Η κατασκήνωση του Διημέρου θα πραγματοποιηθεί στο Πισοδέρι στη θέση Βίγλα (χιονοδρομικό κέντρο) σε υψόμετρο 1.550 μέτρων, 20 χλμ. δυτικά της Φλώρινας. Στο Πισοδέρι ήταν η έδρα της 10ης Μεραρχίας του ΔΣΕ στο Λέσιτς, της 11ης Μεραρχίας στο Περβόλ και το Αρχηγείο κατά τις τελευταίες μάχες. Επίσης, η κατασκήνωση είναι στο σύνορο της Ελεύθερης Ελλάδας.
Στο χώρο της κατασκήνωσης θα φιλοξενείται έκθεση αφιερωμένη στον ΔΣΕ, ενώ στο πρόγραμμα θα ενταχτούν διάφορες δραστηριότητες, συναυλίες, συζητήσεις που θα ανακοινωθούν το προσεχές διάστημα.
Στόχος είναι το φετινό Διήμερο της ΚΝΕ και με την ευκαιρία ότι το 2016 είναι χρονιά αφιερωμένη στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, να βοηθήσει ώστε τα μέλη και οι φίλοι της ΚΝΕ να γνωρίσουν από κοντά το χώρο όπου για τριάμισι χρόνια έδρασε ο ΔΣΕ. Να μάθουν για τις μεγάλες μάχες που έδωσε, για τη ζωή του μαχητή, τον άφθαστο ηρωισμό του, την αυτοθυσία, την ηθικοπολιτική του ανωτερότητα και τα ιδανικά του, που πήγαζαν από το δίκιο του αγώνα και από την πίστη του στο ηρωικό ΚΚΕ.
Στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας, δυτικά της Φλώρινας και βορειοδυτικά της Καστοριάς, βρίσκονται ο ορεινός όγκος Βέρνο ή Βίτσι και οι λίμνες Πρέσπες. Σε αυτήν την περιοχή από την άνοιξη του 1947 μέχρι τον Αύγουστο του 1949 ο ΔΣΕ είχε ισχυρές βάσεις. Ηταν η έδρα του Γενικού Αρχηγείου (Γ.Α.) του ΔΣΕ, της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης, τα βασικά του επιτελεία. Στις περιοχές που ήλεγχε ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας διαμορφώθηκαν νέοι λαογέννητοι θεσμοί εξουσίας, δημιουργήθηκε η «Ελεύθερη Ελλάδα». Η επίσκεψη, επομένως, αποτελεί ένα μάθημα Ιστορίας, αλλά και επαναστατικής διαπαιδαγώγησης.
Γενικότερα, ο χώρος που είχε ο ΔΣΕ στο Βίτσι περιελάμβανε τους ορεινούς όγκους Βαρνούντας ή Μπέλλα Βόντα, το Βέρνο ή Βίτσι και το Μάλι – Μάδι. Στο χωριό Λαιμός, το τρίτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη του 1947 εγκαταστάθηκε η Σχολή Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου. Στο χωριό Οξυά ήταν η έδρα της Μονάδας Πυροβολικού, ενώ κοντά στο χωριό ήταν και η έδρα της Σχολής Πυροβολικού του Γ.Α. Το Γενάρη του ’49 εγκαταστάθηκε εκεί και η έδρα των σαμποτέρ του Γ.Α. Στο χωριό Πύλη μέσα σε μια χαράδρα σε αμπριά και καλύβες στεγάζονταν το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, τα μέλη της Προσωρινής Κεντρικής Διοίκησης. Εκεί βρίσκεται και η σπηλιά του Ν. Ζαχαριάδη, τότε ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στο χωριό Βροντερό σε μια σπηλιά ήταν ένα από τα κεντρικά νοσοκομεία του ΔΣΕ. Επίσης, νοσοκομεία και χειρουργεία υπήρχαν και σε διάφορα άλλα σημεία. Στο χωριό Πυξός από 1 έως 8 Μάρτη 1949 μέσα σε μια μεγάλη αίθουσα – αμπρί συνήλθε η 1η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της «Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών Ελλάδας».
