Τσουνάμι νέων προσφυγών για τον τρόπο καθορισμού των αντικειμενικών αξιών αλλά και σωρεία απαιτήσεων για επιστροφές ποσών από τον ΕΝΦΙΑ, ανοίγει με την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ.
Το Β΄τμήμα του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου δέχθηκε μεν (αρ. απ. 2335/2016) ότι «οι επιτροπές που συγκλήθηκαν για τον προσδιορισμό αντικειμενικών αξιών δεν λειτούργησαν σύμφωνα με το νόμο που προβλέπει υπολογισμό αντικειμενικών αξιών σύμφωνα με τις τρέχουσες εμπορικές τιμές…» , έκρινε όμως ότι για λόγους προστασίας των δημοσίων εσόδων θα πρέπει αναδρομικά να εφαρμοστεί από τον Ιούνιο του 2016. Αφήνοντας όμως «παράθυρο» για επέκταση της αναδρομικότητας σε περίπτωση που δεν υπάρξει άμεσα αναπροσαρμογή των τιμών.
Με δεδομένο ότι οι κάτοικοι (Φιλοθέης , Ψυχικού, Ν. Βουτζά, Δελφών) που προσέφυγαν είχαν πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ και τους άλλους φόρους αναμένεται ο προσδιορισμός των νέων αντικειμενικών αξιών για να υπολογιστούν οι διαφορές υπέρ τους. Κι όσο αργεί αυτή η αναπροσαρμογή από πλευράς διοίκησης του υπ. Οικονομικών τόσο αυξάνει η πιθανότητα στο τέλος να αναγκαστεί το Δημόσιο να βάλει βαθύτερα το χέρι στην τσέπη. Και τούτο διότι το σκεπτικό του ΣτΕ , στην παρ. 18 , λαμβάνει υπόψη του και την παράμετρο της κωλυσιεργίας του υπ. Οικονομικών την οποία δεν προτίθεται να … ανεχθεί εσαεί. Άλλωστε το δικαστήριο δέχθηκε τις προσφυγές του αλλά «αποδίδει μείζονα βαρύτητα στο επιτακτικό δημόσιο συμφέρον που καθίσταται ακόμη εντονότερο υπό τις παρούσες δημοσιονομικές συνθήκες» γι΄ αυτό αποφάσισε την ισχύ της αναδρομικότητας από τον χρόνο εκδίκασης της υπόθεσης (Ιούνιος 2016) και όχι από τον χρόνο έναρξη ισχύος της υπουργικής απόφασης (Μάιος 2015).
Το κρίσιμο για τους διεκδικούντες επιστροφές ΕΝΦΙΑ και αλλαγές στις αντικειμενικές αξίες είναι το εξής στο διατακτικό της απόφασης : « Η εκπλήρωση από τη Διοίκηση της υποχρέωσης θέσπισης τιμής ζώνης (αντικειμενικές αξίες) είναι άδηλο αν θα καταλήξει στη θέσπιση τιμής διαφορετικής από την ακυρωθείσα … απαιτεί δε, ικανό χρόνο κατά τον οποίο εγείρεται ο κίνδυνος αδυναμίας νόμιμης επιβολής και είσπραξης των σχετικών φόρων, ιδίως του ΕΝΦΙΑ».
ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΣ ΤΡΟΠΟΣ. Το ΣτΕ εντοπίζει ότι «οι επιτροπές του υπουργείου προχώρησαν στον προσδιορισμό των αξιών με οριζόντιο τρόπο μειώνοντας με ποσοστά ( ανάλογα με τις τιμές) και όχι σύμφωνα με τις τρέχουσες εμπορικές αξίες». Αν λοιπόν έως 31/12 του τρέχοντος έτους οι επιτροπές αυτές δεν αναπροσαρμόσουν τις τιμές στις 4 αυτές περιοχές, τότε ο τρόπος υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ θα είναι παράνομος και εάν πληρωθεί το 2017 από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων θα πρέπει να επιστραφεί μαζί με τα αναδρομικά του 2016. Τούτο διότι χιλιάδες δικαιούχοι θα προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας το οποίο έχει «αποτυπώσει» πλήρως το μπάχαλο που επικρατεί στο Δημόσιο για ένα τόσο σοβαρό όσο και εξοντωτικό φορολογικό μέτρο.
