Κάποτε λέγαμε: η πόλη τάδε έχει αυτό ή εκείνο, μαγαζιά εμπορική κίνηση, ομάδα ποδοσφαίρου… Α! Κι ένα μουσείο. Μέχρι εκεί. Κανένας λοιπόν, δε θα μπορούσε να φανταστεί το 1952, ότι στη Βέροια, σε μια μικρή πόλη της Κεντρικής Μακεδονίας με 50.000 κατοίκους σήμερα, η μικρή βιβλιοθήκη που ξεκίνησε από ένα νοικιασμένο κτίριο θα γινόταν μια μέρα η καρδιά της.
Σε αυτή τη μικρή βιβλιοθήκη όλα κυλούσαν κανονικά. Ο κόσμος χρησιμοποιούσε το αναγνωστήριο, δανειζόταν βιβλία, αλλά τα ράφια με τα βιβλία δε τα έβλεπε ποτέ. Οι μαθητές έφταναν εκεί για να διαβάσουν εγκυκλοπαίδεια ή για να κάνουν τις σχολικές εργασίες.
Το 1990 διευθυντής της βιβλιοθήκης γίνεται ο Γιάννης Τροχόπουλος. Στη Δημόσια Βιβλιοθήκη, πήγαινε μικρός για να διαβάσει τα μαθήματά του. Ο πατέρας του ήταν παντοπώλης στη Βέροια. Ο Τροχόπουλος σπουδάζει Νομική και το 1985 διορίζεται υπάλληλος στη βιβλιοθήκη της πόλης του. Όταν πήγε στη Βρετανία, εντυπωσιάστηκε από τον κόσμο που κατέκλυζε τις βιβλιοθήκες. Αυτή η εντύπωση θα αλλάξει τη ζωή του. Και των γύρω του. Και της πόλης του. Η Βέροια δε θα είναι ποτέ ίδια.
Το πρώτο που κάνει μόλις αναλαμβάνει τη διεύθυνση είναι να ανοίξει τα βιβλιοστάσια. Τα ράφια είναι ανοιχτά πια σε όλο τον κόσμο. Επί των ημερών του οι προσβάσεις γίνονται απλούστερες, η εξωστρέφεια γίνεται σύνθημα, η τεχνολογία μπαίνει στην καθημερινότητα. Η ανάληψη της διεύθυνσης της Δημόσιας βιβλιοθήκης από τον Τροχόπουλο συμπίπτει με την ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Το 1997, η βιβλιοθήκη, πρώτη από όλες τις ελληνικές, αποκτά ιστοσελίδα. Και κάτι καλύτερο: e-mail. Η ιστορία της βιβλιοθήκης αρχίζει να γράφεται. Ψηφιακά. Όλα γίνονται πλέον ψηφιακά. Η επικοινωνία με τις πιο σύγχρονες βιβλιοθήκες του εξωτερικού δημιουργεί ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσεται ο αυτοματισμός της. Ο κόσμος αρχίζει να φτάνει για να μάθει office, να μπαίνει στο διαδίκτυο, να συντάξει ένα power point. Αυτά τα εργαστήρια, εξελιγμένα, εξακολουθούν να σημειώνουν μέχρι σήμερα μεγάλη.
Οτιδήποτε έχει σχέση με την ψηφιακή ανάπτυξη μπορεί κανείς να το βρει εκεί. Άνθρωποι που δεν έχουν δανειστεί ποτέ βιβλίο, φτάνουν στην βιβλιοθήκη για να αναζητήσουν κάτι στο διαδίκτυο, να συντάξουν ένα βιογραφικό, να μάθουν να κάνουν αρχειοθέτηση. Τα τρία τελευταία χρόνια της κρίσης φτάνουν για να συμπληρώσουν αιτήσεις στον ΟΑΕΔ και το ΑΣΕΠ, να πληρώσουν ψηφιακά τα τέλη κυκλοφορίας, η βιβλιοθήκη είναι η «επίσημη βοηθός» των ΚΕΠ.
«Εδώ όποιος φτάνει, δε μπορεί παρά να εξυπηρετηθεί. Θέλουμε να κάνουμε τη ζωή του κόσμου πιο εύκολη», μας λέει η Ασπασία Τασιοπούλου, βιβλιοθηκονόμος και υπεύθυνη επικοινωνίας της βιβλιοθήκης. Το «δεν είναι αρμοδιότητά μας» δεν υφίσταται στο λεξιλόγιό της.
Παιδί της Βέροιας, η Τασιοπούλου έχει συνδέσει την παιδική της ηλικία με τα βιβλία της βιβλιοθήκης, και την ενήλικη ζωή της με τον κόσμο που φτάνει εκεί καθημερινά. Είναι από τους εργαζόμενους που θεωρούν τον εαυτό τους προνομιούχο, από αυτούς που η φύση της εργασίας τους μεταμορφώνει και εκείνοι με τη σειρά τους μεταμορφώνουν την ημέρα των επισκεπτών.
Μιλώντας για πρόσωπα, πρόεδρος της βιβλιοθήκης για 9 χρόνια ήταν ο Γιώργος Χιονίδης, πρώην δικηγόρος και βουλευτής, ιστορικός της πόλης με μεγάλη ευρυμάθεια . Ακόμα και σήμερα, στα 82 του, συμβουλεύει τους ανθρώπους της βιβλιοθήκης γι αυτά που δεν πρέπει να λείπουν από τα ράφια της.
