Το Facebook είναι κώδικας. It takes one to know one. Το μαθαίνεις όπως μαθαίνεις μια ξένη γλώσσα, για να συμμετέχεις στην κοινότητα των ομιλητών της, ή όπως εξοικειώνεσαι με τους κανόνες ενός συλλογικού αθλήματος. Έχει εθιμικά πρωτόκολλα συμβίωσης, άτυπα και προφορικά, πέρα από την επίσημη, γραπτή «νομοθεσία» των διαχειριστών του μέσου. Μια νέα γλώσσα ανοίγει έναν νέο κόσμο. Το Facebook είναι ένας «προσομοιωτής ζωής» (social simulation game)· ένα παιχνίδι σε μορφή αποκριάτικου πάρτι, όπου συμμετέχουν περσόνες, μεταμφιεσμένες, πλην λίγο-πολύ αναγνωρίσιμες, που δεν ταυτίζονται με το ομώνυμο πρόσωπο της «πραγματικής» ζωής.
Τα Like είναι το νόμισμα αυτού του παράλληλου σύμπαντος, η μετασχηματιζόμενη ενέργεια που κυλάει στις φλέβες του, το καύσιμο και η επιβράβευση της συγγραφικής επίνοιας. Ένα Like δεν σημαίνει μόνο το προφανές, «Μου αρέσει», αλλά μπορεί να υποδηλώνει μια πληθώρα άλλων πραγμάτων. Είναι η βάση ενός πολύπλοκου συστήματος συμβολικών ανταλλαγών, με λεπτές αποχρώσεις, αόρατες στον φεϊσμπουκικά αμύητο.
Ας τα δούμε.
- Μέρος πρώτο – Τα Like
Το «κανονικό» ή «κυριολεκτικό» Like
Kάνω Like σε κάτι απλώς και μόνο επειδή μου αρέσει ή συμφωνώ, χωρίς άλλες συνυποδηλώσεις.
Το φιλικό Like
Κάνω Like στον φίλο μου επειδή είναι φίλος μου, ακόμη και αν δεν συμφωνώ (ή συμφωνώ μόνο εν μέρει).
Το ανταποδοτικό Like
Mου κάνεις, σου κάνω. Συνήθως – αλλά όχι μόνο – σε κάποιον που δεν είναι ακριβώς η λατρεία μας ή κολλητός μας, με τον οποίο διατηρούμε μια οριοθετημένη quid pro quo σχέση.
Το δημοσιοσχετίστικο (πιαριτζίδικο) Like
Like κατά ριπάς, για να τα έχουμε καλά με όλους, συνήθως σε «ανώδυνα» ποστ που δεν εκφράζουν γνώμη: φωτογραφίες, check-in σε ταβέρνες και λοιπές χαριτωμενιές.
Το ειρωνικό Like
Like σε κάποιον που μας τα χώνει, για να δείξουμε πόσο ανώτεροι άνθρωποι είμαστε. Συνήθως γίνεται σε σχόλια, όταν διεξάγεται έντονο debate, αλλά και σε αυτοτελή ποστ (φωτογραφικά / «αμένσιοτα» ή ονομαστικά).
Το Like του ελέους («mercy Like», κατά το «mercy fuck»)
Οταν κάποιος δεν έχει τίποτα πραγματικά αξιόλογο για να του κάνεις κανονικό Like. Ή όταν κάποιος σε έχει λούσει στα κομπλιμέντα και νιώθεις άσχημα που δεν ανταποκρίνεσαι στα αισθήματά του. Ή όταν κάποιος παίρνει γενικώς ελάχιστα Like και τον λυπάσαι. Η περιπτωσιολογία του mercy Like είναι αχανής.
Το προειδοποιητικό / «απειλητικό» Like
Όταν γράψεις κάτι που δεν μου αρέσει – κατά κανόνα σε τοίχο άλλου – σου κάνω Like που ισοδυναμεί με το «σε είδα» (Κeep an eye on you / Εχω τον νου μου, μη νομίζεις ότι είμαι ανόητος).
