Η Ειρήνη Παπά γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1926, και είναι η γυναίκα που πάνω της αντανακλά όλη την Ελλάδα. Την ομορφιά, την περηφάνια, τον πόνο και την ανεξαρτησία αυτού του τόπου. Με μια μεγάλη καριέρα πάνω από 50 χρόνια και με πάνω από 70 ταινίες, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τις μεγάλες ηθοποιούς του πλανήτη.
Η γυναίκα Ελλάδα
Γεννήθηκε στο Χιλιομόδι Κορινθίας, και το πραγματικό της όνομα είναι Ειρήνη Λελέκου. Την ανακάλυψε ο Elia Kazan και ξεκίνησε την καριέρα της παίζοντας στην Ελλάδα πριν ξεκινήσει την διεθνή της καριέρα, με τις ταινίες The Guns of Navarone καιZorba the Greek, για να ακολουθήσουν το Ζ και η Electra, που την εκτόξευσαν στην κορυφή. Με την Ηλέκτρα ειδικά καθιερώθηκε σαν η γυναίκα που μετέφερε τις αρχαίες Ελληνικές τραγωδίες στο σινεμά, γιατί από εκεί και μετά έπαιξε την ωραία Ελένη στις«Τρωάδες» [με την Katharine Hepburn και την Vanessa Redgrave] την Κλυταιμνήστρα στην «Ιφιγένεια» και την «Αντιγόνη».
Από αυτές τις ταινίες άρχισαν να την ζητούν και άλλοι σκηνοθέτες, και άλλες παραγωγές μέχρι που το 1969 έπαιξε την Αικατερίνη της Αραγονίας στη ταινία Anne ofthousand Days με τον Richard Burton και την Genevieve Bujold.
Ένας άλλος ρόλος που διακρίθηκε ήταν στην ταινία Mohammad, themessenger of God που μιλούσε για την καταγωγή του Ισλάμ και το μήνυμα του Μωάμεθ. Οι ταινίες που ακολούθησαν πολλές και διάφορες, μέχρι την πιο πρόσφατη που την είδαμε στο «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι», να παίζει την μητέρα τουChristian Bale. Αλλά είπαμε στην μακρόχρονη καριέρα της έκανε πάνω από 70 ταινίες.
Το τραγούδι μέσα της
Ενώ πολύς κόσμος την έμαθε από τους πολύ πετυχημένους δίσκους «Ωδές» και «Ραψωδίες» σαν τραγουδίστρια, η Ειρήνη Παπά είχε ξεκινήσει πολύ πιο πριν να τραγουδάει. Το 1969, κυκλοφόρησε από την RCA ο δίσκος της «Songs of Theodorakis» με 11 τραγούδια του Θεοδωράκη τραγουδισμένα στα Ελληνικά και με σημειώματα στο οπισθόφυλλο του δίσκου γραμμένα στ’ αγγλικά από τον Μιχάλη Κακογιάννη.
Η μεγάλη έκπληξη όλων όμως ήταν όταν το 1970 συμμετείχε στο πρωτοποριακό έργο 666 των Aphrodite’ s Child στο κομμάτι «∞» (infinity). Η συμμετοχή της ήταν ένας οργασμός: «I was, I am, I am to come«, έλεγε και το επαναλάμβανε άγρια και μανιωδώς, τόσο που σόκαρε τους πάντες εκείνη την εποχή.
Το 1978, όταν πια οι Aphrdite’ s Child είχαν διαλύσει προ πολλού, η Ειρήνη Παπά ξαναβρέθηκε με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου και ηχογράφησαν με ηλεκτρονική μουσική διασκευή Ελληνικά δημοτικά τραγούδια [Ωδές] και βυζαντινούς ύμνους [Ραψωδίες].
In 1979 κυκλοφορούν οι «Ωδές», και είναι η στιγμή της δικής μου γνωριμίας με αυτό το ιερό τέρας που λέγεται Ειρήνη Παπά (φωτογραφία πάνω). Δεν θα ξεχάσω ΠΟΤΕ την πρώτη φορά που άκουσα τις «Ωδές». Δουλεύοντας στο τμήμα δημοσίων σχέσεων της Polygram, θα αναλάμβανα το promotion του δίσκου. Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου που είχε έρθει στην Αθήνα οδικώς [μια και δεν έμπαινε τότε σε αεροπλάνα], με έβαλε μέσα στο αυτοκίνητο του [Rolls Royce παρακαλώ], και κάνοντας βόλτες στους δρόμους της Αθήνας άκουσα για πρώτη φορά τον δίσκο από ένα εξαιρετικό ηχητικό σύστημα. Γράφω αυτές τις γραμμές και έχω ανατριχιάσει. Τέτοια αίσθηση δεν έχω ξανανιώσει.
