Πώς τα προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας επηρεάζουν τα παιδιά στο σχολείο

Η δασκάλα του γιου σας στη δεύτερη τάξη σας καλεί για να σας πει ότι ανησυχεί για κάποιες συμπεριφορές του στο σχολείο:

• Δεν μπορεί να καθίσει ακίνητος μέσα σε μάθημα μισής ώρας και διαταράσσει την τάξη.
• Συχνά φαίνεται να αποσπάται και δεν προσέχει αυτά που αυτή λέει.
• Πέφτει πάνω στα παιδιά στη ουρά που περιμένουν για το γεύμα, θυμώνοντας τα.
• Δεν μπορεί να κρατήσει το μολύβι σωστά, έτσι δυσκολεύεται στη γραφή.
• Αναστατώνεται όταν του ζητείται να αλλάξει δραστηριότητα.

Είχατε αρχίσει να παρατηρείτε αυτού του είδους τη συμπεριφορά όταν το παιδί σας ήταν μικρό, αλλά τώρα πλήττει την πρόοδό του στο σχολείο; Αναρωτιόσασταν μήπως έχει ΔΕΠΥ, αλλά η δασκάλα του σας λέει ότι νομίζει πως ίσως έχει προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας;

Τι είναι τα προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας;

Μερικά παιδιά φαίνεται να δυσκολεύονται να χειριστούν πληροφορίες που λαμβάνουν οι αισθήσεις τους – όπως ήχους, αγγίγματα, γεύσεις, θεάματα και  μυρωδιές. Υπάρχουν επίσης δύο άλλες λιγότερο γνωστές αισθήσεις που μπορεί να επηρεαστούν – η πρώτη είναι η αίσθηση της επίγνωσης του σώματος, ενώ η δεύτερη περιλαμβάνει την κίνηση, την ισορροπία και τον συντονισμό. Επίσης, τα παιδιά με αισθητηριακά προβλήματα μπορεί να είναι υπερευαίσθητα στα ερεθίσματα, υπό-ευαίσθητα ή και τα δύο.

Ενώ τα προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας δεν είναι μαθησιακή διαταραχή ή επίσημη διάγνωση, μπορούν να καταστήσουν δύσκολο στα παιδιά να επιτύχουν στο σχολείο. Για παράδειγμα, υπερβολικά ευαίσθητα παιδιά ανταποκρίνονται εύκολα σε αισθητηριακή διέγερση και μπορεί να τη βρουν δυσβάσταχτη. Μπορεί:

• Να μην είναι σε θέση να ανεχθούν   λαμπερά φώτα και δυνατούς θορύβους όπως οι σειρήνες ασθενοφόρων.
• Να αρνούνται να φορέσουν ρούχα γιατί τα αισθάνονται κνησμώδη ή ενοχλητικά, ακόμη και μετά την κοπή όλων των ετικετών και των σημάτων – ή παπούτσια, επειδή τα αισθάνονται «πάρα πολύ σφιχτά».
• Να αποσπάται η προσοχή τους από θορύβους του περιβάλλοντος που οι υπόλοιποι δεν φαίνεται να ακούν.
• Να φοβούνται το αιφνίδιο άγγιγμα, να αποφεύγουν τις αγκαλιές και τα χάδια, ακόμη και με οικείους τους ενήλικες.
• Να φοβούνται υπερβολικά τις κούνιες και τον εξοπλισμό της παιδικής χαράς.
• Να δυσκολεύονται συχνά να αντιληφθούν που βρίσκεται το σώμα τους σε σχέση με άλλα αντικείμενα ή ανθρώπους.
• Να προσκρούουν σε ανθρώπους και πράγματα και να εμφανίζονται αδέξια.
• Να δυσκολεύονται ν’ αντιληφθούν τα ποσά της δύναμης που χρησιμοποιούν: για παράδειγμα, μπορεί να σχίσουν το χαρτί, όταν σβήνουν, να σφίγγουν πάρα πολύ δυνατά ή να χτυπούν κάτω αντικείμενα.
• Να τρέπονται σε φυγή όταν είναι καταβεβλημένα για να ξεφύγουν από ό,τι τα βασανίζει.
• Να έχουν ακραίες καταρρεύσεις όταν πιέζονται.