Το αμέσως αναιρούμενο Like
Κάνω Like και σε κλάσματα δευτερολέπτου το παίρνω πίσω. Ενίοτε γίνεται κατά λάθος, ωστόσο η φούρια της άμεσης αναίρεσης κάτι μαρτυρεί. Αν γίνει σκόπιμα, είναι για σπάσιμο νεύρων. Το λες και κβαντικό Like, σαν τη γάτα του Σρέντινγκερ που υπάρχει και συγχρόνως δεν υπάρχει.
To αντι-Like
Από τα πιο ύπουλα, μαζί με το προειδοποιητικό: παρεμβαίνεις και επιβραβεύεις αιχμηρό σχόλιο ενός «αντιπάλου» κάποιου που αντιπαθείς. Πετάγεσαι ξαφνικά σε ένα debate, όχι τόσο επειδή συμφωνείς με έναν από τους δύο διαλεγoμένους, αλλά για να τον αβαντάρεις ενάντια στον άλλον. Ψιλο-hater κατάσταση.
Το Like υπό μορφή θετικού σχολίου. Η φάση είναι:
«Σου έγραψα θετικό σχόλιο, μη θες και Like τώρα, όχι όλα δικά σου».
Το κοροϊδευτικό Like
Oταν γράψεις κάτι που είναι εξώφθαλμα λάθος, σου κάνω Like για να σου δείξω ότι το κατάλαβα, ότι δεν μου ξέφυγε η κοτσάνα σου. Συγγενεύει κάπως με το ειρωνικό Like, αλλά δεν είναι το ίδιο. Ετούτο εδώ είναι πιο αθώο, με την έννοια πως αφορά πραγματολογικά λάθη, ευκόλως αναγνωρίσιμα από οποιονδήποτε, χωρίς να απαιτείται inside information. Σου κάνω, π.χ., Like αν γράψεις ένα pearl όπως «Το καλοκαίρι θα πάω διακοπές στο υπέροχο νησί της Πάργας!».
Το συναδελφικό Like
Oταν έχουμε κοινή στάση απέναντι σε ένα φλέγον ζήτημα της επικαιρότητας, ακόμη και αν εσύ το διατυπώνεις με κάπως άτσαλο / ακραίο / ουγκ τρόπο, που εγώ δεν εγκρίνω. Μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε και «τελεολογικό» ή «στρατευμένο» Like, καθότι και οι δύο κατατείνουμε στον ίδιο στόχο (π.χ. να παραιτηθεί μια κακή κυβέρνηση), ασχέτως αν εσύ έχεις υπερβεί τα όρια του πολιτικώς ορθού.
Το γκομενικό Like
Δείχνω το ενδιαφέρον μου. Αν και συνήθως όταν γουστάρεις πολύ κάποια, είσαι μετρημένος στα Like, σύνθετο φαινόμενο που σηκώνει ξεχωριστή πραγμάτευση.
Το ξεκαρφωτικό Like
Λιώνω για πάρτη σου, αλλά σου κάνω Like σε φωτογραφία που είσαι με τον γκόμενο ώστε α) να δείξω άνετος και cool· β) για να είμαι κάπως in good terms με τον τύπο ώστε να μη ζηλεύει και σε βάλει να με διαγράψεις.
Το διπλωματικό ή εθιμοτυπικό Like
Εχουμε τσακωθεί, φιλιώνουμε και μετά αλληλολαϊκιζόμαστε κάνα-δυο φορές απανωτά για να επισφραγίσουμε την εκεχειρία. Σαν τις γκόμενες που φιλιούνται σταυρωτά στα μάγουλα από απόσταση ασφαλείας, χωρίς να αγγίζονται πετσί με πετσί. Συγγενές με το δημοσιοσχετίστικο, αλλά όχι το ίδιο.
Το αυτο-Like
Πολλοί το κοροϊδεύουν, αλλά έχει και φανατικούς υπέρμαχους που μάλιστα το θεωρητικοποιούν, είτε με έναν αταβιστικό, κοελικό τρόπο («με γεμίζει τόσο ο εαυτός μου») είτε πιο μεταμοντέρνα («ο εαυτός είναι ένας άλλος», τσιτάροντας Λακάν, Φουκό κ.λπ.).
