Πολλοί άνθρωποι μπορούν να θυμηθούν τουλάχιστον μία αγαπημένη ιστορία που διάβασαν και σχεδόν την έζησαν και μερικοί από αυτούς υποστηρίζουν πως τους άλλαξε τη ζωή.
Υπερβολή; Μάλλον όχι, αφού ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Emory εντόπισαν τα βιολογικά ίχνη που μπορεί να αφήσει η ανάγνωση ενός μυθιστορήματος στο μυαλό μας. Η έρευνα αποκάλυψε πως η ανάγνωση ενός μυθιστορήματος προκαλεί βιολογικές μεταβολές στον εγκέφαλο.
Οι αλλαγές αυτές μάλιστα, παραμένουν στον εγκέφαλο για διάστημα μερικών ημερών. Αυτό σημαίνει πως τα βιβλία που διαβάζουμε μας επηρεάζουν περισσότερο από όσο συνειδητοποιούμε και πολύ βαθύτερα, ενώ ενδεχομένως ενισχύουν και τις γνωσιακές μας ικανότητες.
Για να διαπιστώσουν τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν διαβάζουμε ένα μυθιστόρημα, οι ερευνητές ζήτησαν από 21 φοιτητές να διαβάσουν το ιστορικό μυθιστόρημα Πομπηία, του Ρόμπερτ Χάρις, το οποίο εκτυλίσσεται στην εποχή της καταστροφής της αρχαίας ρωμαϊκής πόλης από την έκρηξη του Βεζούβιου. Με τη βοήθεια της μαγνητικής τομογραφίας, οι επιστήμονες εξέτασαν τους εγκεφάλους των συμμετεχόντων τόσο πριν να αρχίσουν να διαβάζουν το βιβλίο, όσο και κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά, όταν είχαν πια σταματήσει.
Διαπιστώθηκε πως η ανάγνωση του μυθιστορήματος προκάλεσε νευρωνικές μεταβολές στα συστήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την κίνηση και τις αισθήσεις, πράγμα που υποδηλώνει πως οι αναγνώστες μπήκαν ουσιαστικά «στα παπούτσια» του ήρωα του βιβλίου, τόσο συναισθηματικά, όσο και βιολογικά. Οι νευρώνες του κινητικού φλοιού θεωρείται ότι βοηθούν τον εγκέφαλο να φαντάζεται ότι κάνει κάτι το οποίο στην πραγματικότητα δεν κάνει.
Για παράδειγμα φανταζόμαστε ότι περπατάμε ακόμα κι αν είμαστε ακίνητοι. Έτσι ενεργοποιούνται οι αντίστοιχοι νευρώνες στην εγκεφαλική περιοχή που σχετίζεται με την πραγματική κίνηση των ποδιών. Οι μεταβολές αυτές παρατηρήθηκαν ακόμα και πέντε ημέρες μετά το τέλος την ανάγνωσης.
Αυτό αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται για μια στιγμιαία αντίδραση του εγκεφάλου αλλά για μια αντίδραση με διάρκεια. Οι επόμενες μελέτες θα είναι ακόμα πιο ενδιαφέρουσες αν τελικά ανακαλύψουν το κατά πόσο η ανάγνωση επιφέρει όντως διαρκείς αλλαγές στον εγκέφαλο, αλλά και το τι αντίκτυπο έχουν στο μυαλό μας τα διαφορετικά είδη βιβλίων και αναγνωσμάτων, όπως για παράδειγμα ένα δοκίμιο ή ένα ποίημα.
