Remember, remember, the 5th of November The Gunpowder Treason and plot; I know of no reason why Gunpowder Treason Should ever be forgot.
Δημοφιλείς μέχρι και σήμερα μεταξύ των μικρών παιδιών, οι στίχοι αυτοί εξακολουθούν να υπενθυμίζουν στους Άγγλους γιατί το βράδυ της 5ης Νοεμβρίου σε κάθε πόλη και χωριό της Βρετανίας πυροτεχνήματα λάμπουν στον αέρα.
Η 5η Νοεμβρίου γιορτάζεται στη Βρετανία ως η Νύχτα του Γκάι Φωκς (Guy Fawkes Night ή Bonfire Night), σε ανάμνηση της αποτυχημένης προσπάθειας του Φωκς να ανατινάξει το Βρετανικό Κοινοβούλιο στις 5 Νοεμβρίου 1605 και να οργανώσει τη “Συνωμοσία της Πυρίτιδας” σαν αντίδραση στην τυραννική βασιλεία του Ιακώβου Α’ και στα σκληρά μέτρα του προτεστάντη βασιλιά απέναντι στους Καθολικούς. Στις αρχές του 17ου αιώνα, στα προάστια της πόλης του Λονδίνου, τρεις Καθολικοί Βρετανοί συναντώνται μυστικά για να αποφασίσουν τη δράση τους. Ο βασιλιάς Ιάκωβος Α’ της Αγγλίας είχε μόλις αναλάβει την εξουσία της χώρας.
Παρότι είχε υποσχεθεί χαλάρωση των αντικαθολικών νόμων, φαινόταν ότι ο νέος βασιλιάς θα αποδεικνυόταν ακόμη περισσότερο αυστηρός στην εκτέλεσή τους από τον προκάτοχό του. Οι Ρόμπερτ Κάτεσμπι, γνωστός Καθολικός του Νορθαμπτονσάιρ, ο ξάδερφός του Τόμας Ουίντουρ, και ο φίλος του Ράιγκτ, αποφάσισαν να οργανώσουν ένα σχέδιο που περιλάμβανε την ανατροπή του βασιλιά και την ανατίναξη της Βουλής των Λόρδων, κατά την έναρξη της Βουλής στις 5 Νοεμβρίου 1605, με σκοπό να προκαλέσουν μια γενική εξέγερση που θα επέτρεπε την επιστροφή του καθολικισμού στη χώρα.
Τον Μάιο του 1604, στο σχέδιο εντάχθηκε και ο Γκάι Φωκς, μισθοφόρος από το Γιορκσάιρ, ο οποίος είχε διακριθεί στον Ισπανικό Στρατό. Λόγω της εμπειρίας του, ο Φωκς θα μετατραπεί στον “εγκέφαλο” της δράσης της ομάδας, η οποία διευρυνόταν διαρκώς. Αρχικά, ο Κάτεσμπι νοίκιασε ένα διαμέρισμα κοντά στο Παλάτι του Ουέστμονστερ και η ομάδα άρχισε τη διάνοιξη μιας σήραγγας κάτω από το Βρετανικό Κοινοβούλιο. Η πρόοδος, ωστόσο, ήταν αργή για τους κυρίους, οι οποίοι δεν ήταν συνηθισμένοι σε σκληρή χειρωνακτική εργασία. Τελικά, το Μάρτιο του 1605, ο Τόμας Πέρσι κατάφερε να εκμεταλλευτεί τις διασυνδέσεις του στην Αυλή για να νοικιάσει ένα κελάρι κάτω από τη Βουλή των Λόρδων.
Το σχέδιο του τούνελ εγκαταλείφθηκε γρήγορα και σύντομα ο Φωκς κατάφερε να γεμίσει την υπόγεια αποθήκη με περίπου 30 βαρέλια πυρίτιδας, που κρύφτηκαν κάτω από άνθρακα και κομμάτια ξύλου. Τα πάντα ήταν έτοιμα για να τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο. Ενδεχομένως να είχαν προετοιμαστεί πολύ νωρίς, διότι ορισμένα από τα μέλη άρχισαν να αμφιβάλλουν για το σχέδιο, εκφράζοντας ανησυχίες για τους Καθολικούς που θα βρίσκονταν παρόντες στο Κοινοβούλιο την ώρα της έκρηξης. Δέκα ημέρες πριν τη σχεδιαζόμενη επίθεση, ο Λόρδος Μοντίγκλ, ένας μεταρρυθμιστής Καθολικός, έλαβε ένα σημαντικό γράμμα, που τον συμβούλευε για τη δική του ασφάλεια να βρει μια δικαιολογία για να βρει μια δικαιολογία να απουσιάσει από το Κοινοβούλιο την 5η Νοεμβρίου.
Ο συγγραφέας της επιστολής ουδέποτε ταυτοποιήθηκε, ωστόσο, ο Λόρδος ήταν γαμπρός του Φράνσις Τρέσμαν, μέλος της ομάδας της Πυρίτιδας. Ο Μοντίγκλ έδειξε αμέσως το γράμμα στον Ρόμπερτ Σέσιλ, υπουργό της κυβέρνησης. Παρότι με σημαντική καθυστέρηση, οι στοές κάτω από το Κοινοβούλιο ερευνήθηκαν την 4η Νοεμβρίου και η πυρίτιδα ανακαλύφθηκε. Μόλις ενημερώθηκαν ότι τα σχέδιά τους είχαν αποκαλυφθεί, ο Ρόμπερτ Κάτεσμπι και ο Τόμας Ουίντουρ εγκατέλειψαν το Λονδίνο και συναντήθηκαν με την υπόλοιπη ομάδα στο Ουαρουικσάιρ, χωρίς να εξασφαλίσουν την υποστήριξή της. Κατάφεραν να ταξιδέψουν, μένοντας σε φίλους και σε υποστηρικτές, αλλά τρεις μόλις ημέρες μετά συνελήφθησαν.
Ο Κάτεσμπι, ο Πέρσι και ο Ράιγκτ σκοτώθηκαν, ενώ ο τραυματισμένος Ουίντουρ μεταφέρθηκε στο Λονδίνο. Οι υπόλοιποι συνελήφθησαν λίγες ημέρες αργότερα. Όλοι οι συνωμότες, εκτός από τον Τρέσμαν, εκτελέστηκαν. Πώς μπόρεσαν αυτοί οι άνδρες να διεισδύσουν τόσο εύκολα στα άδυτα της αγγλικής κυβέρνησης; Και γιατί τα κελάρια ερευνήθηκαν τόσο καθυστερημένα;
Ενδέχεται ο Ρόμπερτ Σέσιλ να είχε οργανώσει όλη τη συνωμοσία για να εκφοβίσει τον βασιλιά, ώστε να αναγνωρίσει την καθολική απειλή; Μία δημοφιλής θεωρία υποστηρίζει ότι ο Γκάι Φωκς ήταν ένας προβοκάτορας, όπως και οι άλλοι συνωμότες, όπως ο Τρέσμαν, που δρούσε ως διπλός πράκτορας. Είναι πιθανό, ωστόσο, οι πράκτορες του Σέσιλ να μην διαπίστωσαν ποτέ ότι επρόκειτο για μια ήδη σχεδιασμένη συνωμοσία. Ο τελευταίος αποκάλυψε τη συνωμοσία μόλις την τελευταία στιγμή, προσδίδοντας δραματικότερο τόνο στην επιχείρηση. Στην πραγματικότητας, ο βασιλιάς μπορεί να μην βρέθηκε καμία στιγμή σε πραγματικό κίνδυνο. Πηγή: britannia.com
