Πριν τέσσερις ημέρες η Ζάκυνθος μέτρησε σχεδόν 37 χρόνια από τότε που ένα ναυτικό ατύχημα και μία τυπική ιστορία λαθρεμπορίου χάρισαν τελικά στην Ελλάδα και τη Ζάκυνθο ένα από τα εμβληματικότερα τουριστικά της σύμβολα: το Ναυάγιο. Ενας συνδυασμός από καιρικές συνθήκες, συμπτώσεις και ένα απόκοσμο φυσικό τοπίο στην κρυφή παραλία του «Σπυριλή», πρόσφεραν στο νησί μία από τις σπανιότερες εικόνες εξωτικής ομορφιάς που φαίνεται όμως ότι έχει ημερομηνία λήξης, αν δεν ληφθούν μέτρα για τη συντήρηση και φροντίδα του σκαριού που χάρισε στη Ζάκυνθο τη φήμη που απολαμβάνει σήμερα. Γραφειοκρατικά εμπόδια αλλά και μία δικαστική περιπέτεια από το πουθενά, ευτυχώς με αίσιο τέλος, καθυστέρησαν έτι περαιτέρω τις διαδικασίες συντήρησης και προστασίας που ξεκίνησαν από κοινού Δήμος και ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, με ωστόσο την ανάδειξη του αξιοθέατου. Αυτό που ζητούν πάντως οι τοπικές αρχές είναι η καθοριστική συμβολή της πολιτείας αφού αφενός το Ναυάγιο βρίσκεται προσαραγμένο σε παραλία, αφετέρου γιατί τα κόστος των παρεμβάσεων είναι υψηλό και ο ελληνικός τουρισμός χρωστά στο Ναυάγιο τη φήμη ενός από τα πιο διάσημα αξιοθέατα στον πλανήτη.
Το Ναυάγιο εξαφανίζεται κομμάτι-κομμάτι
Η σκηνή είναι τυπική και τη βλέπει κανείς κάθε καλοκαίρι: Τουρίστες κυρίως νεαρής ηλικίας βρίσκονται σκαρφαλωμένοι στο διαλυμένο σκαρί του «Παναγιώτη» και κόβουν μικρές φλούδες από τη σκουριά του, ως ενθύμιο της επίσκεψής τους στην απόκοσμη παραλία. Φανταστείτε αυτή τη σκηνή να επαναλαμβάνεται εκατοντάδες φορές κάθε καλοκαιρινή μέρα, επί χρόνια. Ανθρωπος και φύση συνεργάζονται αρμονικά για την εξαφάνιση του «Παναγιώτη» και φαίνεται πως για έναν τέτοιο σκοπό, η συνεργασία είναι απόλυτα αποτελεσματική…
Οι πρωτοβουλίες φορέων και αρχών προκειμένου να εκπονηθεί ένα αξιόπιστο πρόγραμμα αποκατάστασης, συντήρησης και προστασίας τόσο του «Παναγιώτη» όσο και των επισκεπτών, από σοβαρούς τραυματισμούς, σκοντάφτει σε χρόνιες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Δήμος και Τ.Ε.Ι. και Κατεύθυνση Συντήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Τμήματος Τεχνολόγων Περιβάλλοντος στο Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων ξεκίνησαν πριν από ενάμιση χρόνο συνεργασία για την εκπόνηση ενός τέτοιου προγράμματος, το οποίο, μεταξύ άλλων, προέβλεπε εργασίες για να σταματήσει η ανελέητη φθορά του σκαριού, από το αλάτι, τον άνεμο και τη βροχή, καθώς επίσης και συντήρηση και προστασία του, έτσι ώστε να αποτελεί αξιοθέατο αλλά με όρους σεβασμού και ασφάλειας. Τι έχει γίνει όμως από τότε;
Εμπόδια δικαστικά και γραφειοκρατικά
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου, Ν. Τσίπηρα, η διάθεση για την εκπόνηση του προαναφερθέντος προγράμματος ήταν αυθεντική και έντονη, ωστόσο προέκυψαν πολλά εμπόδια, με κυριότερο το θέμα της άσκησης ασφαλιστικών μέτρων από τους φερόμενους ως συνιδιοκτήτες του πλοίου. Ετσι, οποιαδήποτε παρέμβαση για τη συντήρηση του πλοίου σταμάτησε.
