Η ζωή των Ελλήνων στο Κατάρ. Διαφορετική από τη ζωή ενός πολίτη δυτικού κράτους. Όχι τόσο έντονα διαφορετική όπως πολλοί νομίζουν τουλάχιστον στην επιφάνεια της καθημερινότητας όπου όλα κυλούν σαν να μην συμβαίνει απολύτως τίποτα.
Δύο γυναικείες φωνές μιλούν για τη ζωή τους εκεί στο Κατάρ. Η πρώτη μιλάει για την επιφάνεια μιας ζωής, αδιατάραχτης, χωρίς ανατροπές, σχεδόν συμβατικής.
Η δεύτερη για μια ζωή που υποκρύπτει μία δεύτερη. Όπου όλοι οι αραβόφωνοι προσποιούνται πως τίποτα δεν τρέχει, αλλά τελικά τρέχει. Κι επικρατέστερο όλων είναι το ισλαμικό δίκαιο, η Σαρία.
Η μοριακή βιολόγος, Βασιλική Χίνη, ζει εκεί σχεδόν δέκα χρόνια. Οικονομική μετανάστης, έφτασε στο αραβικό κράτος, όταν ακόμα η ελληνική παρουσία ήταν ανίσχυρη. Και η άφιξη μιας γυναίκας σε ένα αραβικό κράτος, δεν ήταν το πιο ευοίωνο σενάριο που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει.
Ωστόσο η επαγγελματική της εξειδίκευση ήταν εκείνη που όχι μόνο την παρακίνησε να φύγει μακριά από τη χώρα της, αλλά κι εκείνη που την καθιέρωσε στο Κατάρ.
«Η ειδικότητά μου ως μοριακή βιολόγος, σχετίζεται με την ανίχνευση γενετικών συνδρόμων. Η συγκεκριμένη ειδικότητα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των αραβικών χωρών. Ίσως γνωρίζετε ότι οι χώρες της αραβικής χερσονήσου παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη επιστήμη λόγω των αιμομικτικών γάμων, κάτι που είναι φυσιολογικό για τους ντόπιους».
Εξηγεί ότι οι γενετικές διασταυρώσεις μεταξύ συγγενών, είναι η αιτία ύπαρξης ενός μεγάλου ποσοστού γενετικών συνδρόμων, μη χαρακτηρισμένων. «Για εμάς ως επιστήμονες η συγκεκριμένη περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θυμάμαι πως όταν ήρθα στο Κατάρ, συνάντησα μία χώρα που έβλεπε πολύ μπροστά, επενδύοντας στη μοριακή έρευνα. Την ίδια στιγμή όλες οι άλλες αραβικές χώρες επένδυαν κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα και στα καύσιμα. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι οι Καταριανοί βλέπουν λίγο πιο μπροστά από τα υπόλοιπα κράτη του αραβικού κόσμου».
«Ήρθα εδώ για να στήσω ένα διαγνωστικό εργαστήριο, ενώ η επαγγελματική πρόκληση που αντιμετώπισα ερχόμενη, ήταν μεγάλη», συμπληρώνει.
Μιλώντας περί προσαρμογής επί αραβικού εδάφους, υποστηρίζει ότι οι Έλληνες, είναι ένας λαός που προσαρμόζεται σχετικά εύκολα, καθότι κοσμοπολίτες και πολύγλωσσοι. «Ταυτόχρονα όμως και τα φαγητά μας ταιριάζουν πάρα πολύ με τα δικά τους. Επίσης, η νοοτροπία είναι συγγενής με την ελληνική νοοτροπία, ταιριάζει με εκείνη των κατοίκων της Ανατολής».
Γεγονός πάντως είναι ότι οι αραβόφωνοι λαοί έχουν ιδιαίτερη συμπάθεια προς τους Έλληνες. Σε πρόσφατη συζήτηση με Έλληνα του Σουδάν, μου ανέφερε χαρακτηριστικά ότι οι Άραβες τρέφουν ιδιαίτερη συμπάθεια για το λαό μας, καθώς ποτέ δεν συνδέθηκε με επεκτατικές βλέψεις που εμφάνισαν άλλοι δυτικοί λαοί. Αντιθέτως, δηλωτική της επιφύλαξης με την οποία αντιμετωπίζουν τους δυτικούς, είναι η φράση Hawaja που χρησιμοποιούν οι Σουδανοί, η οποία αποδόθηκε για πρώτη φορά στους Βρετανούς αποικιοκράτες και ετυμολογικά σημαίνει ο «λευκός ξένος».
Ωστόσο, όπως σχολιάζει και η κυρία Χίνη, «οι Έλληνες σεβόμαστε απόλυτα τα ήθη και τις συνήθειες των Καταριανών. Συνυπάρχουμε αρμονικά μαζί τους. Σεβόμαστε τις συνήθειες τους που σχετίζονται με την προσωπική ζωή, με το ντύσιμο καθώς και με την κατανάλωση αλκοόλ. Ταυτόχρονα όμως είμαστε αυθύπαρκτοι. Έχουμε τη δική μας εκκλησία, τελούμε όλα τα μυστήρια της χριστιανικής εκκλησίας, καθώς και ελληνικό σχολείο. Μοιάζει σαν να μην μας λείπει τίποτα».
