδρου υπέγραψε το, για πολλούς, καταληκτικό μυθιστόρημα της μετεμφυλιακής εποχής «Το Κιβώτιο», συνθέτοντας σε 350 περίπου σελίδες όλες τις διαψεύσεις της ελληνικής αριστεράς τα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου. Είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του συγγραφέα και ένα από τα πιο σημαντικά έργα της ελληνικής πεζογραφίας στο δεύτερο μέρος του 20ού αιώνα.
