Του ιατρού χειρούργου ουρολόγου-ανδρολόγου Δημήτρη Παυλάκη
Το σύμπτωμα που αποφεύγουν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια οι γυναίκες!
ΟΡΙΣΜΟΣ
Η ακράτεια ούρων είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται, για να περιγράψει οποιαδήποτε ανεπιθύμητη απώλεια ούρων. Δεν πρόκειται για μία νόσο, αλλά για ένα σύμπτωμα.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ – ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Η ακράτεια ούρων επηρεάζει το 10-70% του γυναικείου πληθυσμού και φτάνει στο 50% των ηλικιωμένων γυναικών.
Η επίπτωση της ακράτειας φαίνεται να αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Οι περισσότερες γυναίκες δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια για το πρόβλημα αυτό (ντροπή, φόβος, δισταγμός).
Οι ποίο συχνές μορφές (τύποι) ακράτειας είναι:
Ακράτεια ούρων από προσπάθεια (ΑΠ) – (Stress Urinary Incontinence – SUI), η οποία αντιπροσωπεύει το 29-75% των περιπτώσεων. Απώλεια ούρων κατά την άσκηση, την πίεση, το γέλιο, το βήχα ή το φτέρνισμα και απώλεια κατά την σεξουαλική επαφή.
Επιτακτική ακράτεια (ΕΑ) – αστάθεια του εξωστήρα μυ της ουροδόχου κύστης (υπερλειτουργική ουροδόχος κύστη) αφορά το 7-33% των περιπτώσεων ακράτειας. Μπορεί να συνοδεύεται ή να συνυπάρχει με συχνουρία και νυκτουρία.
Μικτού τύπου ακράτεια ούρων (ΜΑ) αυτή η μορφή εμφανίζει ταυτόχρονα χαρακτηριστικά από την ΑΠ και την ΕΑ.
Πρέπει να ταυτοποιηθεί ο τύπος της ακράτειας;
Η απάντηση είναι ΝΑΙ, καθώς η θεραπεία σε κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Η θεραπεία της ακράτειας ούρων από προσπάθεια είναι κυρίως χειρουργική, ενώ η επιτακτικού τύπου ακράτεια είναι κυρίως φαρμακευτική. Στην μικτή τύπου ακράτεια αντιμετωπίζουμε πρώτα την πιο ενοχλητική κατάσταση.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ – είναι η αρχή και πολλές φορές και το τέλος της διάγνωσης!
Ουρολογικό ιστορικό Καταγραφή ημερησίων εκκενώσεων της κύστης και επεισόδια ακράτειας. Εκτός από το ουρολογικό ιστορικό, πρέπει να λαμβάνεται λεπτομερές παθολογικό, χειρουργικό, γυναικολογικό, μαιευτικό και νευρολογικό ιστορικό.
Συγκεκριμένες παθολογικές καταστάσεις όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης, το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) και παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, μπορούν να ενοχοποιηθούν για ακράτεια ούρων. Επίσης ο ισχυρός βήχας σε καπνιστές ή σε χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις (ΧΑΠ).
Πληροφορίες σχετικά με το γαστρεντερικό σύστημα – κένωση του εντέρου (Δυσκοιλιότητα).
Ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων Υστερεκτομή, κολπικές επεμβάσεις, τοκετοί, ακτινοθεραπεία της πυέλου.
Λεπτομερής καταγραφή των φαρμάκων καθώς συγκεκριμένα φάρμακα ενδέχεται να επηρεάσουν την κατάσταση της ούρησης (διουρητικά, αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά / υπνωτικά, αλκοόλ, καφεΐνη).
ΚΛΙΝΙΚΗ – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
Περιλαμβάνει μία Γυναικολογική εξέταση
– για έλεγχο του κολπικού τοιχώματος και της ουρήθρας
– έλεγχος για χαλάρωση του πυελικού εδάφους (κυστεοκήλη, ορθοκήλη /εντεροκήλη, πρόπτωση γυναικολογικών οργάνων)
– αδρής νευρολογικός έλεγχος (διανοητική κατάσταση, αισθητικότητα, κινητικότητα περινέου)
Εργαστηριακός έλεγχος
Λίγες μόνο εργαστηριακές εξετάσεις απαιτούνται για τη διάγνωση της ακράτειας. Μία γενική ούρων και σε ορισμένες περιπτώσεις και καλλιέργεια ούρων. Σε περιπτώσεις υποψίας διαταραχών της νεφρικής λειτουργίας, συνιστώνται εξετάσεις αίματος (ουρία, κρεατινίνη, γλυκόζη και ασβέστιο).Σε μερικές περιπτώσεις (αιματουρία) μπορεί να χρειαστεί και κυτταρολογική εξέταση των ούρων, δεν είναι στον έλεγχο ρουτίνας για την διερεύνηση της ακράτειας. Ασθενείς με μικροσκοπική αιματουρία ενδέχεται να χρειαστούν κυστεοσκόπηση και κυτταρολογική εξέταση για τον αποκλεισμό νεοπλασιών της κύστης.
