Μετά από μια χρονιά πολιτικών “σεισμών”, το 2017 είναι απίθανο να είναι μια εύκολη χρονιά. Ιδού ένας οδηγός για το τι πρέπει να προσέξουμε σε όλο τον κόσμο κατά το επόμενο έτος.
Ιανουάριος: Ορκωμοσία του Τραμπ
Κρίνοντας από τη συμπεριφορά του, ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ θα ανυπομονεί να δώσει το στίγμα του. Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να δράσει γρήγορα για να αποσύρει τις ΗΠΑ από το Σύμφωνο Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού, να αναθεωρήσει και να αντικαταστήσει το Obamacare, να διαλύσει την “καθαρή” ενεργειακή πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης, και πολλά άλλα.
Η γλώσσα του νέου προέδρου στην εναρκτήρια ομιλία του και οι ενέργειές του στις πρώτες ημέρες της θητείας του θα δώσει τον τόνο για την κυβέρνησή του, ακόμη και αν ο Τραμπ παραμείνει απρόβλεπτος και εγωκεντρικός. Ένα άλλο εγγονός που θα παρακολουθήσουμε με έντονο ενδιαφέρον είναι η πρώτη σύνοδος κορυφής του Τραμπ με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, τον οποίο οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών θεωρούν ότι συνέβαλε στην απροσδόκητη εκλογική νίκη του Ρεπουμπλικάνου.
Μάρτιος: Η Βρετανία ενεργοποιεί το άρθρο 50
Εννέα μήνες μετά το δημοψήφισμα που διέλυσε ουσιαστικά μισό αιώνα βρετανικής εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα “τραβήξει τη σκανδάλη” για την επίσημη διαδικασία εξόδου διάρκειας δύο ετών, από το τέλος του Μαρτίου. Επί του παρόντος, η πορεία του ταξιδιού δεν είναι απολύτως σαφής, αλλά η κυβέρνησή της Τερέζα Μέι έχει υποσχεθεί να καθορίσει ένα σχέδιο πριν από την ενεργοποίηση του άρθρου 50 για την έξοδο από την ΕΕ. Παρότι αυτό το σχέδιο δεν μπορεί να είναι λεπτομερές, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει επίσης να καταρτίσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική διαπραγμάτευσης. Η Μέι θα επιδιώξει να αποφύγει μια αναταραχή στις αγορές, ενώ παράλληλα θα ενθαρρύνει τις εισερχόμενες επενδύσεις και θα προσπαθήσει να κρατήσει τους Brexiters του Συντηρητικού κόμματος στο πλευρό της. Θα είναι δύσκολο να τα πετύχει και τα τρία.
Πρώτο εξάμηνο του έτους: Η μάχη για τη Ράκα
Αφού τρομοκράτησαν μεγάλο μέρος του κόσμου κερδίζοντας εδάφη στη Συρία και το Ιράκ, οι τζιχαντιστές του ISIS χάνουν έδαφος και στις δύο χώρες εδώ και σχεδόν δύο χρόνια. Οι τελευταίοι μήνες έχουν αναλωθεί στη μάχη για τον έλεγχο της Μοσούλης, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ, την οποία οι εξτρεμιστές κατέλαβαν το 2014. Ανάλογα με την εξέλιξη αυτής της μάχης, η επόμενη ώθηση, πιθανώς στις αρχές του 2017, θα είναι για την de facto πρωτεύουσα του ISIS, τη Ράκα, στη Συρία. Η βασική πρόκληση για την κυβέρνηση Τραμπ θα είναι να σφυρηλατήσει μια συμμαχία των συριακών δυνάμεων, τόσο Κούρδων όσο και Αράβων, που θα είναι και σε θέση όχι μόνο να διώξει το Isis από το προπύργιο του αλλά και να κυβερνήσει αποτελεσματικά μετά τη βάναυση ηγεσία των τζιχαντιστών.
