Στην υπαρκτή Δημοκρατία, όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί αλλά και όσοι ιδιωτικοί επηρεάζουν άμεσα και αποφασιστικά τα δημόσια πράγματα αρύουν την δημοκρατική τους νομιμοποίηση από τους θεσμούς τής Κοινωνίας.
Τούτο παντελώς αναιρείται στην περίπτωση των «οίκων αξιολόγησης» οι οποίοι κυριολεκτικά δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν.
Ιδίως οι τρείς γνωστοί από την καθ’ημάς επικαιρότητα, Fitch Ratings, Moody’s Investors Service και Standard & Poor’s, λειτουργούν υπό την τυπική εποπτεία κάποιας ομοσπονδιακής επιτροπής γνωστής ως US Securities and Exchange Commission, αυτο-προσδιορίζονται ως credit rating agencies (υπηρεσίες αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας) και επιδίδονται (μετά από σχετικές έρευνες και επιχώριες αναλύσεις) στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας επιχειρήσεων και κυβερνήσεων.
Ο παραγωγικός προβληματισμός σχετικά με την αντικειμενικότητα και εν τέλει την χρησιμότητα των οίκων αξιολόγησης ξεκινά περί τα τέλη του 2007, κυρίως δε το 2008, με αφορμή διαδοχικές αστοχίες(;)τους.
Αναφέρω ενδεικτικά :
1) Και οι τρείς οίκοι απέτυχαν να «αξιολογήσουν» την επερχόμενη κατάρρευση της αγοράς Ομολόγων Επισφαλών Στεγαστικών Δανείων στις ΗΠΑ, μιας αγοράς 5,3 τρις δολαρίων, της οποίας η κατάρρευση απείλησε τα ιερά και τα όσια της Αμερικανικής και παγκόσμιας Οικονομίας. Αντίθετα μάλιστα, μέχρι τέλους, διατυμπάνιζαν την υψηλή φερεγγυότητα των συγκεκριμένων προϊόντων.
2)Στην αγορά των ABS CDO (Asset Backed Securities-Collateralized Debt Obligation – προϊόντα τιτλοποιημένων απαιτήσεων έναντι χορηγούμενων δανείων) και οι τρείς αξιολόγησαν με ΑΑΑ γνωστό κέντρο διακίνησης δισεκατομμυρίων CDO’s τoυ οποίoυ τα διακινούμενα προϊόντα παρουσίασαν ζημίες της τάξης του 47%.
3)Η Moody’s βαθμολόγησε με ΑΑΑ την Lehman Brothers λίγες μέρες πριν την ιστορική της κατάρρευση.
4)Κατηγορούνται για εκβιασμούς επιχειρήσεων οι οποίες αρνήθηκαν να αξιολογηθούν και για συνακόλουθη υποβάθμιση τους (περίπτωση γερμανικής εταιρίας Hannover Re).
5)Τέλος, ευλόγως προβληματίζει η συμπεριφορά τους στην υπόθεση των οικονομιών της Ευρωζώνης όπου οι αξιολογήσεις των οίκων βάδισαν χέρι χέρι με τα αστρονομικά κέρδη συγκεκριμένων hedge funds τα οποία «έπαιξαν»ποντάροντας στις προεξοφλούμενες από τους«οίκους»περιπέτειες των οικονομιών του Ευρωπαϊκού Νότου.
Φαντασθείτε πόσο εύκολο θα ήταν για έναν οίκο αξιολόγησης , συμβεβλημένο με επιθετικά hedge funds , που χρηματοδοτεί και έτσι χειραγωγεί ΜΜΕ , να καταρρακώσει την εικόνα μιας Εθνικής Οικονομίας , διασφαλίζοντας ανυπολόγιστα κέρδη στον ίδιο μέσω της μετοχικής του σχέσης και , βέβαια , στους «πελάτες» και κατόχους CDS (προϊόντων κατά της επισφάλειας των υποχρεώσεων μιας χώρας) οι οποίοι πελάτες, «συμπτωματικώς» , επένδυσαν στην αρνητική πορεία της εν λόγω Οικονομίας.
Εγώ ( ως οίκος αξιολόγησης ) σε αξιολογώ , εγώ (συγχρόνως ως μέτοχος επενδυτικής τράπεζας ) επενδύω στην κατάρρευσή σου , εγώ ( συγχρόνως ως μέτοχος χρηματοπιστωτικού οργανισμού) αρνούμαι τον δανεισμό σου , άρα , εσύ πάντοτε και σίγουρα χάνεις κι εγώ , υπό τις τρείς ιδιότητες μου, κερδίζω τρισεκατομμύρια .
Ιδού το πλουμιστό πλαίσιο της «ελευθερίας»τού νεοφιλελευθερισμού. Ελευθερία στην καταδυνάστευση των νεόπτωχων και ελευθερία του κάθε πολίτη να επιλέξει τον επισφαλή δανεισμό του, το κόκκινο δάνειό του.
Νομίζω καθίσταται προφανής η ανάγκη θεσμικής θωράκισης των Οικονομιών στον κρίσιμο τομέα της αξιοπιστίας, της αξιολόγησης και της δημόσιας εικόνας τους απαραίτητης για την διασφάλιση παραγωγικών συναλλαγών σε ένα σχετικά ασφαλές περιβάλλον.
Καθόλα αντικειμενική αξιολόγηση, όταν και όπου απαιτείται θα μπορούσαν να εγγυηθούν συλλογικά, διακυβερνητικά (στην Ευρώπη) ή ομοσπονδιακά (στις ΗΠΑ) κεντρικά όργανα.
Στην Ευρώπη, παρά την πρόσκαιρη κυριαρχία των μονεταριστών, υφίστανται πολιτικές ομάδες και κοινωνικά κινήματα ικανά να διεκδικήσουν την συγκρότηση Διακυβερνητικών Οίκων Αξιολόγησης, με την συμμετοχή και των αντίστοιχων Κεντρικών Τραπεζών των κρατών μελών.
Εδώ και αρκετό καιρό η Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση για την συγκρότηση Ευρωπαϊκού Σώματος Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας (Ανακοίνωση 4/3/2009) και για την εποπτεία των Οργανισμών Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας (Ανακοίνωση 27/5/2009).
Στις 14/3/2011 εισήχθη και ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο πρόταση για την σύσταση Δημόσιων Οίκων Αξιολόγησης.
Χωρίς ακόμη να έχει προχωρήσει η υλοποίηση της.
Γιατί σταμάτησε ; Πόσο ανίσχυρες ενδέχεται να είναι οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες απέναντι στο διαβόητο κύκλωμα που εδώ σκιαγραφείται ;
Να επιμείνουμε λοιπόν στην συγκρότηση Δημόσιων – Διακυβερνητικών Οίκων Αξιολόγησης , εγγυημένης φερεγγυότητας καθώς και στην θεσμική θωράκιση των Οικονομιών απέναντι στις αρπακτικές και τοξικές επιθέσεις του κυκλώματος .
Η διακοινωνική συμμαχία της Ευρωπαϊκής Αριστεράς ωριμότερη από τις εμπειρίες της«κρίσης», οφείλει να αναδείξει τον ηγεμονικό ρόλο της Πολιτικής στον σχεδιασμό και την διαχείριση των Οικονομιών του μέλλοντος μας.
