Ευγενία Χατζηγεωργίου- Επανέρχονται ξανά στον τοπικό τύπο τα σενάρια για πώληση σε ιδιώτες της στοάς Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη. Οι μη συγκροτημένες προτάσεις ωστόσο που διαρρέονται, αυξάνουν τον κίνδυνο αλλοίωσης του χαρακτήρα και της ιστορία της στοάς και βρίσκουν την πόλη αντίθετη. Ποια είναι όμως η Στοά Μοδιάνο;
Αποτέλεσε σανίδα σωτηρίας για τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε τότε η οικογένεια Μοδιάνο, η οποία ανέθεσε την κατασκευή της στον αρχιτέκτονα Ζαν Ολιφάν. Τα σχέδια ανέλαβε ο αρχιτέκτονας και μηχανικός Ελί Μοδιάνο, ο οποίος υπογράφει και άλλα σημαντικά κτήρια της πόλης, όπως το Τελωνείο και το Λαογραφικό Μουσείο. Το σημείο της αγοράς είχε προβλεφθεί από το σχέδιο του αρχιτέκτονα πολεοδόμου Ερνέστου Εμπράρ και ο ρυθμός της κατασκευής της ακολουθεί την τυπολογία της βασιλικής. Χωρίς τρούλο βέβαια, αλλά με δύο χαρακτηριστικούς πυργίσκους στα άκρα της. Στο κέντρο τα κρεοπωλεία, στα πλευρά τα παντοπωλεία και τα ιχθυοπωλεία- στο πρότυπο των bazaars της εποχής. Η συνολική έκταση της αγοράς Μοδιάνο είναι 2.707 τ.μ., με μήκος 70,60 μ. και πλάτος 35,40 μ. Κύριο υλικό δόμησης το πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη οπλισμένο σκυρόδεμα, η επένδυσή της ξύλινη και ο διάκοσμος της με ποικιλία μοτίβων.
Η «Κεντρική Στοά τροφίμων», όπως αναγράφεται στο μέτωπό της, εγκαινιάζεται σε πανηγυρικό κλίμα στις 23 Μαρτίου του 1925. «Οι μουσικές της Μακαμπή και του Σπεράντζα έπαιζαν ως αργά τη νύχτα, ενώ στο φωταγωγημένο ισόγειο προσφέρονταν στους καλεσμένους ρακί Ναχμίας και μπύρα Όλυμπος-Νάουσα με μεζέ τουρσιά, αυχά ιχαμινάδος, ψάρια σεϊμέκος. Στους επίσημους καλεσμένους, σε ιδιαίτερο σαλόνι, προσφέρθηκαν μαύρο χαβιάρι, σαμπάνια και γαλλικά κρασιά, από το κατάστημα Μπέζα και Ρεβάχ της πλατείας Εμπορίου», περιγράφει ο Κώστας Τομανάς.
Από την ιστορία της Στοάς Μοδιάνο ξεπηδούν μυρωδιές και ήχοι. Οι εικόνες και το κλίμα που μεταφέρει ο Mark Mazower είναι χαρακτηριστικά: «Οι πολύβουες στοές της αγοράς παρείχαν ίσκιο καθώς άνοιγα δρόμο μέσα από καρότσια φορτωμένα ως πάνω με σύκα, ξηρούς καρπούς, ιμιτασιόν σινιέ πουκάμισα και πειρατικές κασέτες. Το μπουζούκι του Τσιτσάνη τσίτωνε τα φτηνιάρικα ηχεία των πωλητών, δίχως όμως να μπορεί να παραβγεί με το κλαρίνο και το νταούλι που παίζαν τα γυφτάκια ξεκουφαίνοντας τους συνωστισμένους θαμώνες των ουζερί στην Αγορά Τροφίμων Μοδιάνο».
«Στα τραπεζάκια της Μυροβόλου Σμύρνης που με τ’ όνομά της θύμιζε τις δόξες και τις συμφορές του παλιού μικρασιατικού ελληνισμού, το τσίπουρο και οι μεζέδες γεφύρωναν τη μετάβαση από τη δουλειά στο μεσημεριανό ύπνο», συνεχίζει ο Mazower. «Εδώ έβλεπες λιγότερους αλητοτουρίστες από ότι στα τουριστικά καταγώγια γύρω από την Ακρόπολη. Περισσότερες νοικοκυρές, αχθοφόρους και χωριάτες φερμένους στην πόλη για τα ψώνια της εβδομάδας. Είδα άραγε στ’ αλήθεια μία αρκούδα να χορεύει για τους περαστικούς στην κρεαταγορά;», τελειώνει την αναφορά του ο Mazower.
Μοναδικό αρχιτεκτονικό μνημείο η Αγορά Μοδιάνο είναι διπλά χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο. Αρχικά χαρακτηρίστηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ ως διατηρητέο κτίριο (1983) και εν συνεχεία από το Υπουργείο Πολιτισμού (1995) ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου, γιατί αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίων Αγοράς με στοά.
Δυστυχώς κανένας νόμος δεν μπορεί να κηρύξει διατηρητέα και τα μαγαζιά που βρίσκονται στην στοά που ενώ αρχικά ξεπερνούσαν τα 140, σήμερα μετριούνται λιγότερα από 40.
Την ίδια στιγμή, με το πέρασμα των ετών, αυθαίρετες επεμβάσεις και προσθήκες στις όψεις και το εσωτερικό, έχουν αλλοιώσει σημαντικά τη φυσιογνωμία του κτηρίου. Παράλληλα, πέρα από τη φυσική φθορά, η πρωτοφανής απαξίωση που βιώνει τα τελευταία χρόνια η στόα σε συνδυασμό με την ελλιπέστατη συντήρηση έχουν δημιουργήσει οξυμένα προβλήματα στο κτήριο.
Ως εκ τούτου, η υπόθεση της στοάς Μουδιάνο μοιάζει πιο δαιδαλώδης από τους τρεις διαδρόμους της καθώς οι όποιες προοπτικές αξιοποίησής της απαιτούν συντονισμένο σχεδιασμό με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον ώστε να αποτελέσει η αγορά και πάλι το κέντρο της εμπορικής κίνησης της πόλης και να προστατευτεί ο χαρακτήρας και η ιστορία της. Αξίζει άραγε εκεί όπου βρισκόταν ένα υψηλής αισθητικής αξίας κτίριο- σήμα κατατεθέν της πόλης, να δώσει τη θέση του σε ένα ακόμη mall;
Διαβάστε επίσης: Άσε το λόμπινγκ… Η Στοά Μοδιάνο δεν πωλείται!
