Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Μια ανώνυμη γυναίκα την οποία αναφέρουν τα ιερά κείμενα των Ευαγγελιστών κινεί την προσοχή όλων μας απόψε. Η αμαρτωλός της οποίας μνεία κάνει στο έβδομο κεφάλαιο ο Ευαγγελιστής Λουκάς παραμένει ανώνυμη. Στο επεισόδιο της μετανοίας που εξυμνείται την Μεγάλη Τετάρτη, δεν πρωταγωνιστεί η Μαρία η Μαγδαληνή, που δυστυχώς την συκοφαντούμε μέχρι σήμερα. Δεν είναι ακόμη ούτε η Κασσιανή, η υμνογράφος του 9ου αιώνος, η οποία δεν υπήρξε ποτέ πόρνη, παρά μια αγία μοναχή που με το ποιητικό της τάλαντο ζωγραφίζει στο περίφημο τροπάριο την μετάνοια της πόρνης γυναικός.
Σ’ αυτήν την γυναίκα ας δώσει ο καθένας το όνομά του. Γιατί το κοντάκιο αυτής της ημέρας μιλάει για τη συμπεριφορά του καθενός μας. «Υπέρ τήν πόρνην Αγαθέ ανομήσας, δακρύων όμβρους ουδαμώς σοι προσήξα• αλλά σιγή δεόμενος, προσπίπτω σοι, πόθω ασπαζόμενος, τους αχράντους σου πόδας, όπως μοι την άφεσιν, ως Δεσπότης παράσχης, των οφλημάτων κράζοντι Σωτήρ• εκ τού βορβόρου των έργων μου ρύσαί με»1. Σ’ αυτήν αναφέρεται και ο Κοσμάς ο ποιητής στον Κανόνα που ψάλλεται στον Όρθρο αυτής της ημέρας· ζωγραφίζει και αυτός με το ποιητικό του τάλαντο τον τρόπο αυτής της γυναικός : «Δάκρυσι πλύνει, τους πόδας του Πλάσαντος, αμαρτίαις υπεύθυνος, και εκμάσσει θριξί• διό των εν βίω ου διήμαρτε, πεπραγμένων της απολυτρώσεως, αλλ’ εβόα• Πάντα τα έργα Κυρίου, τον Κύριον υμνείτε, και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας»2.
Πρώτον. «Δάκρυσι πλύνει, τους πόδας του Πλάσαντος»
Η υπεύθυνη για πολλές αμαρτίες πλένει τα πόδια του Χριστού μικρόν πριν από το Πάθος. Μεταχειρίζεται ως ποδόμακτρο, κατά την έκφραση του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, τις τρίχες της κεφαλής της.
Προσφέρει στο Δεσπότη Χριστό μεγάλη πίστη, αλλά δέχεται ως ανταμοιβή την απολύτρωση και τη συγχώρεση των αμαρτιών και των πεπραγμένων στη ζωή της.
Άκουσε τη φωνή του αναμάρτητου Σωτήρος να λέγει προς αυτήν : «αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι»3.
Πρόλαβε αυτή η γυναίκα τη σμυρναλοή του Ιωσήφ και του Νικοδήμου κατά την ημέρα του ενταφιασμού του Κυρίου.
Χρησιμοποίησε ακόμη για νερό τα δάκρυά της και ως μανδήλιο τις τρίχες της κεφαλής της.
Λέγει γι’ αυτήν ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος : «Η πόρνη αυτή έδειξε μεγάλη περιποίηση στον Κύριο, έδειξε πολλή πίστη, πολλή υπακοή και ευλάβεια. Άλλαξε την παλιά της ζωή και έγινε καλύτερη και πιο συνετή. Και όταν η πόρνη μετανόησε, όταν προσχώρησε στον Δεσπότη Χριστό, τότε ο Μαθητής πρόδωσε τον Διδάσκαλο… Ο Διδάσκαλος είχε τόσο μεγάλη δύναμη, ώστε ακόμη και τις πόρνες μπορούσε να προσελκύει σε μετάνοια και υπακοή. Μα, θα μου πείτε : Αυτός που κατάφερε να προσελκύει ακόμα και τις πόρνες, δεν μπόρεσε να φέρει κοντά Του τον Μαθητή; Μπορούσε βέβαια, αλλά δεν ήθελε με τη βία να κάνει το καλό, ούτε να τον εξαναγκάσει να έλθει κοντά Του»4.