Στην παρ. 16 της απόφασης οι σύμβουλοι δεν αφήνουν κανένα περιθώριο παρερμηνειών για τις πλημμέλειες έως αυθαίρετες ενέργειες του Δημοσίου σε βάρος χιλιάδων ιδιοκτητών, αναφέροντας: «Ο ισχυρισμός του Δημοσίου ότι οι αιτούντες (προσφεύγοντες) δεν πρόβαλλαν συγκεκριμένα στοιχεία (σς ανακαθορισμού των τιμών), κρίνεται απορριπτέος» καθώς παραβιάζεται «η θεμελιώδης αρχή της νομιμότητας της κανονιστικής δράσης της Διοίκησης». Το ΣτΕ μάλιστα κρούει κώδωνα κινδύνου ότι με τέτοιες μεθοδεύσεις τίθεται γενικότερα ζήτημα καταβολής φόρων επί ακίνητης περιουσίας. «Η επέλευση του ανωτέρου κινδύνου μπορεί να παραβλάψει ουσιωδώς την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού και να προκαλέσει νέες σοβαρές δημοσιονομικές αβεβαιότητες» τονίζεται χαρακτηριστικώς.
Η ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ. Επιπρόσθετα, σημειώνουν: «Κατά την κοινή πείρα, ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο προσδιορισμού της αγοραίας αξίας ενός ακινήτου είναι η τοποθεσία του, ο ως άνω ορισμός πρέπει να γίνεται τουλάχιστον σε επίπεδο δημοτικής ενότητας ή κοινότητας δήμου, κατόπιν συνεκτίμησης (διενεργούμενης κατ’ εφαρμογή της προαναφερόμενης ειδικής μεθόδου) συγκεκριμένων, περιλαμβανόμενων στο διοικητικό φάκελο, πρόσφορων και επίκαιρων στοιχείων για την πραγματική αγοραία αξία των ακινήτων στη σχετική ζώνη ή, σε περίπτωση αιτιολογημένης διαπίστωσης της ανυπαρξίας τέτοιων στοιχείων, με συνεκτίμηση ανάλογων υφιστάμενων στοιχείων για τις όμορες/γειτονικές ζώνες ή για άλλες ζώνες που κρίνονται αιτιολογημένα ότι παρουσιάζουν ουσιώδεις ομοιότητες όσον αφορά την αγορά ακινήτων. Μεταξύ των στοιχείων που (πρέπει να) λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο αυτό, είναι και η προβλεπόμενη (απλή) γνώμη του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου». Επομένως, υπογραμμίζεται στις αποφάσεις του ΣτΕ, «η πρόταση ή/και ο κανονιστικός καθορισμός των τιμών εκκίνησης δεν χωρεί νομίμως, αν γίνεται κατά παραγνώριση των προαναφερόμενων, συλλήβδην για όλες τις ζώνες ορισμένης περιφέρειας ή του συνόλου της επικράτειας, κατά γενική επίκληση και εκτίμηση στοιχείων αναγόμενων σε διάφορες περιοχές και δίχως συγκεκριμένη μεθοδολογία, που να έχει τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά».
Αδυναμία προσδιορισμού των πραγματικών τιμών
Προς το παρόν υπάρχουν μόνον σχέδια από κυβερνητικής πλευράς για τις αντικειμενικές αξίες ενώ ο χρόνος εκπνέει σε λίγες εβδομάδες. Σύμφωνα με αυτάς ,οι αντικειμενικές αξίες θα αντικατασταθούν από ένα νέο σύστημα που θα βασίζεται στις εμπορικές τιμές των ακινήτων. Δηλαδή, το νέο σύστημα θα ακολουθεί την πορεία των εμπορικών τιμών και θα επιτρέπει την αυτόματη αναπροσαρμογή των τιμών με βάση τις οποίες θα φορολογούνται τα ακίνητα. Κάθε φορά που θα αλλάζουν οι εμπορικές τιμές των ακινήτων, θα αναπροσαρμόζονται αυτομάτως και οι τιμές που θα χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του φόρου στα ακίνητα. Αν και ο σχεδιασμός κινείται σε σωστή βάση όπως σημειώνουν οι κτηματομεσίτες, ωστόσο, καταγράφεται αδυναμία προσδιορισμού των πραγματικών τιμών που ισχύουν σήμερα στα ακίνητα όλης της επικράτειας. Αυτό συμβαίνει διότι η κρίση έχει εκμηδενίσει τις αγοραπωλησίες ακινήτων και οι λιγοστές που γίνονται δεν είναι ενδεικτικές για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