Το κατευναστικό Like
Σου τα χώνω κάπως υπερβολικά σε ένα ποστ και κατόπιν σου κάνω Like σε ένα άλλο, π.χ., μια φωτό, για να δείξω ότι δεν τρέχει κάτι μεταξύ μας και είναι όλα ΟΚ. Μοιάζει με το διπλωματικό.
Το φοβισμένο Like
Σε περιπτώσεις που δεν ξέρεις αν πρέπει να κάνεις ή όχι: ανακοινώσεις θανάτων, φωτογραφίες νεκρών παιδιών κ.λπ. Μπορεί να παρεξηγηθεί, να θεωρηθεί ότι επικροτείς το τραγικό συμβάν. Αν πράγματι επικροτείς, τότε μιλάμε για το…
…κακιασμένο Like
Δείχνεις ότι χαίρεσαι με τον πόνο του άλλου, π.χ., αν πεθάνει κάποιος αντιπαθής σελέμπριτι. Προϋποθέτει η ανάρτηση να έχει το αντίθετο ηθικο-ψυχολογικό πρόσημο, δηλαδή να πενθεί.
Το «πάω με το ρεύμα» Like
Oταν μια ανάρτηση πάρει πάρα πολλά Like, ξεπερνάς τις ενδεχόμενες αρχικές σου αναστολές / διαφωνίες και λαϊκίζεις κι εσύ, για να μη θεωρηθείς μίζερος / αντιδραστικός / ντεμοντέ. Συγγενές είναι το…
…μιμητικό Like
Kάνεις Like κάπου διότι έκανε και κάποιος άλλος, τον οποίο εκτιμάς / θαυμάζεις / γλείφεις κ.λπ. Κάνω, π.χ., Like σε μια ανάρτηση με την οποία δεν συμφωνώ, επειδή της έκανε και ο επιβλέπων καθηγητής μου.
Το πολιτικάντικο Like
Φοριέται πολύ σε προεκλογικές περιόδους, το δουλεύουν εντατικά οι διάφοροι υποψήφιοι ή μάλλον οι χαμάληδες που έχουν για να χειρίζονται τα προφίλ τους. Υποκατηγορία του δημοσιοσχετίστικου.
Το Like του προβάτου
Όταν αναγκάζεσαι να πατήσεις Like για να σου ανοίξει μια ιντερνετική σελίδα (που συνήθως έχει τίποτα soft πορνό ή κιτρινιάρικες / κουτσομπολίστικες ψευδοειδήσεις). Μακριά κι αλάργα.
Το ad hominem Like
Δεν είναι στενός φίλος σου και δεν συμφωνείς 100% με το συγκεκριμένο ποστ, όμως τον εκτιμάς και συμφωνείς με τη γενικότερη φιλοσοφία του, οπότε του το χαρίζεις. Το αντίστοιχο σε Οσκαρ θα ήταν το «Όσκαρ συνολικής προσφοράς στον κινηματογράφο».
Το εκβιαστικό Like
Όταν κάποιος στενός φίλος ή φίλη σού ζητά privé να λαϊκίσεις ένα ποστ ή σχόλιό του, είτε σε ένδειξη υποστήριξης είτε γενικότερα για να φαίνονται πιο δημοφιλείς.
Το Like σε κοινοποίηση δικού σου ποστ από άλλον
Ήπια μορφή αυτολαϊκισμού, ιδίως αν η κοινοποίηση είναι «στεγνή», χωρίς δηλαδή ο κοινοποιών να προσθέτει μια δική του πινελιά ως προεισαγωγικό σχόλιο.
Το εικαστικό Like
Δεν πατάς το κουμπάκι, αλλά βάζεις στα σχόλια το emoticon του Like, το γνωστό thumbs-up (εκτός από την «κλασική» λιτή εκδοχή του, κυκλοφορούν και άπειρες πιο φαντεζί και εμπλουτισμένες).
Γραπτό Like
Γράφεις τη λέξη «Like», «λάικ», «λάηκ», «λίκε» ή «λάκι» στα σχόλια. Αυτό και το προηγούμενο είναι τα φορμαλιστικά Like, που συνήθως τίθενται αντί του «κανονικού» της κατηγορίας 1.