Δεύτερον. «Δάκρυσι πλύνει, τους πόδας του Πλάσαντος»
Στο πρόσωπο αυτής της γυναικός βλέπουμε την αμαρτία που σαν λέπρα κάθεται στην ψυχή του καθενός μας· αυτό είναι το παρελθόν. Βιώνουμε την αγάπη του Θεού προς το ανθρώπινο γένος που πραγματώνεται με τη συγχώρηση των αμαρτιών μας. Ζούμε την άφεση, που είναι η είσοδός μας στη Βασιλεία των Ουρανών. Και επειδή η γυναίκα αυτή αγάπησε πολύ την αμαρτία, δια της μετανοίας έφτασε στην πολλή αγάπη για το πρόσωπο του Χριστού. Γι’ αυτό και οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μάς υπενθυμίζουν πως τα πάθη δεν ξεριζώνονται, αλλά μεταλάσσονται· γίνονται δηλαδή αρετές, οι οποίες προσφέρονται με πολλή αγάπη σε Εκείνον που κατέβηκε στα κατώτατα μέρη της γης «ίνα το πλανηθέν ορειάλωτον ευρών, πρόβατον τοίς ώμοις αναλαβών, τω Πατρί προσαγάγη»5.
«Είδες πως νίκησε την αχάριστη γνώμη των Ιουδαίων η αμαρτωλή γυναίκα, που δεν γνώριζε τους θείους νόμους; Διότι οι Ιουδαίοι Τον λιθοβόλησαν ενώ η γυναίκα Τον ευχαρίστησε με μύρα… και άλειφε με μύρο τα πόδια που επρόκειτο γι’ αυτήν να σταθούν επάνω στο ξύλο του σταυρού. Και τι λέω πως αυτή νίκησε τον αχάριστο λαό των Ιουδαίων, αφού αυτή ξεπέρασε ολόκληρο τον όμιλο των αγίων… Ας επαινείται λοιπόν η γυναίκα γιατί δέχτηκε την τιμή όλης της γης, επειδή άγγιξε τα αμόλυντα πόδια του Χριστού… Αλλ’ ο Χριστός βέβαια, που δεν κρίνει την αμαρτία αλλά επαινεί τη μετάνοια, που δεν τιμωρεί τα προηγούμενα, αλλά εξετάζει τα μελλοντικά, συγχωρώντας τα προηγούμενά της κακά… δικαιώνει τα δάκρυά της και στεφανώνει την πρόθεσή της»6.
«Η πρώην άσωτος Γυνή, εξαίφνης σώφρων ώφθη, μισήσασα τα έργα, της αισχράς αμαρτίας, καί ηδονάς του σώματος, διενθυμουμένη την αισχύνην την πολλήν, και κρίσιν της κολάσεως, ήν υποστώσι πόρνοι καί άσωτοι· ών περ πρώτος πέλω, και πτοούμαι, αλλ’ εμμένω τη φαύλη συνηθεία ο άφρων· η πόρνη δε γυνή, και πτοηθείσα, και σπουδάσασα ταχύ, ήλθε βοώσα προς τον Λυτρωτήν• Φιλάνθρωπε και οικτίρμον, εκ του βορβόρου των έργων μου ρύσαί με»7.
Αμήν.
1. Κοντάκιο Όρθρου Μεγάλης Τετάρτης
2. Τροπάριο η’ Ωδής Όρθρου Μεγάλης Τετάρτης
3. Λουκ. 7,48
4. Αγία και Μεγάλη Πέμπτη, εκδ. Αρμός 2017, σελ. 37-39
5. Θεοτοκίον δ’ ήχου Κυριακής
6. Από την Ανάσταση του Λαζάρου στην Ανάσταση του Χριστού, εκδ. Αρμός 2001, σελ. 89-90
7. Οίκος Όρθρου Μεγάλης Τετάρτης
– See more at: http://www.imkastorias.gr/index.php/o-mitropolitis/2013-09-10-09-20-52/poimantika-keimena/item/2533-dakrysi-plynei-tous-podas-tou-plasantos#sthash.ZMjD5on8.dpuf