Εν τω μεταξύ, τα υπό-ευαίσθητα παιδιά θέλουν να αναζητήσουν περισσότερη αισθητηριακή διέγερση. Μπορεί:

• Να έχουν μια συνεχή ανάγκη να αγγίζουν ανθρώπους ή υφές, ακόμη και όταν δεν είναι κοινωνικά αποδεκτό.
• Να μην κατανοούν την έννοια του προσωπικού χώρου, ακόμη και όταν τα παιδιά της ίδιας ηλικίας με αυτά είναι αρκετά μεγάλα για να την καταλάβουν.
• Να έχουν εξαιρετικά υψηλή αντοχή στον πόνο.
• Να μην κατανοούν τη δύναμη τους.
• Να είναι πολύ νευρικά και να μην μπορούν να καθίσουν ακίνητα.
• Να αγαπούν δραστηριότητες στις οποίες πηδούν, προσκρούουν και συγκρούονται.
• Να απολαμβάνουν τα δυνατά σφιξίματα, όπως τις σφιχτές αγκαλιές με το αρκουδάκι τους.
• Να λαχταρούν τη γρήγορη, περιστροφική και / ή έντονη κίνηση
• Να πηδούν πάνω στα έπιπλα.

Μπορείτε να αντιληφθείτε ότι αυτές οι συμπεριφορές θα μπορούσαν να συγχυσθούν με «αρνητικές συμπεριφορές» που μπορεί να εμφανίσουν παιδιά σχολικής ηλικίας, τα οποία είναι υπό-ευαίσθητα, συμπεριλαμβανομένου αυτού που μοιάζει με υπερκινητικότητα, όταν στην πραγματικότητα αναζητούν ερεθισμάτα. Και πράγματι, πολλές από τις συμπεριφορές των παιδιών με αισθητηριακά προβλήματα συμπίπτουν με τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ, από τη δυσκολία να μείνουν ακίνητα ή να συγκεντρωθούν μέχρι την κατάρρευση όταν αναμένεται να μεταβούν από μία δραστηριότητα (ιδίως από μία που απολαμβάνουν) σε μία άλλη.

Αυτός είναι ένας λόγος που είναι σημαντικό το γεγονός τα παιδιά να μην διαγιγνώσκονται με ΔΕΠΥ μετά από μια βιαστική επίσκεψη στο γραφείο του παιδιάτρου, χωρίς προσεκτική χρήση των συνεντεύξεων και των κλιμάκων αξιολόγησης ώστε να ληφθεί μια λεπτομερή εικόνα της συμπεριφοράς του. Μερικά παιδιά με ΔΕΠ-Υ έχουν και αισθητηριακά προβλήματα.

Μια μελέτη του 2009 διαπίστωσε ότι 1 στα 6 παιδιά έχει αισθητηριακά προβλήματα που το δυσκολεύουν να μάθει και να λειτουργήσει στο σχολείο. Ενώ τα προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας εμφανίζονται συχνά σε αυτιστικά παιδιά, μπορούν επίσης να  εντοπιστούν σε άτομα με ΔΕΠΥ, Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή και άλλες αναπτυξιακές καθυστερήσεις – ή με καμία άλλη διάγνωση.

 

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας με προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας να τα καταφέρει καλύτερα στο σχολείο;

Δεν υπάρχει φαρμακευτική αγωγή για τη θεραπεία των προβλημάτων αισθητηριακής επεξεργασίας, αλλά υπάρχουν θεραπείες, καθώς και πρακτικές αλλαγές που μπορείτε να κάνετε στο σχολείο και στο σπίτι για να βοηθήσετε το παιδί σας να αισθανθεί και να αποδώσει καλύτερα.

Οι εργοθεραπευτές είναι οι ειδικοί που εργάζονται με τα παιδιά που έχουν αισθητηριακά προβλήματα. Η πλειοψηφία των εργοθεραπευτών εργάζονται σε σχολεία, αν και μπορείτε να τους βρείτε και στον ιδιωτικό τομέα. Εμπλέκουν τα παιδιά σε φυσικές δραστηριότητες που έχουν σχεδιαστεί για τη ρύθμιση των αισθητηριακών πληροφοριών τους.