Το ευχαριστήριο Like (μόνο για σχόλια)
Με αυτό ευχαριστείς κάποιον που μπήκε στον κόπο να σχολιάσει με καλή διάθεση ένα ποστ σου. Μπορεί να θεωρείς ανεπιθύμητο το «δώρο» (ήτοι να μη συμφωνείς με το σχόλιο), αλλά επειδή σου έμαθαν καλούς τρόπους πρέπει να προσποιηθείς ότι χάρηκες.
Το πληρωμένο Like
Αυτά που αγοράζουν κάποιοι κομπλεξικοί από ειδικές σελίδες στο Διαδίκτυο που διατηρούν χιλιάδες ψεύτικα προφίλ για να βγάζουν λεφτά.
Το επαναληπτικό Like
Έχεις ήδη κάνει Like, όμως ξεκάνεις και ξανακάνεις, έτσι για την αλητεία, να δείξεις πόσο γουστάρεις. Συνήθως σε φωτογραφίες θηλυκών με μαγιό. Thug life, yolo και τα σχετικά.
Το κομπλεξικό Like ή Like «της μισής καρδιάς»
Αντί να κάνεις Like στην κύρια ανάρτηση, κάνεις σε κάποιο σχόλιο του αναρτήσαντος, το οποίο διασαφηνίζει ή επεκτείνει μέρος της ανάρτησης. Αυτό μπορεί να σημαίνει α) ότι η σχέση σας περνάει κάποιου είδους κρίση· β) ότι θες να ξεκόψεις, αλλά όχι απότομα, οπότε περνάς από το Like-στις-αναρτήσεις στο Like-σε-σχόλια, ώσπου να το κόψεις στο τέλος κι αυτό. Μπορεί, όμως, να μη σημαίνει και τίποτα: Aς είμαστε πάντα εγρήγοροι στον κίνδυνο του over-explanation.
Το διακριτικό Like
Φαινομενικά ίδιο με το κομπλεξικό (γίνεται δηλαδή στα σχόλια και όχι στην ανάρτηση), αλλά διαφέρει ως προς το κίνητρο. Δεν κάνεις Like στην ανάρτηση για να μην καρφωθείς σε άλλους φίλους, οι οποίοι έχουν στην μπούκα τον αναρτήσαντα. Αν, παρ’ όλα αυτά, το τολμήσεις και κάνεις Like σε ανάρτηση μιας persona non grata, τότε μιλάμε για το…
…το επικίνδυνο Like
Αριστερίζοντες φίλοι μου έχουν συχνά εξομολογηθεί ότι τα Like τους σε αναρτήσεις μου τους κόστισαν καμιά δεκαριά unfriend από ομοϊδεάτες και συνοδοιπορούντες.
Το ινσεψιολογικό (inception) Like
Όταν κάνεις Like σε σχόλιο που περιέχει emoticon Like ή γραπτό. Like επί Like δηλαδή. Κατά καιρούς διατυπώνεται από χρήστες το αίτημα να δοθεί από το Facebook η δυνατότητα να κάνεις απευθείας Like στο Like. Κατά πόσο αυτό είναι τεχνικά εφικτό, άγνωστο. Mια ατέρμονη αυτοαναφορικότητα, ένα φεϊσμπουκικό droste effect.
Το μεταμοντέρνο Like
Προσοχή, ΔΕΝ ταυτίζεται με το ειρωνικό. Ειρωνικό είναι, π.χ., σε ένα ποστ που εξυμνεί τη χούντα να έρθει ένας αριστερός να κάνει Like. Το μεταμοντέρνο είναι πιο πολύπλοκο. Προϋποθέτει μια ήδη ειρωνική / παρωδιακή / σαρκαστική ανάρτηση, π.χ. αυτές που μιμούνται τον ξύλινο λόγο της Aριστεράς (βλ. ΚΚΕ generator). O μεταμοντέρνος έρχεται εκεί και σου κάνει Like ορίτζιναλ, σοβαρό, κανονικό. Αναπτύσσει μια στρατηγική η οποία αποδομεί / ακυρώνει / αναστρέφει το ειρωνικό status του ποστ, διεκδικώντας την πρόσληψή του ως κυριολεξίας.
