Τη νύχτα της 27ης προς 28η Αυγούστου 1904 ο Παύλος Μελάς , με ένοπλο σώμα 35 ανδρών , που το αποτελούσαν Μακεδόνες , Μανιάτες και Κρητικοί, πέρασε κρυφά τα ελληνοοθωμανικά σύνορα, κοντά στην Καλαμπάκα και εισήλθε στα εδάφη της Μακεδονίας .
Μετά βασανιστική και περιπετειώδη πορεία 11 ημερών , σε δύσβατα μονοπάτια , για να μη γίνουν αντιληπτοί από τους Τούρκους , με κατεύθυνση τα χωριά Κηπουρειό – Πεντάλοφος – Πολυκάστανο φθάνουν στον Αλιάκμονα , τον οποίον διαβαίνουν στο ύψος της Λάγουρας .
Από το Παλαιό Κωσταράζι , όπου έφθασε ο Π. Μελάς την 8η Σεπτεμβρίου , έστειλε επιστολή στο Βογατσικό και δεν άργησε να λάβει απάντηση . Ο Καπετάν Ντόγριας έφερε την απόντηση του θερμού πατρώτη ιερέως Παπά- Δήμου Οικονόμου , καθώς και αλληλογραφία του Ελληνικού Προξενείου Μοναστηρίου .
Επίσης περιέρχεται η πληροφορία , ότι ο Τουρκικός Στρατός βρίσκεται στα ίχνη τους και ερευνά την περιοχή από τη γεφυρα Σμίξης έως το Βογατσικό .
Την 10η Σεπτεμβρίου ο Παύλος Μελάς με τους άνδρες του φθάνουν στον Αι-Λια του Βογατσικού .
Εδώ αφήνω την περιγραφή των γεγονότων στον ίδιο τον Μελά , σε επιστολή στη γυναίκα του Ναταλία .
”Βογατσικό 10 Σεπτεμβρίου 1904
Εις τας 5 εγειρόμεθα καταμουσκευμένοι από την φοβεράν υγρασίαν . Πυκνοτάτη ομίχλη μας εμποδίζει να ίδωμεν εις απόστασιν πέντε βημάτων . Αρχίζει αμέσως η άνοδος .
Το όρος είναι φοβερά απότομον και υψηλόν . Οι οδηγοί κατά την συνήθειά των , μας είπαν ,ότι απαιτούνται το πολύ 3/4 έως 1 ώρα δια να αναβώμεν εις το λημέρι (τον Προφήτη Ηλίαν) . Αλλ΄ημείς κάμνομεν 3 ολοκλήρους και απελπιστικάς ώρας .
Επι τέλους φθάνομεν εκεί επάνω και ευρίσκομεν τον πρωτότοκον υιόν του ιερέως Παπά Δήμου (τον Γεώργιο , με το παρατσούκλι Τσιπτσιλίδην) και μας λέγει , ότι ο Κουντούλης ανεχώρησε χθές Παρασκευήν,εις τας 3 μ.μ με έναν διαβολεμένον οδηγόν , ο οποίος θα τον εισαγάγη απ΄ευθείας εις τη οικίαν του Χ…., όπου θα συνεννοηθή με τον Μητροπολίτην περί του σημείου συναντήσεως μας .
Μας λέγει επίσης ότι ο πατέρας του και τινες άλλοι μεμυημένοι προύχοντες μας ανέμεναν εδώ , εις τον Προφήτην Ηλίαν καθ΄όλην τη νύκτα αλλά βλέποντες , ότι δεν ερχόμεθα , απελπισμένοι με την ιδέαν , ότι θα επάθαμεν τίποτα κατήλθον περί τα εξημερώματα δια να μη τους ιδούν οι λοιποί κάτοικοι.
Μας είχαν ετοιμάσει φαγί , κρασί κλπ.
Το εκκλησάκι ονομάζεται Προφήτης Ηλίας .Έχει 7 μέτρα μήκος και 4 πλάτος , πλακοστρωμένον , εν γένει δε εγκαταλελειμμένον . Ανάπτομεν φωτιά και ζεσταινόμεθα . (Την προς τούτο άδειαν έδωκεν ο ιερεύς) .
Περί την εσπέραν , θα κατέλθωμεν ολίγον χαμηλότερα , όπου υπάρχει άλλη εκκλησία , ο Άγιος Αθανάσιος , μεγαλυτέρα και έχει σανίδας .
Εις τας 10π.μ. η πυκνή ομίχλη , η οποία τα πάντα εκάλυπτε , διελύθη . Και τότε το πρώτον είδα το Βογατσικόν , το οποίον είναι κτισμένον εις τους πόδας του αποτόμου όρους , όπου ευρισκόμεθα.
Η πόλις , αυτή καθ΄εαυτήν , είναι νόστιμη και συμπαθητική . Ακόμη περισσότερον την ηγάπησα , αναλογιζόμενος , ότι εξ αυτής κατάγεται η οικογένεια , την οποίαν , εις αυτόν τον κόσμον , υπέρ παν άλλο , λατρεύω.
Το εσπέρας , κατήλθομεν εις τον Άγιον Αθανάσιον . Εκεί ήλθε , πρώτος-πρώτος , ο διδάσκαλος Αθανάσιος Ιατρού , 45 ετών , αρκετά παχύς .
Σε βεβαιώ , ότι όλοι μας συνεκινήθημεν , μέχρι δακρύων , βλέποντες τον ενθουσιασμόν του ανθρώπου.
Ο ανήφορος εις τον Άγιον Αθανάσιον διαρκεί δύο ώρας και είναι φοβερά κοπιαστικός και εν τούτοις αυτός ο δυστυχής , με όλον του το πάχος , εφορτώθη ένα ταγάρι με λουκούμια , ούζο και παξιμάδια και έκαμεν αυτόν τον δρόμον πρώτην ίσως φοράν , δια να έλθη να μας ιδή.
Την πρώτην στιγμήν δεν ηδυνήθη να ομιλήση καν αλλά μόνον δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια του . Όλοι μας τον εφιλήσαμεν , με την καρδιά μας.
Μετ΄ολίγον ήλθεν ο Παπά-Δήμος και ένας άλλος ιερεύς , με δύο προύχοντας . Και αυτός ο δυστυχής είναι φοβερά συγκινημένος.
Μας είπαν , ότι εις Βογατσικόν το τμήμα έχει ετοιμάσει 50 παιδιά έτοιμα να λάβουν τα όπλα .
Σε φιλώ Παύλος ”
Την 11η Σεπτεμβρίου 1904 το Σώμα του Παύλου Μελά , συνεχίζοντας προς το Λέχοβο , έφτασε στη Μονή Τσιριλόβου
Δημοσιεύθηκε από Chris Velianos
στο Σύνδεσμος Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης “Ο Άγιος Κωνσταντίνος”