Υπερηχογραφικός έλεγχος του ουροποιητικού
Έλεγχος των νεφρών και της ουροδόχου κύστης προ και μετά ούρηση.
Έλεγχος πλήρωσης και κένωσης της κύστης
Οι συνθήκες που οδηγούν σε ακούσια απώλεια ούρων μπορούν να αναπαραχθούν και να αξιολογηθούν στο ιατρείο κατά τη διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης. Μετά την πλήρωση της κύστης, ελέγχεται η παρουσία ακράτειας από προσπάθεια με τη δοκιμασία του βήχα.
Ουροδυναμικός έλεγχος
Σε ένα ποσοστό περίπου 30% μπορεί να υπάρχουν μικτές μορφές ακράτειας, γεγονός που καθιστά απαραίτητο τον έλεγχο των ασθενών αυτών με ειδικές δοκιμασίες που καλούνται ουροδυναμικός έλεγχος.
Η κυστεομανομετρία είναι δοκιμασία που στοχεύει στην εκτίμηση της λειτουργικότητας του εξωστήρα μυ της ουροδόχου κύστης. Αξιολογεί παραμέτρους, όπως είναι η αισθητικότητα, η χωρητικότητα και η ενδοτικότητα της κύστης, καθώς και η παρουσία και το μέγεθος των ακούσιων συσπάσεων του εξωστήρα.
Η ουροροομετρία αποτελεί ηλεκτρονική καταγραφή της ταχύτητας και του ποσού ροής των ούρων. Σε συνδυασμό με την εκτίμηση του υπολειπόμενου όγκου ούρων, αποτελεί δοκιμασία ελέγχου διαταραχών κένωσης της κύστης.
Ηλεκτρομυογραφία κατά την διάρκεια του ουροδυναμικού ελέγχου, γίνεται έλεγχος του γραμμωτού μυ του σφιγκτήρα της ουρήθρας, μπορεί να είναι χρήσιμη στη διάγνωση νευρογενών διαταραχών.
Πώς αντιμετωπίζεται η ακράτεια ούρων στις γυναίκες;
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ – (γενικά μέτρα)
Προτείνονται αλλαγές του τρόπου ζωής:
- Προγραμματισμένη ούρηση
- Ασκήσεις ουροδόχου κύστης
- Ασκήσεις πυελικού εδάφους (ασκήσεις kegel)
- Απώλεια βάρους
- Διακοπή καπνίσματος
- Περιορισμός πρόσληψης καφεΐνης και υγρών
- Μείωση των έντονων προσπαθειών (άρση βάρους, άσκηση)
- Αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ
Για την ακράτεια κατά την προσπάθεια (ΑΠ):
- Διαχείριση των προσλαμβανόμενων υγρών
- Συχνή κένωση της ουροδόχου κύστης
- Ασκήσεις πυελικού εδάφους – ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους, που έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του σφικτηριακού μηχανισμού
- Χειρουργική αποκατάσταση – τοποθέτηση ταινίας ελεύθερης τάσης
Για την επιτακτικού τύπου ακράτεια (ΕΠ):
- Αλλαγή στον τρόπο ζωής, περιορισμός (καφέ, σοκολάτας, αλκοόλ, ανθρακούχα ποτά, καυτερά – πικάντικα φαγητά)
- Ασκήσεις πυελικού εδάφους
- Φαρμακευτική αγωγή – υπάρχουν αρκετά φαρμακευτικά σκευάσματα, με καλή αποτελεσματικότητα σε αυτόν τον τύπο ακράτειας.
- Θεραπευτικές επιλογές 2ης γραμμής – σε μικρό ποσοστό ασθενών. Εάν δεν φέρει αποτέλεσμα η θεραπεία από το στόμα, τότε η ενδοκυστική έγχυση φαρμακευτικών ουσιών (Botox) και η ηλεκτρονευροδιέγερση είναι ένα ακόμα βήμα στην θεραπεία της ακράτειας.
Από τη στήλη Υπέρ Υγείας της Εφημερίδας ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ
Επιμέλεια στήλης: Δώρα Κωτσοπούλου
