Γεώργιος Ζ. Τσιαούσης, Ειδικός Καρδιολόγος
Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί την πιο συνηθισμένη αρρυθμία που συναντά ο κλινικός Καρδιολόγος. Είναι ιδιαίτερα συχνή σε ηλικίες άνω των 60 ετών και η συχνότητά της αυξάνεται με την πρόοδο της ηλικίας. Λόγω του ολοένα αυξανόμενου προσδόκιμου επιβίωσης, αλλά και της σχέσης της με την πρόκληση εγκεφαλικών επεισοδίων, η κολπική μαρμαρυγή είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα αποτελέσει εκρηκτικό πρόβλημα δημόσιας υγείας μες στις επόμενες δεκαετίες.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΚΑΙ ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ;
Πρόκειται για την άναρχη ηλεκτρική δραστηριότητα των κόλπων της καρδιάς, που μεταφράζεται σε ταχύ και ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό. Με απλά λόγια, ένα από τα 4 διαμερίσματα της καρδιάς, ο αριστερός κόλπος (δέχεται το οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες), αρχίζει να συσπάται όχι ρυθμικά, αλλά τελείως ακανόνιστα και γρήγορα, με αποτέλεσμα να μεταδίδει ταχύτατα και άτακτα ερεθίσματα στην κυρίως καρδιά (τις «κοιλίες»). Άρα δύο είναι τα προβλήματα που προκύπτουν: πρώτον, η καρδιά χάνει περί το 30% της εξωθητικής της δύναμης (γιατί δεν γεμίζει σωστά και πλήρως) και δεύτερον, μέσα στον αριστερό κόλπο επικρατούν συνθήκες στάσης του αίματος και άρα δημιουργίας θρόμβων. Ένας τέτοιος θρόμβος μπορεί να «ταξιδέψει» προς τον εγκέφαλο, όπου θα αποφράξει ένα αγγείο και θα προκαλέσει το γνωστό σε όλους αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (αποκαλείται «ισχαιμικό», σε αντιδιαστολή με το εγκεφαλικό που προκαλείται από ρήξη εγκεφαλικού αγγείου και αποκαλείται «αιμορραγικό»). Τα πρώτα χρόνια η αρρυθμία εμφανίζεται στον ασθενή με την μορφή παροξυσμικών επεισοδίων μικρής διάρκειας, που περνούν από μόνα τους (ή με ιατρική βοήθεια). Με την πάροδο των ετών η μαρμαρυγή τείνει να γίνει μόνιμη κατάσταση.
ΑΠΟ ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ;
Προκαλείται από τη γένεση παθολογικών ηλεκτρικών ερεθισμάτων στους κόλπους της καρδιάς (δηλαδή σε σημεία μακριά από την επίσημη «γεννήτρια»), σε συνδυασμό με την ηλεκτρική ανομοιογένεια του κολπικού μυοκαρδίου. Καταστάσεις που αυξάνουν την υδραυλική πίεση στον αριστερό κόλπο και τον μεγαλώνουν, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, βαλβιδοπάθειες (πχ αορτική στένωση ή μιτροειδοπάθεια) ή και η απλή αρτηριακή υπέρταση, μπορούν να οδηγήσουν σε μαρμαρυγή. Συνήθως όμως συνυπάρχει κάποια εγγενής, ιδιοσυγκρασιακή «ευαισθησία» των κόλπων, γι’ αυτό κάποιοι άνθρωποι υφίστανται ευκολότερα κολπική μαρμαρυγή από κάποιους άλλους και κάποιες οικογένειες έχουν αρκετά μέλη τους με τη νόσο. Ο υπερθυρεοειδισμός είναι η γνωστότερη στο κοινό κατάσταση που ευοδώνει την εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής. Είναι μια κλασική περίπτωση όπου Καρδιολόγος και Ενδοκρινολόγος πρέπει να συνεργαστούν για τη ρύθμιση του ασθενούς.
ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ;
Δύο είναι τα σκέλη της διαχείρισης ασθενούς με κολπική μαρμαρυγή. Το πρώτο είναι το αντιπηκτικό, δηλαδή το να προστατευτεί ο ασθενής από εγκεφαλικό επεισόδιο. Είτε η μαρμαρυγή είναι παροξυσμική είτε μόνιμη, ο κίνδυνος εγκεφαλικού είναι σαφής και μετρήσιμος. Με εξαίρεση τους νέους σε ηλικία ασθενείς (<65) που δεν έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό (πχ υπέρταση), όλοι οι υπόλοιποι χρειάζεται να λαμβάνουν καθημερινά αντιπηκτική αγωγή. Και δεν εννοούμε την ασπιρίνη. Εννοούμε το Sintrom, το κλασικό και εδώ και δεκαετίες δοκιμασμένο αντιπηκτικό, που όμως απαιτεί επίσκεψη στον Μικροβιολόγο κάθε μήνα για εξέταση της πήξης και επιπλέον επηρεάζεται από «πράσινα» λαχανικά και από φάρμακα· και τα νεώτερα αντιπηκτικά φάρμακα, κατακτήσεις της τελευταίας πενταετίας, που δεν απαιτούν προσαρμογή της δόσης, ούτε απαιτούν προσοχή ως προ την κατανάλωση λαχανικών ή τη λήψη άλλων φαρμάκων (με λίγες εξαιρέσεις). Το πρόβλημα των νεώτερων αντιπηκτικών με την έλλειψη αντίδοτου (σε περίπτωση αιμορραγίας) αρχίζει να λύνεται σιγά σιγά. Το ζήτημα με τα αντιπηκτικά είναι να προστατεύουν όσο γίνεται περισσότερο από εγκεφαλικό και, ταυτόχρονα, να αυξάνουν όσο γίνεται λιγότερο τον κίνδυνο για ανεπιθύμητες αιμορραγίες (πχ του πεπτικού). Το δεύτερο σκέλος της θεραπείας είναι το αντιαρρυθμικό: πώς να μειώνονται τα επεισόδια μαρμαρυγής (όταν αυτή, φυσικά, δεν έχει καταστεί ακόμα μόνιμη). Κλασικά αυτό επιτυγχάνεται με αντιαρρυθμικά φάρμακα (αμιωδαρόνη, φλεκαϊνίδη, σοταλόλη, προπαφενόνη), αρκεί να τα ανέχεται καλά ο ασθενής (δηλαδή χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες). Τα τελευταία χρόνια έχει προστεθεί η επεμβατική λύση της κατάλυσης της μαρμαρυγής, όπου με μια διαδικασία όπως η στεφανιογραφία, ο επεμβατικός Αρρυθμιολόγος «καυτηριάζει» τις περιοχές εκείνες στους κόλπους όπου γεννιέται η μαρμαρυγή ή μέσω των οποίων διαδίδονται τα ακανόνιστα ηλεκτρικά κύματα. Η μέθοδος αυτή, αιματηρή βέβαια, επιφυλάσσεται κυρίως για ασθενείς στους οποίους η φαρμακευτική αγωγή είναι ανεπιτυχής στον έλεγχο της αρρυθμίας.
Από τη στήλη Υπέρ Υγείας της εφημερίδας ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ
Επιμέλεια στήλης Δώρα Κωτσοπούλου
