Επιλεκτική προσοχή είναι η εγκεφαλική διεργασία της εστίασης της προσοχής μας σε ένα συγκεκριμένο θέμα στο περιβάλλον μας για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα.
Η προσοχή είναι ένας περιορισμένος πόρος για τον εγκέφαλό μας. Έτσι, η επιλεκτική προσοχή είναι η “λύση” που έχει βρει ο εγκέφαλος για να προλαβαίνει να επεξεργάζεται πρώτα τις απαραίτητες πληροφορίες και να αφήνει σε δεύτερη μοίρα τις υπόλοιπες. Έτσι, καταφέρνουμε να εστιάζουμε την προσοχή μας σε αυτό που μας απασχολεί και να μην μας επηρεάζουν ασήμαντες λεπτομέρειες στο περιβάλλον εκείνη την στιγμή.
Πώς λειτουργεί η επιλεκτική προσοχή
Σε κάθε δεδομένη στιγμή ο εγκέφαλός μας δέχεται τεράστια ροή αισθητηριακών πληροφοριών. Ο ήχος από την κόρνα ενός αυτοκινήτου, η φλυαρία κάποιων ατόμων στο διπλανό τραπέζι, το βουητό του ανεμιστήρα, είναι μερικά μόνο παραδείγματα από μία και μόνο αίσθηση, την ακοή. Σκεφτείτε ότι ο εγκέφαλος λαμβάνει διαρκώς πληροφορίες και από τις πέντε αισθήσεις. Αν εστίαζε την προσοχή του στην παραμικρή πληροφορία, τότε θα αδυνατούσαμε σχεδόν να λειτουργήσουμε.
Πώς ακριβώς αποφασίζει ο εγκέφαλος σε τι θα δώσει προσοχή και τι θα αγνοήσει;
Φανταστείτε ότι είστε σε ένα πολύβουο εστιατόριο με την παρέα σας. Πολλαπλές συζητήσεις, ήχος από τα πιάτα και τα πιρούνια και πολλοί ακόμα ήχοι “ανταγωνίζονται” για να τραβήξουν την προσοχή σας. Αλλά ο εγκέφαλος πρέπει να εστιάσει στην κουβέντα που έχετε με την παρέα σας. Έτσι, απομονώνει τους υπόλοιπους ήχους, δηλαδή αφήνει τις πληροφορίες που αυτοί οι ήχοι μεταφέρουν σε δεύτερη μοίρα, και επεξεργάζεται κατά προτεραιότητα τους ήχους από την συνομιλία με την παρέα σας.
Αυτό είναι ένα παράδειγμα επιλεκτικής προσοχής. Επειδή η ικανότητά μας να ασχοληθούμε με τα πάντα γύρω μας είναι περιορισμένη, όσον αφορά τόσο την ικανότητα και τη διάρκεια, πρέπει να είμαστε επιλεκτικοί σχετικά με τα πράγματα στα οποία εστιάζουμε.
Αναγκαστικά πρέπει να είμαστε εκλεκτικοί στην προσοχή μας, εστιάζοντας σε ορισμένα γεγονότα εις βάρος άλλων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η προσοχή είναι σαν ένα αγαθό που πρέπει να “διανεμηθεί” σε αυτά τα γεγονότα με σειρά προτεραιότητας.
Επιλεκτική προσοχή στο οπτικό πεδίο
Αντίστοιχα παραδείγματα με το προαναφερθέν, υπάρχουν και για τις άλλες αισθήσεις. Και εκείνα που είναι τα πιο διασκεδαστικά, είναι τα παραδείγματα που αναδεικνύουν το πόσο περιορισμένη ορισμένες φορές είναι η επιλεκτική προσοχή του εγκεφάλου στις οπτικές πληροφορίες που λαμβάνει.
Ένα ενδιαφέρον τεστ είναι και το ακόλουθο. Κάντε κλικ ΕΔΩ και θα μεταφερθείτε σε μια νέα σελίδα. Το ζητούμενο είναι να μετρήσετε πόσα μαύρα τετράγωνα θα περάσουν μπροστά σας. Μόλις πατήσετε “Click to start”, τότε θα δείτε ένα έγχρωμο πλαίσιο, μπροστά από το οποίο θα διέρχονται προς διάφορες κατευθύνσεις και με διαφορετικές ταχύτητες κόκκινα και μαύρα τετράγωνα. Στόχος σας είναι να μετρήσετε πόσα μαύρα τετράγωνα θα διέλθουν από μπροστά σας (το τεστ διαρκεί περίπου 35”).
Στο τέλος θα σας γίνουν δύο ερωτήσεις. Η μία είναι αν όντως μετρήσατε σωστά τα μαύρα τετράγωνα. Η άλλη, θα σας εκπλήξει, αφού ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να έχετε προσέξει αυτό που θα σας ρωτάει!…
Εμπρός, κάντε το τεστ και θα μείνετε άναυδοι!
ΥΓ: Προσέξτε καλά και την κεντρική φωτογραφία στο κείμενο, στο επάνω μέρος αυτού του άρθου και θα καταλάβετε!…