Το Like του σπασίματος
Ξέρω ότι ένας φίλος έχει μια συγκεκριμένη άποψη, π.χ. δεν γουστάρει τον Τζήμερο, και για να του τη σπάσω πάω και κάνω Like σε όλα τα ποστ που είναι υπέρ του Τζήμερου.
Το Like της ζήλιας
Στρατηγικό Like, συγγενές με το παραπάνω. Κάνω Like σε άλλες γκόμενες για να ζηλέψει η δικιά μου.
To random Like
Το κάνεις κατά λάθος, αλλά μετά ντρέπεσαι να το πάρεις πίσω.
Το Like του στίγματος
Κάνω ένα οποιοδήποτε Like ώστε να αφήσω ψηφιακό ίχνος και να καταλάβει το πρόσωπο που με ενδιαφέρει ότι είμαι online. Ωμό εργαλειακό Like, σύμπτωμα αλλοτρίωσης.
Το παραπλανητικό Like
Δεν συμφωνώ με το ποστ, όμως θέλω να σε καλοπιάσω για να κάνεις αποδεκτό το αίτημα φιλίας μου και να μπορώ μετά να σε κατασκοπεύω.
Το εξισορροπητικό Like (1)
Συνήθως σε σχόλια, όταν διεξάγεται debate. Κάνεις ειλικρινές Like σε δηκτικό σχόλιο εναντίον φίλου σου, και κατόπιν κάνεις Like και στην απάντηση του φίλου σου για να μην τον κακοκαρδίσεις, παρόλο που σε πείθει το επιχείρημα του άλλου πιο πολύ. Συγγενεύει με το κατευναστικό Like, No 17. Παραλλαγή του εξισορροπητικού είναι το λεγόμενο «Like της έδρας»: Οταν είσαι φιλοξενούμενος σε έναν τοίχο όπου διεξάγεται έντονος διάλογος, προσπαθείς να διαμοιράζεις κάπως συμμετρικά τα Like μεταξύ του «τοιχοδεσπότη» και των λοιπών σχολιαστών, έστω και αν συμφωνείς περισσότερο με τους τελευταίους.
Το εξισορροπητικό Like (2)
Όταν σε μια συζήτηση κάποιος δέχεται ομαδικά πυρά («τρώει ξύλο»), του βάζεις κανένα Like χαριστικά, λίγο από λύπηση και λίγο από θαυμασμό, στον αγώνα του να τα βάζει μόνος εναντίον όλων. Συγγενεύει κάπως με το mercy Like, το Νο 6.
Το Like του κλεισίματος μιας συζήτησης(«ακροτελεύτιο Like»)
Όταν μια ανταλλαγή έχει τραβήξει σε μάκρος και θέλουμε να απεμπλακούμε, κάνουμε Like στο τελευταίο σχόλιο του συνομιλητή μας, ακόμη και αν δεν συμφωνούμε, για να το λήξουμε ευγενικά και smoothly.
- Μέρος δεύτερο – Τα μη Like
Μετά τα είδη των Like, σειρά έχουν τα μη Like και η τυπολογία τους. Θέμα αυξημένης δυσκολίας, αν ήταν πανεπιστημιακό μάθημα, θα το είχαμε στο δεύτερο εξάμηνο, ενώ τα Like στο πρώτο. Τι είναι, όμως, το μη Like; Το μη Like είναι το ματαιωμένο Like, το παρ’ ολίγον Like, αυτό που υπήρξε ως σκέψη ή πρόθεση στο μυαλό του αναγνώστη, αλλά για διάφορους λόγους δεν πραγματοποιήθηκε. Eνα κουμπί που πατήθηκε νοερώς, χωρίς η ιδέα να γίνει πράξη. Προσοχή, μη συγχέουμε το μη Like με το αντι-Like. Το δεύτερο έγινε κανονικότατα και στρέφεται εναντίον κάποιου.