Όπως λέει η γιατρός, ο βασικός περιορισμός για τις γυναίκες, είναι να έχουν καλυμμένα τα άκρα τους, να μη φορούν κοντά φορέματα ή ρούχα, να μην κυκλοφορούν με ανοιχτά ντεκολτέ. Η μαντίλα δεν απαιτείται και δεν επιβάλλεται.
«Παρόλ’ αυτά, τον πρώτο καιρό που ήρθα, ήμουν ανύπαντρη. Οι συνθήκες τότε ήταν αρκετά δύσκολες για μια γυναίκα. Με πολλή υπομονή όμως τα κατάφερα. Σε κάθε περίπτωση η ελληνική κοινότητα είναι ιδιαίτερα ενισχυμένη, γεγονός που διευκολύνει τη διαμονή μας εδώ. Γνωριζόμαστε μεταξύ μας και κάνουμε παρέα. Σχετικά με τις ελευθεριότητες υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί. Για παράδειγμα και σύμφωνα με το νόμο, τα ζευγάρια που δεν είναι παντρεμένα δεν επιτρέπεται να συζούν. Άτυπα όμως οι περισσότεροι μένουν μαζί. Μπορεί κάποιος να έχει προσωπική ζωή, χωρίς να αντιμετωπίζει προβλήματα με τις αρχές. Ωστόσο είμαστε διακριτικοί και δεν προβαίνουμε σε δημόσιες διαχύσεις».
Αναφερόμενη στις συνθήκες διαβίωσης, λέει πως είναι «εξαιρετικές». «Τα νοσοκομεία είναι πολύ καλά, αν και αρκετά ακριβά, ενώ συνολικά το κόστος ζωής είναι ιδιαίτερα υψηλό. Δεν θα δείτε όμως πουθενά ράντζα στους διαδρόμους».
«Η καθημερινότητά μας είναι πολύ ήσυχη. Θα πάμε έξω για έναν καφέ ή για ένα φαγητό. Ωστόσο δεν υπάρχει νυχτερινή ζωή. Υπάρχει ένα ελληνικό καφέ στο οποίο συγκεντρωνόμαστε όλοι οι Έλληνες. Ο μύθος όμως ότι όλοι έχουμε γίνει σεϊχηδες – εκατομμυριούχοι στο Κατάρ δεν ισχύει, σε αντίθεση με αυτό που πολλοί νομίζουν».
Πέρα όμως από την παραπάνω εξευγενισμένη τοποθέτηση, υπάρχει και η άλλη πλευρά. Η εικόνα ενός «υβριδικού Κατάρ που ισορροπεί ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή», όπως το χαρακτηρίζει μία άλλη Ελληνίδα που ζει εκεί. Κάνει λόγο για το Κατάρ που επιδιώκει να μοιάσει στη Δύση, αλλά παραμένει ταμπουρωμένο πίσω από το θρησκευτικό νόμο που επιβάλει η Σαρία.
Η Φανή ζει επίσης με τον άντρα της στο Κατάρ και έρχεται να αποδομήσει την εικόνα του.
«Το Κατάρ ζει με χρήμα δυτικότροπο. Είναι ένα κράτος που αναπτύσσεται, με μία ροπή προς τη Δύση. Μάλιστα όταν ήρθα νόμιζα ότι οι άνδρες θα βγάλουν μπροστά μου την παραδοσιακή τους φορεσιά και θα παρουσιαστούν ντυμένοι ως δυτικοί».
«Στην πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετικά απ’ ό,τι μπορείς να φανταστείς. Κάπως έτσι έγινε το “μπαμ” και σε διπλωματικό επίπεδο. Από εκεί που δεν γινόταν τίποτα ξαφνικά έγινε η έκρηξη. Και κάπως έτσι λειτουργεί η καθημερινότητα. Θεωρητικά κανείς δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα. Έως τη στιγμή που κάποιοι θα αποφασίσουν ότι υπάρχει πρόβλημα. Εάν δεν ήμουν με τον άντρα μου δεν θα ερχόμουν εδώ. Τουλάχιστον, όταν λέω ότι είναι παντρεμένη με αφήνουν στην ησυχία μου».
«Πώς ήρθα εδώ; Τυχαία. Έκανε αίτηση ο άντρας μου για δουλειά και τον πήραν…».
«Δεν είχαμε να χάσουμε και τίποτα άλλωστε. Μια εμπειρία ζωής. Και βρεθήκαμε σε μπροστά σε κάτι που διαρκώς εξελίσσεται. Μια δυτικοποίηση που δεν υλοποιείται από τα θεμέλια. Όλα άλλωστε λύνονταν και συνεχίζουν να λύνονται με τη θρησκεία. Δεν υπάρχει αστικό δίκαιο, αλλά η Σαρία που έχει απαντήσεις για όλα».
Στο Κατάρ όπως λέει η Φανή τίποτα δεν απαγορεύεται ρητά για τους επισκέπτες και τίποτα δεν επιτρέπεται. «Κυρίως εθελοτυφλούν. Κάπου εκεί όμως εμφανίζεται η αστυνομία ηθών. Έχει το δικαίωμα να με σταματήσει στο δρόμο, να ρωτήσει με ποιον είμαι μαζί στο αυτοκίνητο και γιατί, τι σχέση έχω μαζί του…».