Σ’ αυτά τα μέρη, λοιπόν, θ’ ανταμώσουν φέτος χιλιάδες νέοι και νέες από όλη την Ελλάδα για να περπατήσουν σε κατάφυτες πλαγιές και μονοπάτια, να αθληθούν, να τραγουδήσουν, να παρακολουθήσουν εκδηλώσεις και να προβληματιστούν, να παραδειγματιστούν, να αντλήσουν πολύτιμα διδάγματα για το σήμερα, από την κορυφαία «στιγμή» της ταξικής πάλης μέχρι σήμερα στη χώρα μας. Γιατί, όπως σημειώνει σχετικά και η Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ:
«Ο τρίχρονος αγώνας του ΔΣΕ υπήρξε δίκαιος, ηρωικός και μεγαλειώδης. Εξέφραζε τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειονότητας του πληθυσμού ενάντια στα συμφέροντα των εκμεταλλευτών και καταπιεστών της. Εξέφραζε τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και της βασικής συμμαχικής της δύναμης, της εξαθλιωμένης αγροτιάς και των φτωχών αυτοαπασχολούμενων στρωμάτων των πόλεων. Η αστική κρατική εξουσία γνώρισε τότε τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ίδια την ύπαρξή της. Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα».
Μετά την απελευθέρωση του 1944 αναπόφευκτα οξύνθηκε η σκληρή ταξική ένοπλη αναμέτρηση, που είτε θα οδηγούσε στην ανατροπή της αστικής εξουσίας, με απομόνωση και των ξένων στηριγμάτων της, είτε στην ήττα των λαϊκών δυνάμεων, στην απομόνωση του ΚΚΕ και στην επανασταθεροποίηση της αστικής εξουσίας. Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν απάντηση του ΚΚΕ στο όργιο της αστικής βίας, που επιχειρούσε να ανατρέψει το συσχετισμό που είχε διαμορφωθεί.
Η ΕΑΜική Αντίσταση στην Κατοχή και η κρίσιμη ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη είχαν αφήσει μεγάλη αγωνιστική κληρονομιά στη λαϊκή συνείδηση, στις μορφές οργάνωσης και πάλης.
Μεγάλη δύναμη του ΔΣΕ αποτέλεσαν οι δεσμοί του με το λαό, ιδιαίτερα στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας. Οι φτωχές λαϊκές μάζες ήταν εκείνες που τροφοδότησαν τον ΔΣΕ με κάθε είδους βοήθεια, έμψυχο δυναμικό, τροφή και ρουχισμό, βοήθησαν στην κατασκευή οχυρωματικών έργων, στη συγκέντρωση πληροφοριών, στην οργάνωση της Λαϊκής Πολιτοφυλακής, που περιφρουρούσε τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του λαού στις περιοχές που ελέγχονταν από τον ΔΣΕ.
Η τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ και οι παρακαταθήκες που άφησε στηρίχτηκαν σε μια σειρά από παράγοντες με διαχρονική αξία και επικαιρότητα.
Γινόταν συνεχής προσπάθεια να συνδυάζονται οι υλικές με τις πολιτικοπνευματικές ανάγκες των μαχητών και μαχητριών, γινόταν ιδεολογική δουλειά ώστε ο σκοπός του αγώνα να γίνει κατανοητός, να μη στηρίζεται μόνο στο συναίσθημα ή στην αγανάκτηση. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι ο ΔΣΕ είχε μια πλούσια εκδοτική δραστηριότητα με δεκάδες δελτία, εφημερίδες και βιβλία.
Γεννήθηκαν νέοι λαϊκοί θεσμοί: Σε 323 ελεύθερα χωριά έγιναν εκλογές με τη συμμετοχή όλου του λαού, και με την ψήφο των γυναικών που στην άλλη Ελλάδα δεν επιτρεπόταν. Εκλέχτηκαν λαϊκά συμβούλια και δικαστήρια. Εγιναν 6 συνελεύσεις λαϊκών δικαστών, στις οποίες πήραν μέρος 600 δικαστές. Ιδρύθηκαν επαρχιακά συμβούλια που λειτουργούσαν ως όργανα δεύτερου βαθμού. Διανεμήθηκαν δημόσια, κοινοτικά και εκκλησιαστικά κτήματα στους ακτήμονες, μια προσπάθεια δηλαδή για την αλλαγή των σχέσεων ιδιοκτησίας υπέρ του λαού.