Το ad hominem μη Like
Η πιο κλασική κατηγορία. Σου αρέσει το ποστ, δεν γουστάρεις όμως αυτόν που το έγραψε. Το θέμα έχει γίνει αντικείμενο σχοινοτενών συζητήσεων και οι χρήστες του μέσου θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: αυτούς που κάνουν (ή ισχυρίζονται πως κάνουν) Like σε οποιοδήποτε ποστ τους αρέσει, ασχέτως υπογραφής, και αυτούς που πρώτα κοιτούν ποιος το έγραψε.
Το τιμωρητικό μη Like
Δεν είναι ότι δεν γουστάρεις καθόλου τον αναρτήσαντα, όμως του επιβάλλεις ένα πρόσκαιρο εμπάργκο στα Like, για να καταλάβει κάποια γκέλα που έκανε ή είπε. Αργότερα ίσως αναθεωρήσεις.
Το ντετεκτιβίστικο μη Like
Όταν αμφισβητείς την ειλικρίνεια των γραφομένων. Αν, π.χ., γράψω ότι σήμερα έδωσα σε έναν φτωχό 100 ευρώ – μια αξιέπαινη πράξη κατά τα άλλα, που αν γίνει status τινάζει την μπάνκα των Like στον αέρα – κάποιοι θα σκεφτούν ότι ψεύδομαι.
Το κομφορμιστικό μη Like
Όταν φοβάσαι να κάνεις Like σε μια αμφιλεγόμενη fb περσόνα διότι σκέφτεσαι πώς θα το πάρουν οι φίλοι σου, μήπως σε διαγράψουν, σου βάλουν χέρι κ.λπ.
Το μη Like της ντίβας:
Ως ντίβες ορίζονται όσοι δεν κάνουν παρά έναν ορισμένο αριθμό ημερησίων Like (quota) και πέραν τούτου ουδέν. Οι ντίβες πορεύονται με βάση τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Πιστεύουν ότι αν λαϊκίζουν αβέρτα, χωρίς αυτοσυγκράτηση, το Like τους θα καταντήσει νόμισμα πληθωριστικό χωρίς αντίκρισμα, καταρρακώνοντας έτσι το e-κύρος τους.
Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε και «μη Like του Ηγεμόνος εκ Δυτικής Λιβύης», «πούχε κουβέντες στοιβαγμένες μέσα του και δεν άνοιγε το στόμα του για να καμώνεται τον λιγόλογο σοφό στους άθλιους Aλεξαντρινούς».
Το μη Like της απόκρυψης
Θες να κάνεις Like, αλλά συγκρατιέσαι διότι δεν θες να δει κάποιος ή κάποιοι ότι βρίσκεσαι online εκείνη τη στιγμή.
Το «ου μπλέξεις» μη Like
Δεν κάνεις Like σε κάποιον για να μην του δώσεις θάρρος και σου γίνει κολλητσίδα. Το συγκεκριμένο μοντελαρίστηκε στην κλασική περίπτωση της ωραίας γκόμενας που αποφεύγει να κάνει Like σε αρσενικά διότι φοβάται τα πεσίματα που ίσως ακολουθήσουν.
Το κομπλεξικό μη Like
Σου αρέσει αυτό που βλέπεις (π.χ. φωτό από διακοπές στα νησιά Φίτζι με δύο μοντέλα), όμως το ζηλεύεις και δεν κάνεις Like. Μπορεί ακόμη και να συμπαθείς τον αναρτήσαντα. Αυτό, όμως, που αποδοκιμάζεις είναι η σύνδεση των δύο: ο συγκεκριμένος άνθρωπος να απολαμβάνει κάτι που θα λαχταρούσες εσύ.
Το μη Like της διάκρισης (Bourdieu)
Θες να κάνεις Like, αλλά βλέπεις ότι έχει προλάβει να κάνει και κάποιος άλλος που τον θεωρείς ρυπαρό και τρισάλθιο, οπότε απέχεις για να μην ταυτιστείς μαζί του. Ισχύει κατ’ εξοχήν όσον αφορά σχόλια, διότι εκεί κατά κανόνα τα Like είναι λιγότερα και άρα πιο «ορατά».
