Για οικονομικούς λόγους αρνούνται σύμφωνα με τον Δήμαρχο Άργους Ορεστικού Πάνο Κεπαπτσόγλου να παραχωρήσουν τα μερίδιά τους δύο από τους κληρονόμους
«Δεν υπαναχωρούμε, είναι ηθική δέσμευση απέναντι σε έναν άνθρωπο ευπατρίδη που τόσα προσέφερε σε αυτόν τον τόπο. Όχι μόνο ως δήμαρχος αλλά για όλα όσα προσέφερε. δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί το Αρχοντικό ως μια απλή ιδιοκτησία. Δεν εκποιείται». Ξεκάθαρος και με απλά λόγια έδωσε το στίγμα του Δήμου για το μέλλον του Αρχοντικού του Ζάχου, ο δήμαρχος Άργους Ορεστικού Πάνος Κεπαπτσόγλου. Ενός αρχιτεκτονικού θησαυρού, ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος αστικής κατοικίας που μετρά σχεδόν 100 χρόνια ζωής.
Ρεπορτάζ: Μάρκος Πετρόπουλος
Το Αρχοντικό Ζάχου, κατασκευασμένο το 1920, χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο, εκτείνεται σε 210 τ.μ. ενώ η αυλή του έχει έκταση 1.500 τ.μ. Αξίζει να σημειωθεί πως είναι το μοναδικό κτήριο εκλεκτικιστικού ρυθμού στην πόλη του Άργους Ορεστικού, με ιδιαίτερο διάκοσμο στην είσοδο.Η κήρυξη του αύλειου χώρου ως διατηρητέου έγινε επειδή, όπως αναφέρεται στο Φ.Ε.Κ. χαρακτηρισμού του, η όλη του οργάνωση αποτελεί απαραίτητο πλαίσιο προβολής του διακεκριμένου αρχιτεκτονήματος της κατοικίας Ζάχου.
Από το 1920 αποτέλεσε την κατοικία των οικογενειών Μιχαήλ Τυπάδη, Ιωάννη Ζάχου και Μιχαήλ Ζάχου. Το κτήριο εκπροσωπεί την πολιτική ιστορία του τόπου από την Τουρκοκρατία έως τα τέλη του 20ου αιώνα. Εξαιτίας της θητείας των ανδρών τριών γενεών στην τοπική αυτοδιοίκηση (ως δημάρχων) και στο κοινοβούλιο (ως βουλευτών Καστοριάς και Φλώρινας), το κτήριο αποτελεί σύμβολο της πιο περιπετειώδους αλλά και ένδοξης ιστορίας του κοινοβουλευτικού βίου, αλλά και στις συνειδήσεις των ντόπιων προσφύγων το σύμβολο του Βενιζελισμού.
Εξάλλου η επαγγελματική ιδιότητα των τριών ανδρών ως ιατρών και χειρουργών, καθιστά το κτήριο κέντρο αναφοράς της ιατρικής, όπως ασκούνταν από το 1890 (όταν άσκησε την ιατρική ο Μιχαήλ Τυπάδης) έως έναν αιώνα μετά.
Το κόλλημα
Σύμφωνα με τον κ. Κεπαπτσόγλου, «παρόλο που ο Δήμος είχε έρθει σε επαφές με τους άλλους δύο συγκληρονόμους (ανήψια του Ιωάννη Ζάχου που ζουν στην Αθήνα και την Κρήτη) ώστε να γίνει η αγορά των άλλων δύο τρίτων της κληρονομιάς από το Δήμο μέσω του Πράσινου Ταμείου, με προοπτική να ενταχθεί σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα και να αποτελέσει σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς την έδρα ενός κειμηλιαρχείου όλης της περιοχής και ένα Βυζαντινό Μουσείο με τη σύμφωνη γνώμη του υπ. Πολιτισμού, δυστυχώς την τελευταία στιγμή και όταν ζητήσαμε την τελική τους συγκατάθεση για να κλείσει το θέμα, υπήρξε άρνηση γιατί έκριναν ότι το ποσό ήταν μικρό». Παράλληλα, ο δήμαρχος αποκαλύπτει πως «υπήρξε και πρόταση να πουληθεί το μερίδιο του Δήμου, αλλά αυτό δεν ήταν δυνατό διότι ο Δήμος έχει δέσμευση από τη διαθήκη ότι ο χώρος αυτός θα πρέπει να αποτελέσει Πολιτιστικό μνημείο και μόνο. Δεν μπορεί να γίνει κάτι άλλο δεν μπορεί να πουληθεί, γκρεμιστεί, να αλλάξει η χρήση του».
