Τι είναι εντιμότητα; (του Λεωνίδα Εκιντζόγλου)

Υπάρχουν δυο είδη.
Υπάρχει από την μία η εντιμότητα της ειλικρινούς και γνήσιας απόδοσης ενός δρώμενου ή μιας πρόθεσης. Η ‘εν-πράγματι’ εντιμότητα που θάλεγε κι ο Χάμπερμας. Όταν ένας ληστής τραβά πιστόλι σου το στήνει στο κεφάλι και σου λέει δώσε μου τα λεφτά σου ειδάλλως θα σε πυροβολήσω, είναι έντιμος. Έντιμος με τον εαυτό του κι έντιμος με σένα. Σου μεταφέρει ΕΠΑΚΡΙΒΩΣ την πρόθεση σου, δίχως να σου αποκρύψει στο παραμικρό τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρει η οποιαδήποτε σου απόφαση. Κι όταν πάλι ο μακαρίτης ο Θουκυδίδης περιέγραφε τα συμβάντα κατά το πρώτο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν κι εκείνος έντιμος. Απέδιδε τα γεγονότα ακριβώς όπως συνέβησαν δίχως να βάζει σάλτσες και δίχως προκαταλήψεις. Όποιος διάβασε Θουκυδίδη, ξέρει πολύ καλά πως είναι πρακτικά ΑΔΥΝΑΤΟΝ να καταλάβεις ποιον ακριβώς από τους αντιπάλους υποστηρίζει, με ποιανής παράταξης το μέρος είναι. Είναι απολύτως αντικειμενικός στις αποδόσεις και στις αναμεταδόσεις του, ΑΡΑ: Κι αυτός είναι έντιμος. Αυτή είναι η μια εντιμότητα.

Η άλλη εντιμότητα έχει να κάνει με την έννοια της δικαιοσύνης. Είναι η ‘κατ’ ηθικήν’ εντιμότητα του Σωκράτη και του Καντ. Η τάση να σκέπτεσαι το κοινωνικό καλό και να πράττεις ανάλογα. Η τάση να εσωτερικεύεις και να τηρείς τους κοινωνικούς κανόνες και να συμμορφώνεσαι με τις νόρμες και τους θεσμούς. Η τάση να προσπαθείς να συνταιριάζεις την ηθική θεωρία που έχεις μέσα στο κεφάλι σου (το τι είναι καλό και κακό) με τις πράξεις σου. Να τα παντρεύεις ταιριαστά και να τα κάνεις να συμβαδίζουν αυτά τα δύο. Να επιδιώκεις να λες την αλήθεια, να μη αδικείς, να μη εκμεταλλεύεσαι τους άλλους, τέτοια πράγματα. Η τήρηση ηθικών κανόνων, η κατηγορική προσταγή, όπως και να το πούμε.
Υπάρχει κι αυτή η μορφή εντιμότητας.