Ιδιαίτερα σημαντικά για την ιστορία και την τοπογραφία του ιερού του Απόλλωνα στο ακατοίκητο νησί Δεσποτικό, δυτικά της Αντιπάρου, είναι τα αποτελέσματα της ανασκαφή
Ιδιαίτερα σημαντικά για την ιστορία και την τοπογραφία του ιερού του Απόλλωνα στο ακατοίκητο νησί Δεσποτικό, δυτικά της Αντιπάρου, είναι τα αποτελέσματα της ανασκαφής που διήρκησε από τις 30 Μαΐου έως τις 8 Ιουλίου 2016.
Συγκεκριμένα, στα ευρήματα της ανασκαφικής έρευνας της φετινής περιόδου εκτός από την πληθώρα θραυσμάτων γραπτών και άβαφων αγγείων, που χρονολογούνται από τον ύστερο 9ο έως τον 4ο αι. π.Χ., οι ανασκαφείς τονίζουν τη σημασία και των εξής ευρημάτων: περισσότερα από 40 λυχνάρια, 25 βάσεις σκύφων και φιαλών με εγχάρακτες επιγραφές του ονόματος του Απόλλωνα, ενεπίγραφο όστρακο του 6ου αι. π.Χ. με παράσταση άθλου του Ηρακλή, θραύσματα μελανόμορφων αρχαϊκών κυλίκων με παραστάσεις πολεμιστών, ερυθρόμορφοι κρατήρες αττικού εργαστηρίου κλασικής εποχής – έργα εξαίρετων ζωγράφων – με παραστάσεις Διονύσου, σατύρων και μαινάδων, κορινθιακοί αρύβαλλοι και αλάβαστρα, γεωμετρικά ζωόμορφα ειδώλια, σκαραβαίοι – σφραγιδόλιθοι, χάλκινες πόρπες αλλά και πέντε θραύσματα κάτω άκρων αρχαϊκών κούρων, που έρχονται να προστεθούν στα ήδη 75 γνωστά θραύσματα γλυπτών.
Τα ευρήματα που έρχονται στο φως κάθε χρόνο από τότε που ξεκίνησαν οι ανασκαφές, το 1997 από τον αρχαιολόγο, Γ. Κουράγιο (Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων), επιβεβαιώνουν ότι, το ιερό του Απόλλωνα στο Δεσποτικό, είναι το μεγαλύτερο ιερό στις Κυκλάδες μετά από αυτό της Δήλου.
Η δε μεγάλη επισκεψιμότητά του επέβαλε και τις συνεχείς μετασκευές και επεκτάσεις έως τα ύστερα κλασικά χρόνια. Η ακμή του χρονολογείται στον 6ο αιώνα π.Χ., ενώ τα πρωιμότερα ίχνη λατρείας ανάγονται στη γεωμετρική εποχή. Έως σήμερα έχουν αποκαλυφθεί δεκαπέντε κτίρια, βοηθητικά για το ναό και το τελετουργικό εστιατόριο.
Παράλληλα με τις ανασκαφικές έρευνες συνεχίστηκαν και οι αναστηλωτικές εργασίες (από τις 10/5 έως 11/6) καθώς και εργασίες συντήρησης τοιχοποιϊών στα κτίρια Α, Β και Ε από τον συντηρητή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γ. Καράμπαλη.
Στις ανασκαφικές έρευνες συμμετείχε εφέτος, εκτός από τα μέλη της επιστημονικής ομάδας (Κ. Νταϊφά, Α. Αλεξανδρίδου, Ν. Βέλλη, A. Ohnesorg, Γ. Ορεστίδης, Γ. Καράμπαλης κ.α), μεγάλος αριθμός φοιτητών και αρχαιολόγων από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού (CYA, Birkbeck College, University of Salerno, University of Genova, Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλίας, Κρήτης, Ιωαννίνων, κ.α.).Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν κι εφέτος, με τις χορηγίες των Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου, των Ιδρυμάτων Α.Γ. Λεβέντη και Α&Π Κανελλοπούλου και του Διεθνούς Κέντρου Ελληνικών και Μεσογειακών Σπουδών (ΔΙ .ΚΕ.ΜΕ.Σ.) με 15 φοιτητές αμερικανικών πανεπιστημίων.
