“Γλυκομηλιά” ονομάζεται στον Γέρμα Καστοριάς μία παλαιά ποικιλία (είδος) μηλιάς, που ήταν μέχρι τη δεκαετία του 1970 ιδιαίτερα αγαπητή στους κατοίκους του.
Στα χρόνια εκείνα οι περισσότεροι Γερμανιώτες είχαν στην αυλή του σπιτιού τους και από μία γλυκομηλιά (“γλυκουμπλιά”), ενώ σήμερα, εξ όσων γνωρίζουμε, έχουν μόνον δύο, ο Κώστας Π. Αλεξίου και ο εξάδελφός του Κώστας Τρ. Αλεξίου.
Οι πλέον γνωστές και καρποφόρες γλυκομηλιές κατά το χρονικό διάστημα 1930 – 60 ήταν, του Κώτια Ι. Σανάτσιου, του Γιώργου Πέλκα, του Αχιλλέα Γκίνου, του Δημητρίου Σελτσιώτη και της Αγνής Λιώτσιου.
Καρποί της γλυκομηλιάς είναι τα περίφημα γλυκόμηλα, που όταν είναι ανώριμα, κατά τους μήνες Ιούνιο – Ιούλιο, έχουν χρώμα πράσινο και γεύση γλυκόστυφη, ενώ όταν ωριμάσουν περί τα τέλη Ιουλίου – αρχές Αυγούστου γίνονται κίτρινα και πολύ γλυκά, “ζαχαρώνουν”.
 |
| Η “γλυκουμπλιά” στην οικία του Κ. Π. Αλεξίου. |
Στην περίοδο της Κατοχής και του Ανταρτοπόλεμου (1941 – 49) τα γλυκόμηλα αναπλήρωναν περιστασιακώς το ψωμί (!) και “ξεγελούσαν” – απάλυναν την πείνα πολλών Γερμανιωτών, έσωσαν δε απ’ την αβιταμίνωση αρκετά παιδιά του χωριού. Τα παιδιά αυτά όταν “έφταναν” (= έκοβαν) απ’ το δέντρο και ήθελαν να φάνε “άφταστα” (= άγουρα) γλυκόμηλα τα “τσιούμπ(ι)ζαν” (= στούμπιζαν, χτυπούσαν) με μία πέτρα κι αμέσως ο χυμός τους γινόταν γλυκός κι εύγευστος.
Κλείνοντας την παρούσα σύντομη αναφορά στη γλυκομηλιά και στα γλυκόμηλά της, ευχόμαστε κι ευελπιστούμε να φυτέψουν και οι σημερινοί κάτοικοι του Γέρμα “γλυκουμπλιές” στις αυλές των σπιτιών τους, για να συνεχίσουν έτσι την ωφέλιμη πρακτική των γονέων τους, αλλά και για να μη χαθεί και το εν λόγω παλαιό κι εκλεκτό είδος (ποικιλία) μηλιάς.
(Γιώργος Τ. Αλεξίου)
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
“Σαν μηλιά, γλυκομηλιά…”
(νυφιάτικο δημοτικό τραγούδι)
Εκεί που πας, νυφούλα μου,
μεσ’ τα πεθερικά σου,
σαν κυπαρίσσι να σταθείς,
σαν δέντρο να ριζώσεις,
και σαν μηλιά, γλυκομηλιά
τους κλώνους σου ν’ απλώσεις,
να κάμεις γιους για τ’ άρματα
και γιους για πετραχήλι,
να κάμεις γιους γραμματικούς
και άξιες θυγατέρες.
(Το τραγούδι ελήφθη απ’ το βιβλίο του Κώστα Δούφλια,
“Tα Δημοτικά τραγούδια της Άνω Μακεδονίας”, σελ. 346).
 |
| Γλυκομηλιά του Κ. Τρ. Αλεξίου, ο χαρακτηριστικός κορμός της. |
 |
| Ο πανέμορφος Γέρμας Καστοριάς. |
 |
| Οι Πρωτόπλαστοι Αδάμ και Εύα κόβουν μήλα από “το δέντρο της παρακοής” στον Παράδεισο. Ξυλόγλυπτη παράσταση σε τέμπλο του Γέρμα, έτ. 1775. |
 |
| Καρποφόρο κλαδί “γλυκουμπλιάς”. |
 |
| Δύο “άφταστα”(= ανώριμα) γλυκόμηλα. |
 |
| Τρία “φτασμένα” (= ωριμασμένα) γλυκόμηλα. |
 |
| Τεμαχισμένο γλυκόμηλο. |
 |
| Ώριμα γλυκόμηλα σε παγκάκι. |
 |
| Σωρός γλυκόμηλων στη ρίζα γλυκομηλιάς. |
 |
| Γλυκόμηλα για τη σκρόφα (= γουρούνα). |