Το 1999 η Βιβλιοθήκη αλλάζει κτίριο. Μεταφέρεται σε ιδιόκτητο, στο κέντρο της πόλης. Ο ίδιος ο Τροχόπουλος με τον Άγγλο εμπειρογνώμονα στη διαμόρφωση χώρων βιβλιοθηκών Michael Dewe, με τη βοήθεια του Βρετανικού Συμβουλίου, έχουν κάνει τη μελέτη του κτιρίου που η χρήση του προορίζεται αποκλειστικά για βιβλιοθήκη, πράγμα που δε συμβαίνει συχνά. Τουλάχιστον στη χώρα μας. Πρόκειται για ένα τριώροφο κτίριο με δύο υπόγεια. Οι τρεις όροφοι προορίζονται για το κοινό. Την πρώτη μέρα που ανοίγει δανείζει 1.100 βιβλία. Το νέο περιβάλλον σαφέστατα πιο ελκυστικό. Η σταθερά ανοδική πορεία της ενισχύεται και από την δημιουργία των κινητών βιβλιοθηκών. Μέσα σε αυτές ο κόσμος μπορούσε να δει ταινίες και CD-Rom. Στα μικρά χωριά τους περίμενε με καλούδια, με αυγά και λουλούδια.
Η βιβλιοθήκη το 2010, θέτει υποψηφιότητα για το βραβείο Γκέιτς. Για τρίτη φορά. Το κερδίζει ανάμεσα σε 350 βιβλιοθήκες από όλο τον κόσμο. Το ποσό του 1.000.000 δολάρια με απολύτως διαφανείς διαδικασίες μεταμορφώνει τη βιβλιοθήκη σε μια από τις πιο σύγχρονες της Ευρώπης. Από την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών μέχρι την πλήρη αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού της.
Η Βέροια δεν είναι μια πλούσια πόλη. Η ανεργία φτάνει σχεδόν το 30%. Το κέντρο έχει κλειστά μαγαζιά και υπάρχουν παιδιά που δανείζονται ακόμα και το «λυσάρι» της Α’ Γυμνασίου. Αλλά μπορούν να πάνε στη βιβλιοθήκη και να δανειστούν ένα τάμπλετ. Ή μια φωτογραφική μηχανή για να κάνουν το χόμπι τους, ακόμα και για να φωτογραφίσουν μια κοινωνική εκδήλωση. Μπορούν να κλείσουν μια αίθουσα με τους φίλους τους, να μιλήσουν ή να διαβάσουν, να κάνουν skype με την οικογένειά τους στο εξωτερικό, μπορούν να ηχογραφήσουν, να κάνουν βίντεο, μπορούν να δανειστούν αυτομάτως βιβλία με το σύστημα RFID.
Εδώ φτάνουν για να διαβάσουν την εφημερίδα τους οι μεγαλύτεροι, κάθε μέρα. Να μετατρέψουν τα βινύλιά τους σε CD. Να μάθουν να τυπώνουν σε 3D printer. Εδώ μπορούν να σκανάρουν, -οι φωτοτυπίες είναι παρελθόν- απαραίτητα έγγραφα, τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και δυσλεξία μπορούν να ακούσουν κείμενα που μετατρέπονται σε φωνή.
Η Βιβλιοθήκη χρειάζεται 100.000 ευρώ για να ολοκληρώσει τα προγράμματά της και κάνει crowdfunding. Στο πρόσωπο του σημερινού αναπληρωτή διευθυντή Αντώνης Γκαλίτσιου, έχει εξασφαλιστεί η συνέχεια ενός μεγάλου έργου. Στον ίδιο ρυθμό κινείται και η Πρόεδρος του Δ.Σ. Φωτεινή Χαμιδιελή. Η Βιβλιοθήκη είναι υπόθεση όλων.
Μαζεύτηκαν ήδη οι 40.000 στους δυο λογαριασμούς που μπορείτε να βρείτε στο site της βιβλιοθήκης, http://www.libver.gr/. Λείπουν 60.000 ευρώ στη Βιβλιοθήκη σήμερα. Για να αγοράσουν ένα πιάνο και να ηχήσει η μουσική παντού, για να δημιουργηθεί μια κινούμενη σκηνή στην αίθουσα εκδηλώσεων. Για να μπουν οι πάγκοι και να αρχίσουν τα σεμινάρια μαγειρικής. Θα είναι η πρώτη βιβλιοθήκη που θα κάνει τέτοια δράση. Και φτάνουν από όλη την Ελλάδα ποσά μεγάλα ή μικρά, μαζί με τα πιο συγκινητικά σημειώματα. Πέντε και δέκα ευρώ των ανθρώπων που είδαν, άκουσαν ή έχουν ζήσει και έχουν ιστορίες να πουν για τη βιβλιοθήκη.
Αν περπατήσετε στη Βέροια, η σακούλα που κυκλοφορεί πιο πολύ και από των σούπερ μάρκετ στα χέρια των πολιτών είναι η σακούλα της Βιβλιοθήκης. Το 2015 ο δανεισμός βιβλίων, περιοδικών, DVDs, CD-ROMs, kindles, επιτραπέζιων παιχνιδιών, ανήλθε στα 2.943.633 τεκμήρια. Είναι σαν τροφή. Είναι τροφή της πόλης. Και γιαυτό είναι η καρδιά της. “Πρέπει να πιστέψουμε ότι μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας”, λέει ο Γιάννης Τροχόπουλος στο βίντεο που ακολουθεί. Ας το πιστέψουμε για να κάνουμε τη διαφορά.