Απρίλιος-Μάιος: Γαλλικές προεδρικές εκλογές
Μετά το Brexit , την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και το “όχι” στο δημοψήφισμα της Ιταλίας που έληξε η θητεία του Ματέο Ρέντσι, ακολουθούν πολύ σημαντικές εκλογές το 2017. Η Γαλλία θα επιδιώξει να αντισταθεί στην άνοδο του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν στις προεδρικές εκλογές. Παρά το γεγονός ότι θα μπορούσε να κερδίσει τον πρώτο γύρο των εκλογών, η Λεπέν αναμένεται ευρέως να ηττηθεί στο δεύτερο γύρο από τη συσπείρωση των μετριοπαθών ψηφοφόρων. Το φαβορί είναι ο Φρανσουά Φιγιόν των συντηρητικών Ρεπουμπλικάνων.
Αλλά υπάρχουν διαιρέσεις μεταξύ των κύριων κομμάτων και η Λεπέν έχει κερδίσει μεγάλη υποστήριξη μεταξύ των ψηφοφόρων της εργατικής τάξης. Επιπλέον, τα εκλογικά σοκ του 2016 δείχνουν ότι καμία ψήφος δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Αν με κάποιο τρόπο επικρατήσει, η ΕΕ θα αντιμετωπίσει δυνητικά την μεγαλύτερη κρίση της μέχρι σήμερα, επισκιάζοντας ακόμα και το Brexit.
Μάιος: Προεδρικές εκλογές του Ιράν
Κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, παρά τις αρχικές προσδοκίες για το αντίθετο, ο Χασάν Ρουχανί έχει αφήσει το στίγμα του στο Ιράν, κυρίως μέσω της πυρηνικής συμφωνίας της χώρας με τις ΗΠΑ και πέντε άλλες παγκόσμιες δυνάμεις. Αλλά η ικανότητά του Ρουχανί να διαμορφώσει την ατζέντα της χώρας δέχεται συνεχή επίθεση από θεματοφύλακες της παλαιάς τάξης, ιδίως της Επαναστατικής Φρουράς και μελών του δικαστικού σώματος.
Τώρα, με την πυρηνική συμφωνία υπό πίεση μετά από την άφιξη του Τραμπ, ο οποίος έχει πολλές φορές υποσχεθεί να την καταργήσει, ο Ρουχανί αντιμετωπίζει την πρόκληση της επανεκλογής – μια ψήφο που οι σκληροπυρηνικοί θα επιδιώξουν να επηρεάσουν. Το αν επιβιώσει ή όχι, και αν το Ιράν υιοθετήσει μια πιο συγκρουσιακή πορεία, θα έχει μεγάλες συνέπειες για τη Μέση Ανατολή και πέραν αυτής.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους: Η Fed αυξάνει τα επιτόκια
Τα επιτόκια των ΗΠΑ, μαζί με την τιμή του πετρελαίου, είναι οικονομικά γεγονότα που μπορεί να ταρακουνήσουν τον κόσμο. Για πολλούς ανθρώπους και τόπους το βασικό ερώτημα του 2017 είναι πόσο πολύ υψηλότερα μπορούν να πάνε. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η οποία το Δεκέμβριο αύξησε τα επιτόκια για δεύτερη φορά μετά την οικονομική κρίση, αναμένει να το πράξει τρεις φορές το 2017. Οι αγορές δεν έχουν πεισθεί ότι η αύξηση θα προχωρήσει τόσο. Αλλά στην πραγματικότητα τα επιτόκια θα μπορούσαν να αυξηθούν ακόμη περισσότερο.
Κατά ομολογία της προέδρου της Fed Τζάνετ Γέλεν, δεν έχει ακόμη υπολογιστεί μια πιθανή επίδραση του Τραμπ, που θα μπορούσε να ωθήσει τα επιτόκια ακόμη υψηλότερα, αν ο εκλεγμένος πρόεδρος κερδίσει την υποστήριξη του Κογκρέσου για τα τεράστια δημοσιονομικά κίνητρα που επιδιώκει. Ομολογιούχοι και νομίσματα όπως το μεξικάνικο πέσο και η τουρκική λίρα έχουν ήδη δεχτεί ισχυρό πλήγμα στον απόηχο της εκλογής του Τραμπ. Θα μπορούσαν να δοκιμαστούν περαιτέρω εάν οι πολιτικές του αυξήσουν το κόστος του χρήματος σε όλο τον κόσμο.
