Η ευγνωμοσύνη είναι πέρα από πεποίθηση, ένας ολόκληρος τρόπος ύπαρξης ο οποίος έχει αποδειχθεί να συνδέεται με την υγεία, την ευτυχία, την ικανοποίηση με τη ζωή καθώς και με τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τους άλλους. Πάει χέρι- χέρι με την ενσυνειδητότητα ή αλλιώς επίγνωση (mindfulness) καθώς εστιάζει στο εδώ και τώρα, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκτίμηση για ότι έχουμε στο παρόν, παρά εστιάζοντας στο τι επιδιώκουμε για το μέλλον ή το τι δεν έχουμε. Το να βιώνουμε και να εκφράζουμε ευγνωμοσύνη έχει ένα θετικό πρόσημο, αντισταθμίζοντας έτσι τη φυσική τάση του εγκεφάλου μας να εστιάζει στις απειλές, τις ανησυχίες και τις αρνητικές πλευρές της ζωής. Η ευγνωμοσύνη δημιουργεί μια ευνοϊκή συνθήκη στην οποία ρέουν συναισθήματα όπως η χαρά, η ευχαρίστηση και η ικανοποίηση, μειώνοντας έτσι συναισθήματα που προκαλούν δυσφορία όπως το άγχος.
Ενδιαφέρον έχει η μελέτη από τον καθηγητή ψυχολογίας Dr. Robert Emmons (2003) ο οποίος μελέτησε την επίδραση που έχουν τα «ημερολόγια ευγνωμοσύνης» σε περίπου 200 φοιτητές. Όσοι από τους φοιτητές κατέγραφαν μηνύματα και συναισθήματα ευγνωμοσύνης, ανέφεραν περισσότερο θετικά βιώματα, με μια πιο αισιόδοξη ματιά για τη ζωή. Είχαν επίσης λιγότερα σωματικά συμπτώματα, ενώ δαπανούσαν περισσότερο χρόνο για σωματική άσκηση.
Υπάρχει όμως τρόπος να «εκπαιδευτούμε» στην ευγνωμοσύνη;
Κι όμως οι μελέτες αποδεικνύουν το γεγονός πως με μικρές απλές πρακτικές, μπορούμε να γίνουμε περισσότερο ευγνώμονες. Για παράδειγμα, σκεπτόμενοι ανθρώπους που έχουν σταθεί δίπλα μας υποστηρικτικά, όπως ένας φίλος, γονιός, δάσκαλος. Μπορούμε να σταθούμε και να παρατηρήσουμε με ποιον τρόπο μας βοήθησαν και πως λειτούργησε αυτό σε εμάς.
Η ευγνωμοσύνη δεν βρίσκεται απαραίτητα σε στιγμές που κάποιος μας βοήθησε ενώ αντιμετωπίζαμε κάποια μεγάλη δυσκολία, αλλά κρύβεται σε μικρές καθημερινές στιγμές. Από μια βόλτα, παρατηρώντας τη φύση, τον αέρα, τα κύματα, τη μαγεία των λουλουδιών. Βρίσκεται στον τρόπο που σχετιζόμαστε με αγαπημένα, και όχι μόνο , πρόσωπα. Στις στιγμές αυτές που ένας φίλος, ένας γονιός, ένας σύντροφος μας χαρίζει απλά και μόνο με την ύπαρξή του. Η ευγνωμοσύνη βρίσκεται στο χαμόγελο που μας χαρίζει ο υπάλληλος ενός καταστήματος ή ένας γνωστός στο δρόμο.
Ρομαντικό ε; Κι όμως, εστιάζοντας σε αυτές τις στιγμές, μπορώ να μην παραβλέψω το εδώ και τώρα, και να παρατηρήσω όλα εκείνα που απλόχερα που δίνονται. Έτσι πλημμυρίζω από συναισθήματα ευφορίας, αποκτώ μεγαλύτερη συνειδητότητα για το ποιος είμαι, και μαθαίνω να σχετίζομαι με έναν διαφορετικό τρόπο.
Κλείνοντας θέλω να μοιραστώ μαζί σας κάποια αποφθέγματα που αγαπώ, αναφορικά με την ευγνωμοσύνη. Έτσι αρπάζω την ευκαιρία να τα θυμίσω και στον εαυτό μου.
Απολαύστε υπεύθυνα:
–Ας είμαστε ευγνώμονες για τους ανθρώπους που μας κάνουν ευτυχισμένους. Είναι αυτοί οι γοητευτικοί κηπουροί που κάνουν τις ψυχές μας να ανθίσουν. (Marcel Proust)
–Κατά καιρούς, το φως μέσα μας αργοσβήνει και αναθερμαίνεται από τον σπινθήρα ενός άλλου ανθρώπου. Καθένας από εμάς οφείλει να σκεφτεί με βαθιά ευγνωμοσύνη τους ανθρώπους που βοήθησαν να ξαναανάψει η φλόγα μέσα μας. (Albert Schweitzer)
–Σοφός άνθρωπος είναι εκείνος που δεν θρηνεί διαρκώς για τα πράγματα που δεν έχει, αλλά απολαμβάνει εκείνα που ήδη διαθέτει. (Επίκτητος)
–Να είσαι ευγνώμων για αυτά που έχεις. Θα αποκτήσεις περισσότερα. Εάν εστιάζεις σε όλα εκείνα που δεν έχεις, τότε ποτέ δεν θα έχεις αρκετά. (Oprah Winfrey)
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
Emmons, R.A. (2008) Thanks! How the New Science of Gratitude Can Make You Happier. Mariner Books; Reprint edition.
Emmons, R. A. & McCullough, M. E. (2003). Counting blessings versus burdens: An experimental investigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 377–389.
Ο Βασίλειος Κιοσσές αποφοίτησε από το τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης καθός και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην «Προσωποκεντρική Συμβουλευτική», μια τριετία στη ζωή του, που του «δίδαξε πως είναι να υπάρχεις ολόκληρος». Από το 2012 είναι υποψήφιος Διδάκτωρ στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Είναι εμπνευστής και εκπαιδευτής του «Empathize with me Doctor – Έλα στη θέση μου Γιατρέ!», ενός πρότυπου βιωματικού προγράμματος εκπαίδευσης φοιτητών ιατρικής στην ενσυναίσθηση, του μοναδικού τόσο στοχευμένου προγράμματος στην Ευρώπη.