Εσείς και ο δάσκαλος του παιδιού σας μπορείτε να συζητήσετε τις αλλαγές που μπορείτε να κάνετε για να το βοηθήσετε να αισθανθεί πιο άνετα, ασφαλές και ικανό να επικεντρωθεί στην τάξη. Για παράδειγμα:

• Βεβαιωθείτε ότι η καρέκλα του είναι ταιριαστή για αυτόν. Όταν κάθεται στο γραφείο του, θα πρέπει να είναι σε θέση να ακουμπά τα πόδια του στο πάτωμα και να ξεκουράζει τους αγκώνες του στο γραφείο.
• Για το παιδί που χρειάζεται να κινείται λίγο, μπορείτε να δοκιμάσετε ένα φουσκωμένο μαξιλάρι καθίσματος ή ένα μαξιλάρι από το σπίτι, ώστε να μπορεί και να στριφογυρίζει και να παραμένει στη θέση του.
• Μερικά παιδιά είναι σε καλύτερα να κάθονται κοντά στο δάσκαλο. Ωστόσο, εάν το παιδί σας αποσπάται εύκολα από το θόρυβο, μπορεί να καταλήξει να γυρίζει συχνά προς το σημείο απ’ όπου προέρχεται ο θόρυβος.
• Εάν είναι δυνατόν, εξαλείψτε λαμπτήρες φθορισμού που είναι πολύβουοι και τρεμοπαίζουν.
• Βεβαιωθείτε ότι δεν κάθεται δίπλα σε πηγές θορύβου που το αποσπούν.
• Πείτε στον εργοθεραπευτή να συνεργαστεί μαζί του σχετικά με το να γνωρίζει πού είναι το σώμα του σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους και τα πράγματα και την ιδέα του προσωπικού χώρου.
• Παρέχετε αισθητηριακά διαλείμματα, όπως το περπάτημα σε κύκλους, άλματα σε ένα μίνι τραμπολίνο και το πιπίλισμα ξινής καραμέλας ώστε να παίρνει τα ερεθίσματα που ποθεί και έτσι να μην προσκρούει πάνω σε άλλους.
• Επιτρέψτε μαριονέτες και μασώμενα αντικείμενα, που διατίθενται στους καταλόγους των εργοθεραπευτών, για να του παρέχετε ερεθίσματα.
• Ζητήστε από τον εργοθεραπευτή να συνεργαστεί μαζί του πάνω και στις αδρές και στις λεπτές κινητικές δεξιότητες ώστε είναι έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, είτε είναι στο γυμναστήριο, στην τάξη είτε κρατάει σημειώσεις.
• Για να αποτρέψετε τις καταρρεύσεις ή τη φυγή, επιτρέψτε του να παραλείψει σχολικές συγκεντρώσεις, ή να καθίσει κοντά σε μια πόρτα, έτσι ώστε να μπορεί να κάνει διαλείμματα στο διάδρομο με ένα δάσκαλο, όταν αρχίσει να αισθάνεται ότι δεν αντέχει.
• Έχετε ένα σαφές οπτικό πρόγραμμα αναρτημένο με πολλή προετοιμασία για τις μεταβάσεις.

Με την υποστήριξη και τις διευκολύνσεις από έναν εκπαιδευτικό με κατανόηση, και ίσως τη συνεργασία με έναν εργοθεραπευτή, το παιδί σας με προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί να προετοιμαστεί για την επιτυχία στην τάξη, στην παιδική χαρά και με τους φίλους.

Πηγή: childmind.org

infokids.gr

Κατερίνα Μανησιώτη – Παπασταύρου

Εργοθεραπεύτρια

__________…__________

Κέντρο Εργοθεραπείας “Έργω”

Πτολεμαίων 3, Καστοριά

τηλ. 2467 505 707

Facebook:  Κέντρο εργοθεραπείας “Έργω”