Η μικρή γειτονική χώρα με τα δεκάδες προβλήματα και την έκρηξη ανεργίας, έχει να επιδείξει μια μοναδική αυθεντικότητα στο χώρο του φαγητού προσελκύοντας ανθρώπους που λατρεύουν τη γεύση
Η μικρή χώρα της FYROM, που στην Ελλάδα γνωρίζουμε κατά κύριο λόγο εξαιτίας της αντιπαράθεσης χρόνων για το θέμα της ονομασίας βρίσκεται στην καρδιά των Βαλκανίων και γεννήθηκε μέσα από αιματηρές πολεμικές συρράξεις που διέλυσαν τη Γιουγκοσλαβία στα εξ ων συνετέθη. Πρόσφατο δημοσίευμα της Vogue, παρουσιάζει μια άλλη πλευρά της χώρας που λίγοι υποψιάζονται πως υπάρχει και που αποδεικνύει τους στενούς πολιτισμικούς δεσμούς όλων των εθνών της βαλκανικής χερσονήσου. Στο εν λόγω άρθρο, αφού παρουσιάζεται συνοπτικά η μικρή χώρα που για πολλούς στο εξωτερικό είναι “ανύπαρκτη” στο χάρτη, παρουσιάζεται ο γαστρονομικός της πλούτος.
Μια κουζίνα παραδοσιακή, λαϊκή, βασισμένη εν πολλοίς σε όσα και η ελληνική, δηλαδή τον γεωργικό πλούτο, τις μοναδικές γεύσεις και οφέλη της μεσογειακής διατροφής και φυσικά τον κανόνα κάθε τοπικής κουζίνας που σέβεται τον εαυτό της. Εκμετάλλευση προϊόντων που παράγονται στην περιοχή, προώθηση των παραδοσιακών συνταγών που πέρασαν από γενιά, σε γενιά και χρήση τροφίμων και πρώτων υλών που δεν έχουν περάσει από τη βάσανο της επεξεργασίας. Ό, τι δηλαδή πρεσβεύει το κίνημα του Slow Food. Ένας διεθνής μη κυβερνητικός οργανισμός που έχει ως στόχο να ενθαρρύνει τη βιωσιμότητα, προωθεί τις τοπικές επιχρειρίσεις και τιμά τη γαστρονομική παράδοση.
Μια νοοτροπία που δεν αντικατοπτρίζει μόνο το φαγητό, όμως και τις ζωές των ανθρώπων που ζουν εδώ και το πάθος τους για την παράδοση
“Όταν μιλά κανείς για Slοw Food, αναφέρεται στην απλή καθημερινή ζωή των πολιτών στην FYROM. Μια νοοτροπία που δεν αντικατοπτρίζει μόνο το φαγητό, όμως και τις ζωές των ανθρώπων που ζουν εδώ και το πάθος τους για την παράδοση” αναφέρει ο Tefik Tefikoski, ιδρυτής του κεφαλαίου του Slow Food για τη χώρα του.
Ο Tefik μεγάλωσε στη περιοχή του Mavrovo, γνωστή για τα υπέροχα τυριά και την παραγωγή οπωροκηπευτικών. Έμαθε από νωρίς να μαγειρεύει τις ίδιες συνταγές που δοκίμαζε από τη μητέρα του και τη γιαγιά του. Ευωδιαστές λιχουδιές όπως το Avjar, μια σος από ψητή κόκκινη πιπεριά που ψήνεται επί οκτώ συνεχόμενες ώρες. Σε ηλικία 21 ετών και μέσα σε περιβάλλον δυσβάσταχτης ανεργίας, συνέλαβε την ιδέα να φύγει για την Ιταλία και να διαδώσει εκεί την ιδιαίτερη κουζίνα του.
Ευτυχώς, η παραμονή μου στο εξωτερικό μου παρείχε την εμπειρία που χρειαζόμουν προκειμένου να ανοίξω ένα εστιατόριο, να εστιάσω στον εναλλακτικό τουρισμό και να ιδρύσω το Slow Food στο χωριό μου
“20 χρόνια εμπειρίας στην Ιταλία ήταν υπέραρκετά για εμένα. Το 2006, γύρισα στη γενέτειρά μου και με άγγιξε η απείραχτη ομορφιά της και η ξεχωριστή της κουζίνα. Ευτυχώς, η παραμονή μου στο εξωτερικό μου παρείχε την εμπειρία που χρειαζόμουν προκειμένου να ανοίξω ένα εστιατόριο, να εστιάσω στον εναλλακτικό τουρισμό και να ιδρύσω το Slow Food στο χωριό μου” σημειώνει ο Tefikoski. Οι επαφές του με την Ιταλία τον βοήθησαν να αναδείξει τα μοναδικά εδέσματα του χωριού του. Στην πρώτη ετήσια συνάντηση παρουσίασε το κατσικίσιο τυρί που ετοιμάζει εδώ και δεκαετίες η οικογένειά του. Η ανταπόκριση ήταν ιδιαίτερα θερμή και έτσι εξακολούθησε να προωθεί την κουζίνα της χώρας του στο εξωτερικό.