Κινδυνεύει
«Αυτή τη στιγμή υπάρχει επιβράδυνση με ότι μπορεί να σημαίνει, παρόλο που ο Δήμος με ίδια έξοδα συντηρεί τόσο το εσωτερικό όσο και τον περιβάλλοντα χώρο», τονίζει ο κ. Κεπαπτσόγλου και καλεί όλες τις πλευρές «να αναλάβουν δημόσια τις ευθύνες τους». Αναφορικά με το οικονομικό ζήτημα εξηγεί πως «υπάρχει έκθεση ορκωτών εκτιμητών για την αξία του ακινήτου, και δεν μπορεί να τροποποιηθεί». «Έχουμε κάνει άπειρες προσπάθειες αλλά τους βρίσκουμε απέναντί μας», επισημαίνει.
Η επίσημη πρόταση αξιοποίησης
Επειδή το διατηρητέο και αρχιτεκτονικά αξιολογότατο αρχοντικό τεκμηριωμένα εκπροσωπεί την τοπική ιστορία, προτείνουμε την αποκατάσταση και ανάδειξή του. Το κτήριο συνιστά από μόνο του ένα πολιτιστικό και ιστορικό μνημείο, δηλαδή αποτελεί την προσφορότερη προϋπόθεση για να αναδειχθεί σε χώρο προβολής ιστορικών και πολιτιστικών κεκτημένων αλλά και σύγχρονων εκφράσεων. Για το λόγο αυτό θεωρούμε ότι μπορεί να αποκατασταθεί και να αναδειχθεί με τον καλύτερο τρόπο λειτουργώντας ως στέγη Ιστορίας και Πολιτισμού.
Θεωρούμε επίσης πως είναι πρώτης τάξεως ευκαιρία το προτεινόμενο κτήριο να αξιοποιηθεί επιπλέον και ως χώρος διαφύλαξης και προβολής εκκλησιαστικών κειμηλίων, εφόσον η Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς, σύμφωνα με το ΦΕΚ 220/5-11-2009 άρθρο 12, δύναται να ιδρύσει σε όποια πόλη προσφέρει κατάλληλο χώρο, παράρτημα εκκλησιαστικού κειμηλιαρχείου.
Το αρχοντικό με τους 2 ορόφους και το υπόγειό του, διαθέτει εξαιρετικό εσωτερικό διάκοσμο, αναδεικνύεται ως ο πλέον κατάλληλος χώρος για τη φιλοξενία του εκκλησιαστικού πολιτιστικού και ιστορικού υλικού. Έτσι δίνεται η δυνατότητα να συγκεντρωθεί, να συντηρηθεί, να διαφυλαχθεί και να εκτεθεί μια πλούσια συλλογή ιστορικών κειμηλίων και αρχείων (Πρωτοχριστιανικών, Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών) που αντλούνται από την αναμφισβήτητα πλουσιότατη βυζαντινή κληρονομιά της ευρύτερης περιοχής της Καστοριάς, η οποία ως τώρα μένει αναξιοποίητη χωρίς δυνατότητα προβολής λόγω έλλειψης κατάλληλου χώρου.
Η ωφέλεια που προκύπτει για τον Δήμο Άργους Ορεστικού από την προτεινόμενη χρήση του κτηρίου είναι πολλαπλή: τουριστική (επισκεψιμότητα), ιστορική (διατήρηση της τοπικής αρχιτεκτονικής), πολιτιστική (διαφύλαξη και ανάδειξη πνευματικής κληρονομιάς), επιστημονική (μελέτη αρχειακού υλικού). Η επίσκεψη στο αξιοποιημένο κτήριο και οι εκδηλώσεις που θα λαμβάνουν χώρα σε αυτό θα πραγματοποιούνται άνευ χρηματικού αντιτίμου. Πρόκειται συνεπώς για άυλο όφελος πνευματικών αγαθών, το οποίο θα προσπορίζονται οι δημότες του Δήμου Άργους Ορεστικού καθώς και οι κατά καιρούς επισκέπτες της πόλης.
