Δε χρειάζεται να προχωρήσει κανείς σε ειδική έρευνα για να διαπιστώσει ότι η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η πόλη και όλος ο Νομός μοιάζει με κατήφορο δίχως τέλος.
Η ανεργία έχει ξεπεράσει κάθε όριο και κινείται περί το 50%!
Επιχειρήσεις κλείνουν συνεχώς.
Επαγγελματίες (πτυχιούχοι και μη) αγωνίζονται για να επιβιώσουν.
Οι νέοι – και όχι μόνο αυτοί- φεύγουν από την περιοχή γιατί δεν έχουν δουλειά και εισόδημα.
Ο πληθυσμός της πόλης, κατ’ εκτίμηση, έπεσε κάτω από τις 15.000!
Ανασφάλεια, απογοήτευση και απαισιοδοξία είναι τα κύρια συναισθήματα των κατοίκων.
Αυτονόητο είναι το ερώτημα γιατί χειροτερεύει η κατάσταση και τι θα μπορούσε να γίνει για αναστροφή της πτωτικής πορείας.
Ο βασικός λόγος είναι ότι δεν εφαρμόζεται, γιατί δεν υπάρχει, ένα συνολικό σχέδιο για ανάκαμψη με στόχους και με χρονοδιάγραμμα.
Δεν υπήρξαν πρωτοβουλίες που θα δημιουργούσαν βήμα-βήμα προϋποθέσεις για ανοδική πορεία.
Έργα σημαντικά δεν γίνονται τα τελευταία χρόνια. Θα αντιτείνει βέβαια κανείς ότι «φταίνε τα μνημόνια». Αυτό όμως δεν είναι ολόκληρη η αλήθεια. Θα θυμίσω ότι μνημονιακές υποχρεώσεις υπήρχαν και την περίοδο 2010-2012 όταν πετύχαμε, τη χρηματοδότηση της Εγνατίας από Κορομηλιά προς Κρυσταλλοπηγή, την κατασκευή του φράγματος Νεστορίου, την δημιουργία του Πάρκου Εθνικής Συμφιλίωσης στο Γράμμο, την επιδότηση καθημερινών πτήσεων προς και από Αθήνα, τη χρηματοδότηση του μεγάλου Ειδικού Προγράμματος του ΟΑΕΔ για διάσωση και δημιουργία θέσεων εργασίας, την ένταξη εκτροφής των γουνοφόρων ζώων στις επιδοτούμενες παραγωγικές δράσεις, τη χρηματοδότηση του Προγράμματος προστασίας της λίμνης, την ίδρυση του Πανεπιστημιακού Τμήματος της Αρχιτεκτονικής.
Ας δούμε όμως τι συνέβη την τελευταία πενταετία.
- Το Πανεπιστημιακό Τμήμα πριν καν οργανωθεί μεταφέρθηκε στην Κοζάνη!
- Η αεροπορική σύνδεση με Αθήνα υποβαθμίστηκε.
- Το ένα από τα τρία Τμήματα ΤΕΙ έκλεισε για τρία χρόνια.
- Το Πρόγραμμα προστασίας της λίμνης έμεινε ημιτελές (ακόμη να έρθει το ειδικό πολυμηχάνημα για τη λίμνη…).
- Πρωτοβουλίες για την προβολή για την τουριστική ανάπτυξη δεν υπήρξαν, αλλά ακόμη και η λειτουργία των δύο τουριστικών πλοιαρίων Καστοριάς και Μαυροχωρίου εγκαταλείφθηκε.
- Υποδομές με ιδιαίτερα αναπτυξιακή σημασία για τον πρωτογενή τομέα έμειναν αναξιοποίητες και απαξιώνονται (όπως το εργοστάσιο Διαλογής- Τυποποίησης Φασολιών, το εργοστάσιο Επεξεργασίας Γάλακτος, η μονάδα Παραγωγής Ζωοτροφών, το Ξηραντήριο Καλαμποκιού). Ακόμη και μικρού κόστους αλλά ιδιαίτερης σημασίας έργα, όπως η σύνδεση της τεχνητής λίμνης στη Βασιλειάδα με το αρδευτικό δίκτυο της ευρύτερης περιοχής δεν πραγματοποιήθηκε.
- Ο αριθμός των εισαγομένων στο ΤΕΙ Καστοριάς μειώθηκε στο μισό περίπου.
- Αλλά και για τον τομέα της Γουνοποιίας, που ούτως ή άλλως ως καθαρά εξαγωγικός δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από τις εσωτερικές οικονομικές συνθήκες, δεν υπήρξε μια χειροπιαστή πολιτική που θα ενίσχυε την ανταγωνιστικότητά του και θα άμβλυνε τις επιπτώσεις από εξωγενή γεγονότα όπως η κρίση στις σχέσεις Ρωσίας-ΕΕ, λόγω της Ουκρανίας. Το Δημοπρατήριο – Εκθετήριο απαξιώθηκε λειτουργικά και βέβαια το Διεθνές Αεροδρόμιο Καστοριάς δεν αξιοποιήθηκε.
