Με σημαντική συμμετοχή κατοίκων της περιοχής Καστοριάς και ευρύτερα της Δυτικής Μακεδονίας πραγματοποιήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2017 στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης η ομιλία του διδάκτορα δασοκομίας ΔΠΘ Αθανάσιου Σταμπουλίδη με θέμα Το φυσικό περιβάλλον του Γράμμου. Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν επίσης η βουλεύτρια Καστοριάς Ολυμπία Τεληγιορίδου και ο αντιδήμαρχος Νεστορίου Κώστας Λέκκος, αρμόδιος για θέματα περιβάλλοντος. Ο ομιλητής έδωσε έμφαση στις ωφέλιμες επιδράσεις του δάσους στο νερό και στην απορρύπανση της ατμόσφαιρας καθώς και στις διαταράξεις που συνέβησαν και συμβαίνουν στην περιοχή.
Μετά την ομιλία ακολούθησε ενδιαφέρουσα και χρήσιμη συζήτηση στην οποία αναδείχτηκε η ανάγκη να γίνει ο Γράμμος «εθνικό πάρκο» ώστε να υπάρχει μια ολοκληρωμένη και συντονισμένη διαχείριση του σπάνιου αυτού περιβαλλοντικού θησαυρού της περιοχής μας. Ακολούθησε περίπατος στην περιοχή του Πάρκου Εθνικής Συμφιλίωσης κατά τον οποίο ο ομιλητής μας μίλησε για τα λουλούδια και τα δέντρα που βλέπαμε, τα χαρακτηριστικά τους, την ηλικία τους κλπ.
Η ομιλία της κ. Τελιγιορίδου:
Βρισκόμαστε στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης και επιτρέψτε μου να πω πως πέρα από τη συμφιλίωση μεταξύ μας οφείλουμε να ζούμε με συμφιλίωση και με το περιβάλλον μας.
Μιλάμε για το δάσος και είναι απορίας άξιο να πούμε πως για πρώτη φορά, το 2017, γίνεται στη χώρα η οργανωμένη προσπάθεια από την πολιτεία για την κατάρτιση δασικών χαρτών, κάτι που σε όλες τις πολιτισμένες χώρες, έχει γίνει εδώ και δεκαετίες.
Ο Γράμμος είναι μια περιοχή που κουβαλάει στα χώματά του την ιστορία του τόπου μας σε όλα τα επίπεδα, οικολογικό με την ιδιαίτερη χλωρίδα και πανίδα, γεωγραφικό καθώς αποτελεί το βορειότερο τμήμα της οροσειράς της Πίνδου και το φυσικό σύνορο με την γειτονική Αλβανία, ανθρωπολογικό καθώς σχετίζεται με μια διαχρονική ανθρώπινη παρουσία καθώς οι πρώτοι οικισμοί που δημιουργήθηκαν στις όχθες του Αλιάκμονα χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή, κοινωνικό με την παρουσία κοινοτήτων που προσδιορίζουν τη θέαση του κόσμου μέσα από το πρίσμα της συγκεκριμένης γεωγραφικής οπτικής γωνίας, πολιτισμικό με την ύπαρξη ηθών και εθίμων, με τα τραγούδια, τις λαϊκές παραδόσεις, και την πολιτιστική δραστηριότητα, οικονομικό με την ύπαρξη της οικονομικής δραστηριότητας που σχετίζεται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό, πολιτικό καθώς εδώ γράφτηκε ένα σημαντικό κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορίας μας.
Ο Γράμμος είναι ένας ζωντανός οργανισμός με ρίζες, με μνήμες, με παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Ξεκινώντας μια συζήτηση για τον φυσικό αυτό τόπο, οφείλουμε να έχουμε στο μυαλό μας την αποτύπωση της φυσικής του υπόστασης, τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας και την προοπτική του στο μέλλον.
Όσον αφορά το φυσικό περιβάλλον έχουμε την τύχη να είναι ένα από τα ομορφότερα τοπία στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Εδώ για παράδειγμα στέκει η υψηλότερη και μεγαλύτερη σε έκταση αλπική λίμνη στην Ελλάδα, η Γκιστόβα σε υψόμετρο 2360μ. Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά ορεινά υδάτινα οικοσυστήματα της χώρας .
Μέσα σε ένα περιβάλλον με δασωμένες πλαγιές από τους πρόποδες ως τα αλπικά λιβάδια και από τα χαμηλά φαράγγια ως τις κορυφογραμμές, κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση του τοπίου διαδραματίζει το ιδιαίτερο γεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής, με τις απότομες πλαγιές, τις βραχώδεις εκτάσεις, και βουνοκορυφές που ηγεμονεύουν στο τοπίο.
