Στον κόσμο της εργασίας θα γίνει κυρίως αισθητός ο αντίκτυπος της
4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην παραγωγή, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, η νανοτεχνολογία, η 3D εκτύπωση θα προκαλέσει αναστάτωση στα επιχειρηματικά μοντέλα και στην αγορά εργασίας μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.
Αυτό είναι το συμπέρασμα της νέας έκθεσης για το μέλλον των θέσεων εργασίας ώς το 2020, που παρουσιάστηκε στο φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός. «Χωρίς επείγουσα και στοχευμένη δράση για τη διαχείριση της βραχυπρόθεσμης μετάβασης και την οικοδόμηση ενός εργατικού δυναμικού με δεξιότητες, οι κυβερνήσεις θα βρεθούν αντιμέτωπες με την ολοένα αυξανόμενη ανεργία και οι επιχειρήσεις με τη συρρίκνωση της καταναλωτικής βάσης» δήλωσε ο Klaus Schwab, ιδρυτής και εκτελεστικός πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ κατά την ομιλία του.
Η έκθεση βασίζεται σε έρευνα των επικεφαλής τμημάτων ανθρώπινων πόρων και κορυφαίων στελεχών της στρατηγικής προσωπικού σε εννέα τομείς της βιομηχανίας που τροφοδοτούν 15 από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου και απασχολούν το 65% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Η έκθεση επισημαίνει ότι η φύση της αλλαγής κατά τα επόμενα πέντε χρόνια θα είναι τέτοια που 7,1 εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να χαθούν, λόγω της αυτοματοποίησης λειτουργιών, με τις μεγαλύτερες απώλειες στους υπαλλήλους γραφείου. Η απώλεια αυτή προβλέπεται να αντισταθμιστεί εν μέρει με τη δημιουργία 2,1 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας, κυρίως σε εξειδικευμένες ειδικότητες, όπως οι μηχανικοί υπολογιστών, οι μαθηματικοί ή οι αρχιτέκτονες μηχανικοί. Επιπλέον, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, την επόμενη δεκαετία πάνω από 1 δισ. νέοι θα μπουν στην αγορά εργασίας, κι από αυτούς μόνο το 40% θα εργάζεται σε επαγγέλματα που γνωρίζουμε σήμερα, οι υπόλοιποι θα καλύψουν θέσεις σε επαγγέλματα που θα δημιουργηθούν στον ιδιωτικό τομέα κυρίως (The Economist 29/1/2016).
Το βάρος της απώλειας θέσεων εργασίας φαίνεται να πέφτει εξίσου σε γυναίκες (48%) και άνδρες (52%). Καθώς όμως οι άνδρες αντιπροσωπεύουν μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο της αγοράς εργασίας σε σχέση με τις γυναίκες, που επιπλέον έχουν χαμηλή συμμετοχή στα τεχνολογικά επαγγέλματα, αυτές χάνουν πέντε θέσεις εργασίας για κάθε μία που δημιουργείται, ενώ εκείνοι τρεις προς μία. Καθίσταται επείγον λοιπόν οι ηγέτες να αντιμετωπίσουν το χρόνιο πρόβλημα του περιορισμένου ποσοστού γυναικών σε STEM (Science, Technology, Mechanics, Mathematics) επαγγέλματα.
Στόχος τα γυναικεία ταλέντα
Η πιο δημοφιλής στρατηγική στη βιομηχανία αυτή τη στιγμή είναι να επενδύει στην ενδυνάμωση των ικανοτήτων των εργαζομένων της. Μεταξύ των λοιπών προτεραιοτήτων είναι η υποστήριξη της κινητικότητας, η εκ περιτροπής εργασία, η προσέλκυση ταλέντων και η προσφορά θέσεων μαθητείας. Πράγματι, η έρευνα δείχνει ότι οι εταιρείες που θέτουν ως προτεραιότητα τον σχεδιασμό του μέλλοντος του εργατικού δυναμικού τους έχουν σχεδόν 50% περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν τους στόχους τους, από εκείνες που δεν το κάνουν. Τα γυναικεία ταλέντα και όχι η εν γένει αύξηση των προσλήψεων, είναι σύμφωνα με την έκθεση, ο στόχος των εταιρειών που προετοιμάζουν από τώρα την αναδιάρθρωση του προσωπικού τους.
