Η κατάθλιψη μπορεί να συμβεί στον καθένα και δεν έχει να κάνει με προσωπική αδυναμία. Οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι αλλαγές στις νευρικές οδούς και τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές μπορούν να επηρεάσουν τις διαθέσεις και τις σκέψεις μας. Αυτές οι αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους ως συμπτώματα κατάθλιψης. Μπορεί να πρόκειται για προβλήματα ύπνου, αλλαγή στην όρεξη, ευερεθιστότητα και μειωμένη ενέργεια. Παρά το γεγονός ότι τα συμπτώματα αυτά είναι πράγματι σημάδια κατάθλιψης, αν ρωτήσετε δύο καταθλιπτικούς ανθρώπους για τις εμπειρίες τους, μπορεί να σας περιγράψουν δύο εντελώς διαφορετικές πραγματικότητες. Για παράδειγμα, ο ένας μπορεί να μην έχει τη δυνατότητα να διατηρήσει το συνηθισμένο του επίπεδο ενέργειας, ενώ ο άλλος μπορεί να αισθάνεται κουρασμένος και να μην μπορεί να κινητοποιήσει τον εαυτό του για τίποτα. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης λοιπόν δεν είναι καθολικά και ο καθένας μπορεί να τη βιώσει με το δικό του προσωπικό τρόπο.
Η κατάθλιψη συνήθως προκαλείται από κάτι που αντιλαμβανόμαστε ως τραυματικό γεγονός. Ως εκ τούτου, η κατάθλιψη δεν είναι μια κατάσταση που μπορεί να προληφθεί. Για ένα άτομο το τραύμα μπορεί να είναι ένα τεράστιο, τρομακτικό γεγονός, αλλά για κάποιον άλλον μπορεί να είναι κάτι φαινομενικά μικρό. Κάθε άτομο έχει τη δικιά του αντίληψη της πραγματικότητας, έτσι ώστε ένα άλλο άτομο δεν μπορεί να καθορίσει αν ένα συγκεκριμένο γεγονός ήταν τραυματικό για κάποιον άλλον. Μόνο εσείς οι ίδιοι μπορείτε να προσδιορίσετε τι είναι τραυματικό για εσάς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κληρονομικότητα μπορεί να πυροδοτήσει την κατάθλιψη· αυτό γενικά ονομάζεται γενετική προδιάθεση για κατάθλιψη.
Η κατάθλιψη μπορεί να χαρακτηρισθεί ως η μάστιγα του 21ου αιώνα μιας και δεν φαίνεται να κάνει διακρίσεις ανάμεσα στο ηλικιακό, οικονομικό, μορφωτικό και εργασιακό επίπεδο του καθενός, ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε να αφήσει εκτός και τους εργαζόμενους στις Ένοπλες Δυνάμεις οι οποίοι λειτουργούν καθημερινά σε ιδιαίτερες συνθήκες (δεν έχω κουραστεί να λέω πως η δουλειά του στρατιωτικού είναι και τρόπος ζωής και όχι μόνο ένα επάγγελμα).
Πως όμως είναι η ημέρα ενός εργαζομένου στις Ε.Δ ο οποίος πάσχει από κατάθλιψη;. Έχοντας όλοι στον μυαλό μας πως ο στρατιωτικός πρέπει να είναι ένας εκπαιδευμένος μαχητής χωρίς προβλήματα και χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις, είναι δύσκολο να δεχθούμε πως στρατιωτικός είναι και αυτός ένας άνθρωπος με τις ίδιες ανάγκες και τα ίδια προβλήματα της κοινωνίας της οποίας είναι μέλος.
Οι αντιλήψεις αυτές αναγκάζουν τον στρατιωτικό που βρίσκεται αντιμέτωπος με την κατάθλιψη να προσπαθεί να κρύψει το πρόβλημα του ακόμα και από τον ίδιο του τον εαυτό, εμποδίζοντας έτσι την διάγνωση του και κρατώντας το πρόβλημα του στα στεγανά του σπιτιού του (πολλές φορές ούτε η οικογένεια του το αντιλαμβάνεται). Άγχη, αϋπνίες, έλλειψη διάθεσης και πολλές φορές και κρίσεις πανικού είναι στην καθημερινότητα της ζωής του. Κάποια στιγμή βέβαια θα περάσει από το μυαλό του να ζητήσει ιατρική βοήθεια αλλά θα φοβηθεί μήπως όλο αυτό μαθευτεί στην δουλειά, άλλωστε το να χαρακτηρισθεί ‘’τρελός’’ και να κινδυνέψει να στιγματιστεί στον εργασιακό του χώρο τον φοβίζει εξίσου με τα συμπτώματα της ασθένειας. Εκεί κάποιοι θα σταματήσουν κάθε σκέψη για να ζητήσουν βοήθεια με κίνδυνο κάποιο μεγάλο ‘’ξέσπασμα’’ της νόσου η οποία μπορεί να είναι απειλητική για την ζωή του. Όσοι τελικά ζητήσουν βοήθεια θα στραφούν (οι περισσότεροι) στην γνώμη κάποιου ιδιώτη γιατρού γιατί πλέον στον φόβο του ‘’στιγματισμού’’ προστίθεται και ο φόβος της τυχόν απώλειας της εργασίας του (και όχι άδικα όπως θα εξηγήσω παρακάτω).
Με το πέρασμα των χρόνων οι περισσότεροι ασθενείς με κατάθλιψη θα αναγκασθούν να προσφύγουν στην επαγγελματική βοήθεια των άξιων επιστημόνων-ψυχιάτρων των Ε.Δ. Εκεί θα βρουν μια ουσιαστική λύση, επιτέλους, στην κατάθλιψη και θα αρχίσουν να ατενίζουν την ζωή τους με αισιοδοξία. Τι γίνεται όμως με τα επαγγελματικά; Εκεί τα πράγματα είναι λίγο ποιο ‘’περίεργα’’. Ο στιγματισμός γίνεται ρουτίνα που πλέον δεν της δίνεις σημασία. Έχεις αναγνωρίσει το πρόβλημα και μαθαίνεις να ζεις με αυτό χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Η κεντρική υπηρεσία όμως πως θα σε αντιμετωπίσει; Θα συνηγορήσει στο ότι υπάρχει η ασθένεια ή θα θελήσει να θέσει εκτός στρατεύματος τον ασθενή με δικαιολογίες του τύπου ‘’ότι δεν έχει εμπειρία στα γραφεία για να μεταφερθεί στην κατάσταση της ελαφράς υπηρεσίας και πως οι διοικητές δεν είναι εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίσουν ένα άτομο με αυτή την πάθηση (ούτε έμπολα να έχει) αλλά και λόγο της πάθησης του μπορεί να επηρεάσει (άκουσον άκουσον) τους κληρωτούς στρατιώτες οι οποίοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες!!! (τι φοβούνται; μην κολλήσουν την κατάθλιψη τους στους άλλους;).
Επειδή πλέον ζούμε στον 21ο αιώνα, ο στιγματισμός αυτών που έχουν την ατυχία να ασθενήσουν πρέπει να σταματήσει. Είναι όλοι άξιοι συνάδελφοι μας οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο και στην Πατρίδα και το ‘’κυνήγι μαγισσών’’ δεν οδηγεί πουθενά.
Με ιδιαίτερη εκτίμηση στους συναδέλφους που κάθε μέρα δίνουν τον προσωπικό τους αγώνα
Μπάτζιος Φώτιος, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Στρατιωτικών Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς
