Ο Ιερός Ναός της Παναγίας χτίστηκε το 1887 επί Αρχιερατείας του Μητροπολίτου Καστορίας Κυρίλλου, στα θεμέλια παλαιοτέρου Ναού, τον οποίον είχαν καταστρέψει τα στρατεύματα του Αλή Πασά.
Ο Ναός φέρει στα κλίτη του πολεμίστρες, απ’ όπου οι κάτοικοι του χωριού αντιμετώπιζαν τους τουρκαλβανούς. Το χωριό και ο Ναός δοκιμάζονται και στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνος, όπου οι Βούλγαροι κομιτατζήδες λεηλατούν την περιοχή και ασεβούν προς την θαυματουργό Ιερά Εικόνα της Παναγίας.
Η περιοχή του Γράμμου γίνεται πεδίο μαχών στα χρόνια και του ελληνοϊταλικού πολέμου. Μπορεί, άλλωστε, να διακρίνει κανείς χαρακώματα και οβίδες της εποχής.
Στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου η περιοχή δέχεται τη χαριστική βολή. Ο Γράμμος γίνεται ορμητήριο των ανταρτών και ο Ναός της Παναγίας αρχηγείο, κολαστήριο και φυλακές. Μαρτυρούνται δε, δεκάδες εκτελέσεις αθώων ανθρώπων, εντός και εκτός του Ιερού Ναού. Οι κακουχίες των πολέμων αφήνουν ερείπιο τον Ναό.
Σημαντική είναι η αναφορά στους Ιερείς του Ναού της Παναγίας, οι οποίοι δε γλίτωσαν κι αυτοί από τη φρίκη του πολέμου. Συγκεκριμένα, ο π. Δαμιανός, ο οποίος υπηρετούσε την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου, συνελήφθη από τους Ιταλούς και στη συνέχεια οδηγήθηκε σε φυλακές της Ιταλίας, όπου και πέθανε.
Επίσης, ο Ιερέας του Γράμμου στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου, ο οποίος εκτελέστηκε από τους αντάρτες έξωθεν του Ιερού Ναού, ποτίζοντας με το αίμα του τα ηρωικά μέρη της Γράμμουστας.
Σήμερα, 77 χρόνια μετά από την τελευταία Θεία Λειτουργία που τελέσθηκε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έχει αναστηλωθεί εκ βάθρων με την προτροπή, ευλογία και επίβλεψη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. Σεραφείμ και είναι έτοιμος και πάλι να δοθεί στη λατρεία του Αγίου Τριαδικού Θεού.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι προσπάθειες για την αναστήλωση του Ναού είχαν αρωγό και μπροστάρη την ίδια την Παναγία, η οποία με εμφανίσεις, θαύματα και παραινέσεις κατηύθυνε το έργο.
Έτσι, την Κυριακή 30 Ιουλίου 2017, θα τελεσθούν τα Εγκαίνια του Ιερού Ναού και η πρώτη πανηγυρική αρχιερατική Θεία Λειτουργία, με τη συμμετοχή των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Δράμας κ.κ. Παύλου και Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.
imkastorias.gr