Οι εργαζόμενοι θα γίνουν πιο δημιουργικοί
«Η έμφαση πρέπει να δοθεί στις δεξιότητες» ανέφερε η Satya Nadella, διευθύνουσα σύμβουλος της Microsoft. «Θα πρέπει να δαπανήσουμε χρήματα για να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους μας – όχι μόνο τους νέους, αλλά και όσους βρίσκονται στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους, έτσι ώστε να μπορούν να καλύψουν τις νέες θέσεις εργασίας».
Σε πέντε χρόνια πάνω από το ένα τρίτο των δεξιοτήτων (35%), οι οποίες θεωρούνται σημαντικές γα το σημερινό εργατικό δυναμικό, θα έχει αλλάξει. Η δημιουργικότητα θα αποτελεί μια από τις τρεις κορυφαίες δεξιότητες που θα απαιτούνται. Με τη «χιονοστιβάδα» των νέων προϊόντων, νέων τεχνολογιών και νέων μεθόδων εργασίας, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γίνουν πιο δημιουργικοί. «Τα ρομπότ μπορεί να μας βοηθήσουν να φτάσουμε εκεί που θέλουμε πιο γρήγορα, αλλά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των ανθρώπων (ακόμα)» λέει ο Alain Dehaze, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Adecco. Ωστόσο, σε πέντε χρόνια οι μηχανές θα χρησιμοποιούν σε μεγάλο βαθμό τον όγκο των δεδομένων που θα καταχωρίζονται, προσφέροντας υλικό για τη λήψη αποφάσεων. Σε παλαιότερη έρευνα που έγινε από την Ατζέντα του Συμβουλίου του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το μέλλον του λογισμικού και της κοινωνίας (2014) αναφέρεται ότι οι μηχανές τεχνητής νοημοσύνης θα είναι μέρος του διοικητικού συμβουλίου μιας εταιρείας μέχρι το 2026 και θα τροφοδοτούν τους διευθυντές με τις απαραίτητες πληροφορίες.
Η διαπραγματευτική ικανότητα και η ευελιξία ήταν ψηλά στη λίστα των δεξιοτήτων το 2015. Το 2020 υποχωρούν από τις πρώτες θέσεις. Ομοίως, η προσεκτική ακρόαση, που θεωρείται βασικό προσόν σήμερα, δεν θα υπάρχει στη λίστα των 10 βασικών δεξιοτήτων. Αντίθετα, η συναισθηματική νοημοσύνη, η οποία δεν περιλαμβάνεται στο top 10 σήμερα, θα γίνει μια από τις κορυφαίες δεξιότητες που θα απαιτείται από όλους.
«Υπάρχουν και δεξιότητες που δεν αποτυπώνονται στη λίστα, αλλά είναι σημαντικές για τις εταιρείες και πολλές φορές βοηθούν τους διευθυντές προσωπικού να επιλέξουν τους υπαλλήλους τους. Το χιούμορ, η τόλμη και η κοινή λογική αποτελούν βασικά συστατικά επιτυχίας για έναν εργαζόμενο» δηλώνει στην «Κ» η Τζένη Τσιμικλή, διευθύντρια ανθρώπινου δυναμικού σε φαρμακοβιομηχανία.
«Προσωπικά και επαγγελματικά δίνω ιδιαίτερη βαρύτητα σε δεξιότητες που μας επιτρέπουν να αντιμετωπίζουμε την πολυπλοκότητα κ τις συνεχείς αλλαγές που βιώνουμε σε κάθε επίπεδο. Δεξιότητες όπως ευελιξία (flexibility), ανθεκτικότητα (resilience) και συναισθηματική νοημοσύνη (emotional intelligence) τις εκτιμώ ιδιαίτερα και τις αναζητώ στους συνεργάτες μου. Στα επόμενα χρόνια, δεξιότητες που σχετίζονται με τη διαχείριση ανθρώπων, επικοινωνίας, αλλαγών και σύνθετων προβλημάτων θεωρώ ότι θα πρωταγωνιστήσουν στα κριτήρια επιλογής υποψηφίων.» λέει στην «Κ» Νεκταρία Ειρήνη Καραμανή, Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε πολυεθνική εταιρία.