Όμως το αποτέλεσμα της νομικής διαδικασίας δικαίωσε πανηγυρικά Δήμο και Τ.Ε.Ι. και πλέον, ως προσαραγμένο, το πλοίο χαρακτηρίζεται «ναυάγιο» και βρίσκεται στην απόλυτη δικαιοδοσία του δημοσίου. Η τελική δικαστική απόφαση ελήφθη μόλις πριν λίγες εβδομάδες, ωστόσο ο Δήμος εκμεταλλεύτηκε το χρονικό διάστημα μέχρι την ανακοίνωση της απόφασης και ξεκίνησε επαφές με αρμόδια στελέχη του Υπουργείου Τουρισμού.
Ο ρόλος της πολιτείας
Όπως εξηγεί ο κ. Τσίπηρας, «θεωρούμε ότι το όφελος της Ζακύνθου από το αξιοθέατο του Ναυαγίου, αυτό το παγκόσμιο μνημείο προβολής του νησιού και της χώρας μας, απαιτεί τη συνδρομή και της πολιτείας, αφού το πλοίο βρίσκεται σε παραλία. Ζητούμε λοιπόν τη στήριξη του αρμόδιου Υπουργείου Τουρισμού το οποίο, άλλωστε οφείλει πολλά στο Ναυάγιο για την προβολή του ελληνικού τουρισμού παγκοσμίως».
Η Αναπληρώτρια Υπουργός, Ελενα Κουντουρά έχει δείξει να ενδιαφέρεται για το θέμα αλλά ο Δήμος ζητά περισσότερο απτές αποδείξεις. Συγκεκριμένα, έχει ζητήσει να επισκεφτούν το Ναυάγιο ειδικευμένοι τεχνικοί του Υπουργείου και, σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο που έχει ήδη εμπλακεί στην υπόθεση συντήρησης, να εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα συντήρησης.
Χωρίς φύλαξη και περίφραξη
Σε πρώτη φάση ωστόσο, και συγκεκριμένα από την ερχόμενη τουριστική περίοδο, ο Δήμος, σε συνεργασία με την Κτηματική Υπηρεσία και το Λιμεναρχείο, προχωρούν σε μια περίφραξη που θα προστατεύσει τους επισκέπτες από τραυματισμούς και το διάσημο σκαρί από κλοπές και φθορές. Η περίφραξη θα είναι καλαίσθητη και θα γίνει με χαμηλούς πασσάλους και σχοινιά, ώστε να αποτραπεί το επικίνδυνο σκαρφάλωμα των επισκεπτών στο σκουριασμένο πλοίο. Φύλακας ωστόσο δεν προβλέπεται, καθώς δεν μπορεί να καλυφθεί η συγκεκριμένη δαπάνη.
Ο Δήμος φαίνεται πως βασίζεται στη νοοτροπία των ξένων επισκεπτών να σέβονται τους κανονισμούς απαγόρευσης, που θα αναγράφονται απλώς σε μία προειδοποιητική πινακίδα στην περίφραξη. «Πιστεύω άλλωστε ότι και οι ίδιοι οι τουριστικοί πράκτορες και tour operators, θα προειδοποιήσουν τους επισκέπτες-πελάτες τους να σεβαστούν την απαγόρευση για να αποφευχθεί σοβαρός τραυματισμός. Ασφαλώς είχαμε ζητήσει την πρόσληψη φύλακα-ναυαγοσώστη, καθώς άλλο ένα επικίνδυνο στοιχείο του Ναυαγίου είναι η θάλασσά του. Οι διαδικασίες πρόσληψης ναυαγοσωστών για τις πολυσύχναστες παραλίες της Ζακύνθου έγιναν αλλά η ειδικότητα αυτή δεν υπάρχει στο νησί, η ανταπόκριση έγινε από μη κατοίκους και ήταν επόμενο να μείνουν πολλές παραλίες χωρίς ναυαγοσώστη», λέει ο κ. Τσίπηρας.