Πάντα θεωρούσα σημαντικό να αναδεικνύω τη βιοποικιλότητα των μελισσών μας και να διατηρώ τον παραδοσιακό τρόπο μελισσοκομικής
“Πάντα θεωρούσα σημαντικό να αναδεικνύω τη βιοποικιλότητα των μελισσών μας και να διατηρώ τον παραδοσιακό τρόπο μελισσοκομικής” σημειώνει από την πλευρά του ο μελισσοκόμος Naco Jovcenski που συμμετέχει στην προσπάθεια.
Ποια είναι όμως τα στοιχεία που συνθέτουν την κουζίνα της FYROM; Για χρόνια, όπως σημειώνεται και στο άρθρο, Τούρκοι και πρόγονοι της πΓΔΜ ζούσαν ξεχωριστά, με τους τελευταίους να κατοικούν στις περισσότερο ορεινές περιοχές. Όσο οι δουλειές άυξαναν κατέβηκαν στις πόλεις και αναμείχθηκαν με τους Οθωμανούς, ανταλλάσσοντας και πολιτισμικά στοιχεία. “Και στους δύο πολιτισμούς, η ιδιαιτερότητα του φαγητού, ξεκίνησε να επηρεάζει και να προσαρμόζει ο ένας τον άλλο. Οι χριστιανικοί πληθυσμοί πρόσθεσαν το χοιρινό στα πιάτα που έμαθαν να παρασκευάζουν από τους μουσουλμάνους” αναφέρουν σήμερα στη FYROM και προσθέτουν. “Μπορεί η επιρροή των Τούρκων να είναι ιδιαίτερα έντονη, όμως η κουζίνα μας εξελίχθηκε σε κάτι ξεχωριστό από μόνη της”.
Μπορεί η επιρροή των Τούρκων να είναι ιδιαίτερα έντονη, όμως η κουζίνα μας εξελίχθηκε σε κάτι ξεχωριστό από μόνη της
Ένα άλλο στοιχείο έχει να κάνει με τη μορφολογία του εδάφους της χώρας, που της επιτρέπει – όπως και στην Ελλάδα αντίστοιχα – να παράγει μια σειρά από καρπούς, λαχανικά και φρούτα. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τονισθεί πως οι αγρότες της χώρας δεν χρησιμοποιούν παρασιτοκτόνα ή λιπάσματα στις καλλιέργειές τους, με αποτέλεσμα τα προϊόντα τους να είναι με παραδοσιακό τρόπο βιολογικά.
Οι επισκέπτες που θα ήθελαν να μάθουν την κουζίνα της χώρας μπορούν να ακολουθήσουν το Intrepid’s food tour, μια περιήγηση στα χωριά της FYROM, σε τοπικά εστιατόρια που θα δώσει στον επισκέπτη την αληθινή εικόνα της κουζίνας. Μάλιστα, η πρωτοβουλία όλων αυτών των ανθρώπων, φαίνεται πως φέρνει αποτέλεσμα. Από τον περασμένο Ιούνιο που τέθηκε σε εφαρμογή αυτή η γαστρονομική περιήγηση, τα χωριά παρατηρούν σημαντική αύξηση επισκεπτών από χώρες όπως η Αυστραλία, η Αμερική, ο Καναδάς ή η Βρετανία. Όπως λένε, οι περισσότεροι καταφθάνουν χωρίς ιδιαίτερες προσδοκίες και φεύγουν εντελώς αλλαγμένοι.
Το άλλο στοιχείο που έχει σημασία για την ανάπτυξη ενός παράλληλου εναλλακτικού τουρισμού στη χώρα είναι το αυξημένο ποσοστό ανεργίας. Όσο δεν υπάρχουν δουλειές, η νεολαία θα είναι αναγκασμένη να παραμείνει στις ημιαστικές περιοχές καταγωγής της και αυτό βοηθά στην εξοικείωση, την αποδοχή και τη συνέχιση των παραδόσεων, του φαγητού συμπεριλαμβανομένου.
“Η αγάπη και το πάθος για την παρασκευή των πιάτων που ετοίμαζαν οι προγόνοι μας το ψητό χοιρινό με τοπική πάπρικα, το μακάλο (μια σος από σκόροδ), το μπουρέκι με σπανάκι, πιθανότατα δεν θα αλλάξουν, τουλάχιστον όχι άμεσα” αναφέρουν οι ειδικοί της μαγερικής που συμμετέχουν στο Slow Food.