Μεγάλη είναι η ευθύνη της Κυβέρνησης η οποία όχι μόνο σχέδιο ανάπτυξης δεν έχει αλλά με τις πολιτικές της που περικόπτουν εισοδήματα συντάξεις και κοινωνικό κράτος ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν με πρωτοφανή σκληρότητα τη φορολογία, οδηγεί σε οικονομική βύθιση την Καστοριά.
Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση τότε η αποδιάρθρωση του όποιου παραγωγικού δυναμικού θα είναι μεγαλύτερη, η μείωση του πληθυσμού θα είναι ταχύτερη και η αναστροφή της κατηφορικής πορείας θα καταστεί αδύνατη πλέον.
Μπορεί και πρέπει να γίνει κάτι;
Κατά την άποψή μου μπορεί και πρέπει να γίνουν πολλά. Απαιτείται όμως οι ‘’αρμόδιοι’’ (όπως συνηθίζεται να λέγεται) να πάψουν να είναι άβουλοι παρατηρητές της φθίνουσας πορείας, να αφυπνιστούν και να προχωρήσουν σε πρωτοβουλίες.
Άβουλοι παρατηρητές πρέπει να πάψουν να είναι και οι συλλογικές εκπροσωπήσεις στο Νομό Καστοριάς, καθώς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση και βέβαια οι πολίτες, γιατί όλα αυτά τους αφορούν.
Πιο συγκεκριμένα πρέπει να συμφωνηθεί ένα πλαίσιο αντιμετώπισης της κατάστασης με πολιτικές και μέτρα που θα είναι διαρθρωμένα σ’ ένα Πρόγραμμα Έκτακτης Ανάγκης, σ’ ένα Πρόγραμμα Διάσωσης και Ανάκαμψης με άμεσα καθώς και μεσοπρόθεσμα μέτρα.
Ένα τέτοιο Πρόγραμμα θα μπορούσε για παράδειγμα να περιλαμβάνει :
- Ειδικό ολοκληρωμένο Πρόγραμμα για γενναία ανακούφιση από την ανεργία στα πρότυπα εκείνου της περιόδου 2010-2012 που δημιούργησε 1250 θέσεις εργασίας.
- Ειδικό Πρόγραμμα στήριξης και ανάπτυξης Τουρισμού με δράσεις προβολής και προσέλκυσης επισκεπτών.
- Άμεση ολοκλήρωση της υλοποίησης του Προγράμματος προστασίας της λίμνης.
- Εντατικοποίηση των εργασιών στο φράγμα Νεστορίου.
- Επιτάχυνση διαδικασιών για κατασκευή του αρδευτικού δικτύου που θα συνδεθεί με το φράγμα Νεστορίου.
- Άμεση κατασκευή του αρδευτικού δικτύου στο Γέρμα καθώς και σύνδεση φράγματος με δίκτυο στην Βασιλειάδα.
- Άμεση λειτουργία του Διαλογητηρίου- Τυποποιητηρίου φασολιών καθώς και αξιοποίηση των υποδομών της πρώην ΕΑΣ για αγρότες και κτηνοτρόφους, παράλληλα με γενναία διεύρυνση του Προγράμματος για νέους αγρότες.
- Ειδικό Πρόγραμμα για την Γουνοποιία με στόχο την προώθηση πωλήσεων στις μεγάλες αγορές καθώς και προσέλευση αγοραστών στην Καστοριά.
- Ειδικό Πρόγραμμα εκτέλεσης μικρών έργων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης.
- Αναβάθμιση του Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Καστοριάς και αξιοποίηση του διαμορφωθέντος κτηρίου του 1ου Γυμνασίου Καστοριάς για στέγαση λειτουργιών Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης.
Θα μπορούσαν να προταθούν πιθανά και άλλες δράσεις. Εκείνο που έχει όμως σημασία είναι το να υπάρχει θέληση να εφαρμοστεί ένα Ειδικό Πρόγραμμα Διάσωσης και Ανάκαμψης χωρίς καθυστέρηση.
Αν δεν γίνει κάτι τέτοιο ο τόπος θα γυρίσει 10ετίες πίσω.
Καλές οι βόλτες και οι εμφανίσεις σε χορούς και πανηγύρια … αλλά θέσεις εργασίας, εισόδημα και ανάπτυξη δεν παράγουν, όπως δεν παράγουν και οι βαρύγδουπες αλλά στερούμενες σοβαρότητας δηλώσεις περί μετατροπής της Καστοριάς σε … «λιμάνι της ξηράς»!