Πρώτο εξάμηνο του έτους: Το δημοψήφισμα του Ερντογάν
Επί σχεδόν 15 χρόνια, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επεδίωξε να επεκτείνει την εξουσία του στην Τουρκία και με τον τρόπο αυτό έχει γίνει ο ηγέτης με τη μεγαλύτερη επιρροή μετά τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ιδρυτή της σύγχρονης χώρας. Το 2017, ο Ερντογάν θα μπορούσε να επιτύχει τελικά την κεντρική φιλοδοξία του: την επίσημη άνοδό του στη θέση του προέδρου με εκτελεστικές εξουσίες, κυβερνώντας τη χώρα ως ο αδιαφιλονίκητος επικεφαλής τόσο του κράτους όσο και της κυβέρνησης. Μετά από μια αιματηρή χρονιά που περιλάμβανε μια απόπειρα πραξικοπήματος αλλά και μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων, η λαϊκή υποστήριξη για να δοθεί στον Ερντογάν περισσότερη δύναμη έχει αυξηθεί. Ένα δημοψήφισμα πιθανόν να πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο ή τον Μάιο. Ο πρόεδρος είναι πιθανό να παρουσιάσει την ψήφο του “Ναι” ως ενδυνάμωση της βούλησης του λαού. Οι αντίπαλοί του θα ισχυριστούν ότι το “Όχι” είναι η τελευταία ευκαιρία για να αποτραπεί μια δικτατορία.
Φθινόπωρο: Συνέδριο του κόμματος της κομμουνιστικής Κίνας
Αιώνες η Κίνα είχε να θεωρηθεί τόσο ισχυρή στην παγκόσμια σκηνή όσο θεωρείται σήμερα. Μετά τον Μάο Τσε Τουνγκ, η χώρα δεν είχε έναν ηγέτη τόσο ισχυρό όσο ο Σι Τζινπίνγκ. Ο Σι θα προσπαθήσει να εδραιώσει την εξουσία αυτή στο 19ο συνέδριο του κόμματος. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συνεχίσει ως γενικός γραμματέας του κυβερνώντος κομμουνιστικού κόμματος μέχρι το 2022, αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι τι άλλους διορισμούς θα κάνει και αν θα επεκτείνει την επιρροή του προωθώντας τους συμμάχους του. Εάν το συνέδριο παραμερίσει τα υπάρχοντα όρια ηλικίας και διάρκειας της θητείας, μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι ο ίδιος ο Σι θα επιδιώξει να είναι επικεφαλής στο κόμμα ως την δική του ενδεικτική ημερομηνία απόσυρσης το 2022 -μια περαιτέρω ρήξη με το παρελθόν για τον τόσο φιλόδοξο Κινέζο ηγέτη.
Εν τω μεταξύ, η Κίνα θα πρέπει να αντιμετωπίσει και άλλες μεγάλες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της πιο αργά αναπτυσσόμενης οικονομίας εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα και μια πιθανή αύξηση των εντάσεων με τον Τραμπ.
Σεπτέμβριος-Οκτώβριος: Εκλογές στη Γερμανία
Η Άνγκελα Μέρκελ έχει πλέον μακρά παράδοση ως ο πιο σημαντικός ηγέτης της Ευρώπης, αν όχι του ελεύθερου κόσμου. Αλλά το 2017, δεδομένου ότι επιδιώκει μια τέταρτη θητεία, αντιμετωπίζει μια δύσκολη εκλογική πρόκληση. Οι υπολογισμοί για την οικοδόμηση ενός σταθερού συνασπισμού είναι πιθανό να περιπλακούν σε μεγάλο βαθμό από τα προβλήματα των καθιερωμένων κομμάτων. Η λαϊκή απογοήτευση με τη φιλελεύθερη γραμμή της Μέρκελ για τη μετανάστευση έχει συνδυαστεί με τη μακροπρόθεσμη μείωση της υποστήριξης των νυν εταίρων του συνασπισμού της, των Σοσιαλδημοκρατών, και τις αβέβαιες προοπτικές των παραδοσιακών συμμάχων της, των Ελεύθερων Δημοκρατών. Το αντι-ευρωπαϊκό, αντι-μεταναστευτικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία θα προσπαθήσει να το εκμεταλλευθεί. Η Μέρκελ θα επιδιώξει να διασφαλίσει ότι ο ζωτικός διεθνής ρόλος της δεν υπονομεύεται από την αδυναμία στο εσωτερικό.