Η ιδιαίτερη αυτή διαμόρφωση του εδάφους φιλοξενεί μια σπάνια και πολύτιμη χλωρίδα όπου ξεχωρίζουν τα αλπικά λιβάδια, και πανίδα με ποικιλία άγριων ζώων και πτηνών.
Σε αυτό το αλπικό τοπίο γεμάτο με πεύκα, έλατα και οξιές συναντάμε τα πανύψηλα τα καταπράσινα αλπικά λιβάδια που φιλοξενούν πολυάριθμα κοπάδια από αιγοπρόβατα και αγελάδες ελευθέρας βοσκής. Αυτή τη στιγμή στα λιβάδια του Γράμμου υπάρχουν περίπου 3000 βοοειδή της βελτιωμένης εγχώριας κόκκινης φυλής και 2000 αιγοπρόβατα που δίνουν ένα παράδειγμα βιολογικής εκτροφής με παραγωγή προϊόντων υψηλής θρεπτικής αξίας. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στη διαχείριση των βοσκοτόπων αλλά και στην ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας.
Προφανώς δεν υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα που να μην αφήνει το αποτύπωμά της στη φύση. Οφείλουμε όμως να συστρατευτούμε όλοι μαζί ώστε το αποτύπωμα αυτό να είναι χρήσιμο και να προσθέτει αξία στο περιβάλλον. Οφείλουμε όλοι να προστατεύσουμε αυτόν τον πολύτιμο φυσικό πλούτο που έχουμε και αυτό είναι ένα ύψιστο χρέος. Κανείς για παράδειγμα δεν μπορεί να ξεχάσει τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007 όταν κινδύνευσε να καταστραφεί ολόκληρος ο κεντρικός και ανατολικός Γράμμος. Ο εφιάλτης που ζήσαμε τότε με τη φωτιά να κατατρώει τα απέραντα δάση στις βουνοκορφές του άφησε πίσω του ανυπολόγιστες ζημιές και με κάθε τρόπο δεν πρέπει να επαναληφθεί.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται επίσης σε φαινόμενα παράνομης υλοτόμησης και παράνομης συγκομιδής αρωματικών φυτών και βοτάνων και από πολίτες της γειτονικής χώρας. Με τις αρμόδιες υπηρεσίες έχει καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια για την εξάλειψη αυτών των παράνομων δραστηριοτήτων με επιτυχή αποτελέσματα.
Έχουμε υποχρέωση να προστατεύσουμε και να αξιοποιήσουμε αυτόν τον σπάνιο ορεινό πλούτο και να τον προβάλλουμε. Η αξιοποίηση με τη δημιουργία και τη συντήρηση πεζοπορικών υποδομών – καθώς πάνω από το 60% των ευρωπαίων επιλέγει προορισμούς με πεζοπορία – που θα είναι επισκέψιμοι όλο το χρόνο και θα προτείνουν υπηρεσίες σε όλες τις εποχές του χρόνου, συμπεριλαμβάνοντας τα τοπικά έθιμα, την ιππασία, τον αγροτουρισμό, τα μανιτάρια, τα βότανα, τη φωτογραφία, σε μια φύση με άγρια χλωρίδα και πανίδα μοναδική στην Ευρώπη. Η αξιοποίηση των μοναδικών ιστορικών μονοπατιών, η ενίσχυση των εγκαταλελειμμένων ορεινών χωριών με δημιουργία μικρών βιώσιμων επιχειρήσεων που θα προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες στους επισκέπτες προβάλλοντας το προφίλ της περιοχής και την ιδιαίτερη ταυτότητα της περιοχής.
Η ανάπτυξη ενός ήπιου εναλλακτικού τουρισμού αναδεικνύει και συντηρεί τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του τόπου.
Η κοινωνία των πολιτών και η πολιτεία έχουν καθήκον να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να ενώσουν τις δυνάμεις τους προστατεύοντας την περιοχή. Για παράδειγμα, το φράγμα Νεστορίου γίνεται με αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους που είμαι σίγουρη ότι θα προσδώσει υψηλή περιβαλλοντική αξία στην ήδη όμορφη περιοχή μας.
Αυτό το υπέροχο οικοσύστημα, τον οίκο μας, το σπίτι μας οφείλουμε να το προστατεύσουμε, να το αναδείξουμε και να το σεβαστούμε.
