Η ΕΠΟΝ ήταν οργάνωση νέων που ιδρύθηκε από τον ΕΑΜ κατά τη διάρκεια της Κατοχής, σαν σήμερα στις 23 Φεβρουαρίου 1943. Ενεργό μέλος του ΕΑΜ ήταν και ο Καστοριανός συνθέτης και μαέστρος Βασίλης Δόϊκος, ο οποίος έγραψε τον ύμνο της ΕΠΟΝ.
Διαβάζοντας τους στίχους της Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη κάτω από ένα δένδρο στο Καστανοχώρι Καστοριάς εμπνεύστηκε τη μουσική που έγινε ο ύμνος της εθνικής αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών και τραγουδήθηκε όσο κανένα άλλο τραγούδι στη διάρκεια της κατοχή και γνώρισε διάφορες παραλλαγές ανά περιοχή.
Ο ύμνος της ΕΠΟΝ
Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία
Το θάρρος, την ορμή, τη λεβεντιά,
Πετάμε στον αγώνα, στη θυσία
Για την Ελλάδα, για τη λευτεριά.
Καμαρωτά, χαρούμενα τα νιάτα
σαν σε χορό βαδίζουν πάντα μπρός,
φλόγα, ζωή και θέληση γεμάτα
κι είναι το πέρασμά τους όλο φως.
Τα νιάτα είμαστε μεις, της γης η ελπίδα,
άλλοι του π’ αντίκρυ μας θα σταθεί,
μελίσσι από τη κάθε μια πατρίδα,
κινάμε να λυτρώσουμε τη γη.
Για μια ζωή ελεύθερη κι’ ωραία,
απλώνουμε της νιότης τα φτερά,
μια πλάση ονειρευτή, μια πλάση νέα
τα μπράτσα μας να χτίσουν τα γερά.
Στο φράκτη της σκλαβιάς το πέρασμά μας
μια καταλύτρα θάν’ νεροσυρμή, το δίκηο,
η λευτεριά για σύνθημά μας
ποιος θα μας αντικόψει την ορμή;
Καμαρωτά, χαρούμενα τα νιάτα, κλπ.
Των ταπεινών τον πόνο και την θλίψη
του σκλάβου τη βαθειά την οιμωγή,
από τη γη μας θέλουμε να λείψει
για να γένει χιλιόμορφη η ζωή.
Καμαρωτά, χαρούμενα τα νιάτα, κλπ.