Εδώ πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για την εκκρεμότητα του νοήματος των κειμένων, που τελεί υπό συνεχή επαναδιαπραγμάτευση χωρίς να σταθεροποιείται. Ενα Like, όσο απλό και αθώο και να φαίνεται, εκπροσωπεί μια ορισμένη ανάγνωση και προωθεί μια ορισμένη ερμηνεία του ποστ, που δεν συμπίπτει κατ’ ανάγκην με την ερμηνεία αυτού που το έγραψε ή άλλων λαϊκισάντων. Τα Like, ως ένα είδος λογοτεχνικής κριτικής, αλλοιώνουν και τροποποιούν τα κείμενα στα οποία προσαρτώνται. Γίνονται αναπόσπαστο μέρος τους, δεν είναι απλώς μια θαυμαστική εξωτερικότητα, αλλά δίνουν ερμηνευτική «γραμμή». Μετά το πρώτο Like, την πρώτη επαφή με τον εξωκειμενικό κόσμο, το αρχικό ποστ της προπτωτικής αθωότητας έχει χαθεί για πάντα.
Το μη Like της διάκρισης (2)
Oταν ένα ποστ έχει πάρα πολλά Like, εσύ απέχεις επιδεικτικά για να μην εξισωθείς με τη μάζα. Ντιβίστικη συμπεριφορά.
Το μη Like του σχολίου:
Κάνεις ένα θετικό σχόλιο για το ποστ, θεωρώντας πως είναι too much να κάνεις ΚΑΙ Like. Αναφέρθηκε ήδη στο πρώτο μέρος.
Το γκομενικό μη Like
Κάνω Like σε άλλες αναρτήσεις σου, ποτέ όμως σε φωτογραφίες, για να μην καρφωθώ ότι σε γουστάρω.
Το μη Like της έδρας ή του πρωτοκόλλου
Αποφεύγεις να κάνεις Like σε κάποιον που αντιπολιτεύεται τον «τοιχοδεσπότη», σεβόμενος το ιεραρχικό του προβάδισμα (εφόσον είναι «σπίτι του») και τη φιλοξενία που σου παρέχει. Δεν είναι απαραίτητο να αντιπαθείς τον σχολιάσαντα, διότι τότε πάμε κατευθείαν στο Νο 1 (ad hominem).
Το μη Like της έδρας μοιάζει με το Νο 4 (κομφορμιστικό), ωστόσο εδώ δεν απαιτείται ο σχολιάσας να είναι κάποια αμφιλεγόμενη σοσιαλμιντιάδικη προσωπικότητα. Αρκεί που εναντιώνεται στον αμφιτρύωνα, faux pas που δεν πρέπει να ενθαρρύνεται ακόμη κι αν η εναντίωση εκφράζεται με τρόπο κόσμιο.
Το μη Like του φόβου
Όταν ψοφάς να κάνεις Like σε κάτι πολύ εξτρίμ, π.χ. ψόφους, κατάρες, καρκίνους, αλλά σκέφτεσαι ότι θα αποτελέσει στίγμα για το μετριοπαθές ιντελεκτουέλ προφίλ που επιμελώς καλλιεργείς. Μοιάζει με το κομφορμιστικό, μόνο που είναι ad rem και όχι ad hominem όπως εκείνο.
Το μη Like της μετριοφροσύνης
Όταν κάποιος σε λούζει με επαίνους, αποφεύγεις να κάνεις Like (ακόμη κι αν έχεις κατουρηθεί από τη χαρά σου) διότι θες να δείξεις στοχαστικός και μετριόφρων, που α) δεν ψωνίστηκε από την επιτυχία, αλλά παραμένει απλός και ταπεινός· β) είναι φιλοσοφημένος και έχει αναπτύξει ανοσία στην κολακεία.
* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Τhe Books’ Journal» (τεύχος 61, Δεκέμβριος 2015) με τίτλο «Τα είδη των λάικ. Επειδή όλα τα λάικ του facebook δεν είναι ίδια».
* O Γιάννης Μαύρος είναι Ιστορικός
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2016