Μέσα στην σύγχρονη αστική τρέλα, με κόσμο να πηγαινοέρχεται, αυτοκίνητα και μηχανάκια, τα δημοτικά μας τραγούδια διασκευασμένα και παιγμένα από τον Βαγγέλη ηλεκτρονικά και εξαίσια. Ήταν κάτι το μαγικό.
Εκεί ο Βαγγέλης μου είπε, ότι θα πρέπει να συναντηθώ με την Ειρήνη για να κουβεντιάσουμε την στρατηγική της προώθησης του άλμπουμ. Τα πόδια μου απ’ την μια έτρεμαν που θα συναντούσα αυτήν την εμβληματική γυναίκα, αυτήν την αυστηρή persona, αυτήν την ηθοποιό με την τεράστια διεθνή καριέρα και αναγνώριση, κι απ’ τν άλλη ήμουν ενθουσιασμένος. Αλλά μόλις συναντηθήκαμε υπερίσχυσε ο επαγγελματισμός και ευτυχώς δεν συμπεριφέρθηκα σαν fan. Σχεδόν αμέσως γίναμε φίλοι. Με λάτρεψε και την λάτρεψα. Και της οργάνωσα να δώσει τόσες συνεντεύξεις και να κάνει τόσα εξώφυλλα στα περιοδικά όσα δεν είχε κάνει ποτέ στην ζωή της. Ήταν ενθουσιασμένη. Ήθελε να με πάρει μαζί της στην Ρώμη, στο σπίτι της, να κάτσω ένα χρόνο να μάθω την γλώσσα και τα κόλπα για να με συστήσει σε ένα μεγάλο γραφείο δημοσίων σχέσεων. Δεν την άκουσα και δεν το έκανα ποτέ.
Διακρίσεις & Βραβεία
1962: Διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης «καλύτερη ηθοποιός» για την «Ηλέκτρα».
1962: Ένωση κριτικών κινηματογράφου Ελλάδας βραβείο για «καλύτερη ερμηνεία» στην «Ηλέκτρα».
1969: Υποψήφια για Β’ γυναικείο ρόλο στην ταινία «Ζ» από τους New York Film CriticsCircle.
1971: Πήρε το βραβείο του National Board of Review, σαν καλύτερη ηθοποιός στην ταινία «Trojan Women»
1985: Υποψήφια στα Fennecus Awards (Best Actress in a limited role, για την ταινία«Into the Night»)
1989: Υποψήφια στο Australian Film Institute (Best Actress, για την ταινία «Island»)
1993: Πήρε το βραβείο στο Hamptons Int. Film Festival (Distinguished Achievement Award)
1993: Κέρδισε το βραβείο καριέρας στο Flaiano Prizefor Theatre.
2000: Κέρδισε στο Madrid National Arts Institution (Career Award)
2000: Πήρε βραβείο καριέρας στο International Festival Women’s films (Career Award)
2001: Πήρε το βραβείο στο University of Rome (Doctorate in Arts and Letters)
2002: Βραβείο Woman of Europe (Career Award)
1969, στην ταινία «Ζ» οι Αμερικάνοι κριτικοί την αποθέωσαν.
Με τον Anthony Quinn έχουν παίξει σε αρκετές ταινίες μαζί.
Με τον Yves Montand από την ταινία «Ζ» του Κώστα Γαβρά
Με τον Richard Burton από το φιλμ «Άννα των χιλίων ημερών».
Με τον Μιχάλη Κακογιάννη
Με τον Kirk Douglas, τον Γιάννη Φέρτη και τον Yves Montand
«Ηλέκτρα», με τον Μάνο Κατράκη
Με την «Ηλέκτρα» καθιερώθηκε σαν η ηθοποιός που μετέφερε τις αρχαίες Ελληνικές τραγωδίες στο σινεμά
Στην πρεμιέρα της «Δεσποινίδας Μαργαρίτας», με τον Μιχάλη Κακογιάννη, την Έλλη Λαμπέτη, τον συγγραφέα του έργου και την Μελίνα Μερκούρη.
Με την Jacqueline Bisset και την Penelope Cruz
Με τον Μιχάλη Κακογιάννη και τον Μίκη Θεοδωράκη
Έχει μια λεβεντιά μέσα της, πού μόνο μια γυναίκα από την Ελλάδα μπορεί να την έχει
