Ίσως περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έργο του Χέρμαν Έσε, ο Λύκος της στέπας που γράφτηκε το 1827, σε μια ιδιαίτερα γόνιμη σε πνευματική δράση εποχή, αποτελεί την απόδειξη της επιρροής των βιωμάτων, της ιδιοσυγκρασίας και των συγκυριών πάνω στη διαμόρφωση του λογοτεχνικού γίγνεσθαι του δημιουργού. Δυο βασικά γεγονότα από τη βιογραφία του Έσε, δύνανται να φωτίσουν το κείμενό του και να ανοίξουν νέους ορίζοντες στην αισθητική και φιλοσοφική του προσέγγιση: Το πρώτο είναι το ότι ο Έσε το 1892 σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών, αποπειράται να αυτοκτονήσει και για ένα μήνα νοσηλεύεται στο ψυχιατρείο του Στέττεν.
Επομένως, πολύ πριν αναφερθεί λογοτεχνικά στη λαγνεία του θανάτου, είχε αναμετρηθεί ο ίδιος με το θάνατο και τη φιλοσοφία της αυτοχειρίας, ζυμώνοντας την εμπειρία που αποκόμισε με τα νιτσεϊκά διαβάσματα που ακολούθησαν ώστε σαράντα χρόνια μετά, να καταγράψει το προσωπικό ντουκουμέντο και την προσωπική εμπειρία του πίσω απ’ τη μάσκα του ήρωα του Χέρμαν ή Χένρυ αναφέροντας ότι: «Δεν έβλεπα κανένα δρόμο πίσω απ’ αυτό που φοβόμουν. Αν σήμερα στον αγώνα μεταξύ της απελπισίας και της δειλίας νικούσε ίσως η δειλία, αύριο και κάθε μέρα θα στεκόταν και πάλι μπροστά μου η απελπισία θεριεμένη από την περιφρόνηση του εαυτού μου. Θα έπαιρνα το μαχαίρι στο χέρι μου και θα το πετούσα μακριά, μέχρι που τελικά να πάρω την απόφαση και να το κάνω. Μιλούσα στον εαυτό μου λογικά, σαν να μιλούσα σε φοβισμένο παιδί, μα το παιδί δεν μ’ άκουσε, το έβαλε στα πόδια, ήθελε να ζήσει».
Ο Έσε δεν είναι ένας συγγραφέας της εξωτερικής αλλά της εσωτερικής περιπέτειας. Εξυφαίνει μια ασύλληπτη εσωτερική πλοκή βασισμένη στις διαχρονικές ψυχικές συγκρούσεις κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου. Ο λύκος της στέπας είναι μια προσχηματική ιστορία για να εκφράσει μέσα από ένα πλέγμα συμβόλων το απόσταγμα των θέσεών του για τη ζωή, για το θάνατο, για το εφήμερο και για τοαιώνιο, για τη συνύπαρξη ή την προαιώνια πάλη πνεύματος και σάρκας, για την επίπονη άσκηση του πνεύματος και για τη ματαιότητα και συνάμα την αναγκαιότητα της πρόσκαιρης σαρκικής απόλαυσης, μα πάνω και πέρα απ’ όλα για να μιλήσει για την ανθρώπινη μοναξιά, αντιμετωπίζοντας τον άνθρωπο με τον οίκτο, το έλεος και το φόβο που αρμόζει στην ακατάπαυστα τραγική του φύση.
Μετάφραση: Γιάννης Κωστόπουλος
Εκδόσεις Καστανιώτη
