Γράφει η Αφροδίτη Τ. Ζούρλα
Στα βουνά του Γράμμου, όπου η ντροπή του έθνους μας, ο Εμφύλιος, έδωσε τις σκληρότερες του μάχες… Και οι δύο πλευρές, τιμώντας τους νεκρούς τους στήσαν μνημεία. Ο καθένας σε διαφορετικό σημείο. Χρόνια μετά, λες και έχει σημασία σε ποιά μεριά ήταν κάποιος… Αδέλφια ήταν.
Μια επίσκεψη που δεν καταλαβαίνεις πώς περνά η ώρα. Η εισαγωγική παρουσίαση στο power point του υπολογιστή για την χλωρίδα και πανίδα του Γράμμου, η ζωντανή ομιλία και η ιστορική αναδρομή στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας με επίκεντρο τον εμφύλιο στην περιοχή της Δ. Μακεδονίας, η περιήγηση στις αίθουσες όπου εκτίθεται το φωτογραφικό υλικό, η περιγραφή κάποιων σημαντικών γεγονότων στο χώρο του ενός μνημείου που βρίσκεται στην περιοχή του Πάρκου, σφραγίζεται με έναν περίπατο μέχρι εκεί που το δάσος αρχίζει να γίνεται πιο πυκνό, για την γνωριμία και επαφή των επισκεπτών με τη φύση. Με το περιβάλλον να έχει επουλώσει τις πληγές όπου παλιότερα άνθρωποι ψυχορραγούσαν…
Ο ποιητής, ο συγγραφέας, σε μεταφέρει στην εποχή εκείνη με τον πιο άμεσο και συνάμα σκληρό τρόπο.
« Ήταν πικρές οι μέρες μας, πολύ πικρές.
Ο ίσκιος ενός κυπαρισσιού μετρούσε
μέτρο το μέτρο όλον τον κόσμο.
Καθ ένας κουβαλούσε στον ώμο του
κι από `να πεθαμένο. Κάθε στιγμή
κουβαλούσαμε το θάνατό μας στον ώμο μας.
Γιάννης Ρίτσος, Ήταν πικρές οι μέρες μας – 1979
Όλη αυτή η διαδικασία διαρκεί κάτι περισσότερο απο 3 ώρες. Αν κάποιος θελήσει να κάνει και την ξενάγηση στους ξενώνες που μπορούν να φιλοξενήσουν ομαδικές αποστολές, θα χρειαστεί ακόμη ένα μισάωρο.
Σίγουρα είμαστε τυχεροί που την ενημέρωση και την ξενάγηση την έχει αναλάβει ο κ. Ραϋμόνδος Αλβανός, που το διδακτορικό του ως ιστορικός, αφορούσε την περίοδο του εμφυλίου στη Δ. Μακεδονία. «Σήμερα κατάλαβα γιατί δεν μου άρεσε η Ιστορία στο σχολείο και μετέπειτα. Γιατί ποτέ κανείς δεν μου την δίδαξε με τον σωστό τρόπο» μου είπε φεύγοντας η φίλη μου, έχοντας ακούσει για δεύτερη φορά τον Ραϋμόνδο. Που μιλά την Ιστορία σαν… παραμύθι, και εξηγεί τα γεγονότα τοποθετώντας τα στο γενικότερο πλαίσιο της ιστορίας. Και αν κάποιοι δεξιοί κάποιες στιγμές του λέν πως μιλά σαν αριστερός, και κάποιοι αριστεροί σαν δεξιός, ε τότε, μάλλον αντικειμενικά τα λέει. Το σίγουρο είναι ότι ένας ιστορικός, όπως και κάθε επιστήμονας, ασχέτως ποιάς σχολής ή σκέψης είναι, φροντίζει οι απόψεις που εκφράζει να είναι τεκμηριωμένες με βάσει τις μέχρι τότε πηγές του. Και είναι πάντα διαθέσιμος για νέα στοιχεία.
Μια επίσκεψη που δεν θέλεις να τελειώσει. Ένα ταξίδι που σίγουρα θα θελήσεις να επαναλάβεις για να ξανακούσεις κάποια γεγονότα, να προσέξεις κάποια σημεία που σου ξέφυγαν, να νιώσεις τη δύναμη του περιβάλλοντος. Να επιστρέψεις, έχοντας διαβάσει κάτι περισσότερο για εκείνη την χρονική περίοδο, όχι για να καταλάβεις το γιατί, (ποτέ σε κανέναν πόλεμο δεν το ρωτάς, το ξέρεις, κέρδος ή κάποιου την τρέλα πληρώνεις), αλλά για να ορκιστείς πως ποτέ ξανά, με οποιονδήποτε τρόπο δεν θα επιτρέψεις κάτι ανάλογο να γίνει.
Ήταν η πρώτη μου επίσκεψη στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλιωσης. Δεν ξέρω πόσα χρήματα ξοδεύτηκαν για να γίνει. Ούτε ποιοι έγιναν πλουσιότεροι, ή ευελπιστούν να γίνουν. Προτιμώ να το βλέπω από την καλοπροαίρετη πλευρά της ανάδειξης μιας περιοχής με ιστορική σημασία. Που με αφορμή την ενημέρωση για μια περίοδο που ακόμη και σήμερα σχεδόν κάθε οικογένεια κουβαλά ζωντανά τις μνήμες της, αν όχι τις ίδιες τις πληγές της, κάποιοι ταξιδεύουν μέχρι εκεί και μαγεύονται από τον Γράμμο και τα γύρω χωριά. Έπειτα, όπως λέμε κάποιοι μεταξύ μας: «Ξοδεύτηκαν που ξοδεύτηκαν. Μπορούμε επιτέλους να ωφεληθούμε;»
Αφροδίτη Τ. Ζούρλα