Η παρουσία φύλακα-ναυαγοσώστη στην παραλία του Ναυαγίου είναι ζωτικής σημασίας. Το θέμα της σοβαρής έλλειψης έχει ήδη τεθεί στην Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) καθώς, αυτό που επιτρέπεται από την κείμενη Νομοθεσία είναι πρόσληψη για χρονικό διάστημα τριών και όχι έξι μηνών, όσο δηλαδή διαρκεί πάνω-κάτω η σεζόν στο νησί μας. Επομένως δύσκολα κάποιος πιστοποιημένος ναυαγοσώστης θα θελήσει να προσληφθεί μόνον για 3 μήνες και μάλιστα μακριά από τα σπίτια τους. Μέσω της ΚΕΔΕ ζητείται το χρονικό αυτό διάστημα να διευρυνθεί ώστε να καλυφθούν οι θέσεις που στο νησί μένουν κενές.
Ασφαλές και ελκυστικό πλάτωμα
Το πρόβλημα της ασφάλειας σε ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατα του πλανήτη έχει ν αντιμετωπίσει άλλο ένα δύσκολο μέτωπο: την ασφάλεια από το πλάτωμα, δηλαδή την κορυφή του κάθετου βράχου, από όπου οι επισκέπτες, από ύψος σχεδόν 300 μέτρων, θαυμάζουν την παραλία. Το καλοκαίρι που μας πέρασε στιγματίστηκε από δύο τραγικά περιστατικά, αφού δύο νέα παιδιά έχασαν τη ζωή τους. Το ένα βάζοντας εκούσια τέλος στη ζωή του και το άλλο από τραγικό δυστύχημα, προσπαθώντας να βγάλει μια φωτογραφία από την άκρη του γκρεμού. Τα μέτρα προστασίας στο πλάτωμα περιλάμβαναν και τοποθέτηση από το Δήμο, φύλακα στην περιοχή. Ο φύλακας επέβλεπε, στο μέτρο του δυνατού, τις κινήσεις των επισκεπτών και τους ενημέρωνε για την απαγόρευση προσέγγισης στο χείλος του γκρεμού, αλλά όπως είναι λογικό, ένα άτομο δεν αρκεί. «Η περιοχή είναι δασική και ως εκ τούτου ζητήσαμε από το Δασαρχείο Ζακύνθου να τοποθετηθούν προστατευτικά εμπόδια. Πέραν τούτου, η περιοχή στο πλάτωμα θα πρέπει να αξιοποιηθεί και να προστατευτεί με τη συνδρομή του Υπουργείου Τουρισμού. Η εικόνα που παρουσιάζει αυτή τη στιγμή η περιοχή, δεν τιμά το νησί μας ούτε το ίδιο το αξιοθέατο», εξηγεί ο κ. Τσίπηρας.
Πριν να είναι αργά…
Το βέβαιο είναι ότι το Ναυάγιο που αποτελεί το σήμα κατατεθέν του ελληνικού τουρισμού, δηλαδή της αποκαλούμενης βαριάς βιομηχανίας της χώρας και κινητήριο μοχλό της κατακρημνισμένης οικονομίας της, έχει ανάγκη από άμεσες δράσεις. Το ενδιαφέρον τοπικών και κεντρικών αρχών, των φορέων που έχουν την αρμοδιότητα και τη γνώση να προτείνουν, να παρέμβουν ή να διορθώσουν, πρέπει να συνεργαστούν αποτελεσματικά, πριν η αμείλικτη δύναμη της φύσης «καταπιεί» τον Παναγιώτη, χάρη στον οποίο, καλώς ή κακώς, η Ζάκυνθος χρωστά το μεγαλύτερο μέρος της φήμης της.