Ο ΔΣΕ έδειξε φροντίδα για την ανάπτυξη της στρατιωτικής τέχνης, την ανεύρεση τρόπων να καλύπτονται πρωτοφανείς ελλείψεις που υπήρχαν και έδωσε υποδείγματα στρατιωτικής τακτικής που έμειναν στην Ιστορία. Στον αντίποδα του αστικού στρατού, χαρακτηριστικό γνώρισμα του ΔΣΕ ήταν ο αγώνας του για το δίκιο του λαού, η αυταπάρνηση και η συνειδητή πειθαρχία, παράλληλα με τη δημοκρατία στις μονάδες του με τις συνελεύσεις σε διάφορες βαθμίδες του, όπου ασκούνταν κριτική από κάτω προς τα πάνω και αντίστροφα.
Αναντικατάστατη υπήρξε στον αγώνα του ΔΣΕ η συμβολή της Υγειονομικής Υπηρεσίας του. Με την ακούραστη προσπάθεια μαχητών και υποστηρικτών του ΔΣΕ χτίστηκαν και διαμορφώθηκαν νοσοκομεία.
Ο ΔΣΕ τίμησε τη γυναίκα μαχήτρια, που η πολεμική της επίδοση είχε φθάσει σε επίπεδα πρωτοφανή για τα δεδομένα της εποχής. Οι μαχήτριες ζητούσαν να στέλνονται στην πρώτη γραμμή του πυρός, να μη γίνονται διακρίσεις σε σχέση με τους άνδρες. Καυτηριαζόταν κάθε υποτιμητική στάση από την πλευρά των ανδρών, στάση που είχε τη ρίζα της στο γενικότερο πλέγμα υποτίμησης των γυναικών, που ήταν βαθιά ριζωμένο και εμπεδωμένο στην ελληνική κοινωνία, και πιο έντονα στην ύπαιθρο. Χίλιες είκοσι επτά (1.027) γυναίκες αναδείχτηκαν στο βαθμό του αξιωματικού και υπαξιωματικού του ΔΣΕ. Στα τέλη του 1948, πάνω από το 20% της σύνθεσης των λαϊκών οργάνων ήταν γυναίκες. Οι γυναίκες στον ΔΣΕ προκαλούσαν δέος στον πολλαπλάσιο και καλύτερα εξοπλισμένο αστικό ανδρικό στρατό.
Ο ΔΣΕ ρίχτηκε παράλληλα στη μάχη για να οργανωθεί η λαϊκή εκπαίδευση στις περιοχές που ήλεγχε, λαμβάνοντας μέριμνα για να μορφώσει δασκάλους, να ανοίξουν όλα τα σχολεία των ελεύθερων περιοχών και να φτιαχτούν εκεί που δεν υπήρχαν, για ιδιαίτερη βοήθεια στα άπορα παιδιά κ.ο.κ.
Κι όλα αυτά μέσα στο καμίνι της μάχης απέναντι σ’ έναν πάνοπλο αντίπαλο. Οπως αναφέρεται στη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ: «Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία μάχη του Γράμμου, ο ΔΣΕ παρέταξε περίπου 12.500 μαχητές και μαχήτριες με ελαφρύ οπλισμό, ενώ ο κυβερνητικός στρατός υπολογίζεται ότι παρέταξε πάνω από 100.000 άνδρες, διαθέτοντας ακόμα 120 πυροβόλα, πολλά θωρακισμένα και το σύνολο της αεροπορίας. Αυτή η άνιση ταξική αναμέτρηση καθιστά ακόμα μεγαλύτερη την ηθική και πολιτική αξία, την παρακαταθήκη του ΔΣΕ».
