Όταν η άγρια φυσική ομορφιά συνδέεται με την ιστορία. Σκορπισμένα σε διάφορα σημεία του Νομού Καστοριάς, «φορτωμένα» μυστικά, ιστορίες, κακουχίες και μυστήριο.
Τα πέτρινα γεφύρια του Νομού μας προκαλούν να τα ανακαλύψουμε…
Ας κάνουμε μία μικρή νοερή βόλτα…
Το Γεφύρι της Παλιάς Κοτύλης
Στο Βόρειο τμήμα του Βοΐου όρους δύο χιλιόμετρα χωματόδρομου οδηγούν στα ερείπια της Παλιάς Κοτύλης, σε υψόμετρο 1.200 μέτρα. Στο χωριό εκτός από την κεντρική εκκλησία του Αγ. Γεωργίου σώζεται σε καλή κατάσταση και ένα μικρό πέτρινο γεφύρι. Η πρόσφατη μεγάλη πυρκαγιά του Γράμμου που πέρασε και από εδώ ευτυχώς δεν του προξένησε καταστροφές, σε αντίθεση με τα εγκαταλειμμένα σπίτια στα οποία έδωσε το τελικό χτύπημα.
Το μονότοξο γεφύρι της Παλιάς Κοτύλης κατασκευάστηκε το 19ο αιώνα με σκοπό να εξυπηρετεί τις καθημερινές μετακινήσεις των κατοίκων μεταξύ των μαχαλάδων του χωριού. Γεφυρώνει τις όχθες του ρέματος που κατεβαίνει ψηλά από τον Πύργο. Βρίσκεται λίγα μέτρα πίσω από την εκκλησία και είναι δύσκολα διακριτό, εξαιτίας της πολύ πυκνής βλάστησης. Έχει παρατηρηθεί, ότι εντός του ρέματος, πολύ κοντά στο γεφύρι έχει κατά καιρούς τη φωλιά της μία αρκούδα.
Το Γεφύρι του Κουτσιουμπλή
Το γεφύρι του Κουσιουμπλή βρίσκεται στον νομό Καστοριάς , στην κοινότητα της Ζούζουλης. Συγκεκριμένα βρίσκεται ανάμεσα στους ορεινούς όγκους του Βοΐου και του Σμόλικα στο Ζουζουλιώτικο ποτάμι . Ο ποταμός που περνάει κάτω από αυτό το γεφύρι είναι ο Σαραντάπορος(Κόνιτσας).Οι περιοχές που ενώνει είναι η Ζούζουλη με το Επταχώρι και η Ήπειρος με την Δυτική Μακεδονία. Για το χτίσιμο του εργάστηκαν οι χτίστες Γεώργιος Δήμος, Τσιαμοχρήστος , και οι αδερφοί Γαλάνη, όλοι τους μάστορες από το Επταχώρι. Χτίστηκε στο τέλος του 18ου αιώνα ή αρχές του 19ου σύμφωνα με έρευνα του 1994. Είναι μονότοξο και έχει ενισχυμένα πλαϊνά ανοίγματα .Το μονότοξο αυτό γεφύρι, με τα πολύ ενισχυμένα πλαϊνά ανοίγματα, έχει άνοιγμα τόξου 14 μ., ύψος 8 μ., συνολικό μήκος 33 μ. και πλάτος 2,40 μ. Στο κλειδί του, δηλαδή τη μεσαία πέτρα της καμάρας του, υπάρχει λιθανάγλυφη κεφαλή..Η κατάσταση στη οποία βρίσκεται σήμερα είναι πολύ καλή. Επίσης το 1992 έγιναν εργασίες συντήρησης με στόχο την προστασία του από τη φθορά, αλλά και την αποκατάσταση της αρχικής του μορφής.
Οδηγίες Πρόσβασης: Οδηγώντας προς τη Ζούζουλη θα το συναντήσουμε στο δεξί μας χέρι.
Ποταμός: ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΣ (ΚΟΝΙΤΣΑΣ)
Συντεταγμένες: N 40° 12.858′ E 021° 00.469′
Υψόμετρο: 815 μ.
Παρακείμενα Κτίσματα: Δίπλα του υπήρχε και λειτουργούσε βακούφικος νερόμυλος.
Χρονολογία: Τέλη 18ου με αρχές 19ου αιώνα
Κτίστες: Γεώργιος Δήμος, Τσιαμοχρήστος, και οι αδερφοί Γαλάνη, όλοι τους μάστορες από το Επταχώρι.
Μορφή: Μονότοξο
Άνοιγμα Τόξου: 13,50 μ.
Ύψος Τόξου: 8,30 (7,40 + 0,90) μ.
Μήκος Καταστρώματος: 42,00 μ.
Πλάτος Καταστρώματος: 2,40 μ.
Κατάσταση: Πολύ καλή
Στοιχεία: Το γεφύρι εντασσόταν στον πολυσύχναστο επί τουρκοκρατίας δρόμο που οδηγούσε από την Ήπειρο στη Μακεδονία μέσω Φούρκας.
Το Γεφύρι του Άργους Ορεστικού
Το γεφύρι του Άργους Ορεστικού βρίσκεται στη κοινότητα του Άργους Ορεστικού και γεφυρώνει τον ποταμό Αλιάκμονα. Αρχικά είχε εφτά τόξα όμως σήμερα έχουν απομείνει μόνο δύο τόξα. Η σημερινή του κατάσταση είναι καλή.
Το Γεφύρι του Επταχωρίου – Παπαλιάς
Το γεφύρι του Επταχωρίου είναι ένα πέτρινο,καλοχτισμένο γεφύρι με πελεκητή πέτρα.Γεφυρώνει το Επταχωρίτικο ρέμα και συνδέει τις δυο γειτονιές του Επταχωρίου Ανήλιο και Παπαλιάς. Βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του οικισμού. Η ημερομηνία κτίσης του δεν είναι γνωστή, αλλά σίγουρα το γεφύρι υπήρχε το 1900.Είναι μονότοξο με μήκος 19m, πλάτος 2,2m ,ύψος 5,5m και άνοιγμα τόξου 10m. Δεν έχει σωθεί καμία παράδοση και κανένα ιστορικό στοιχείο σχετικά με αυτό.
Το Γκρεμισμένο Γεφύρι στις Αρρένες
Το γκρεμισμένο γεφύρι στις Αρρένες βρισκόταν στην κοινότητα Αρρένων. Το συναντάμε εισερχόμενοι στην Δυτική Μακεδονία. Γεφύρωνε τον ποταμό Σαραντάπορο. Το γεφύρι δεν έχει πάρει κάποια ιδιαίτερη ονομασία , καθώς αποκαλείται «Γεφύρι στις Αρρένες» . Το γεφύρι είναι δίτοξο ή ζευκτό. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα δεν είναι καλή , αφού έχει γκρεμιστεί και έχουν απομείνει μόνο κάποια ερείπια του.
Το Γεφύρι της Κορομηλιάς
Είναι κτισμένo ένα περίπου χιλιόμετρο βόρεια από το χωριό Κορομηλιά Καστοριάς, πάνω στον κλάδο του Αλιάκμονα που κατεβαίνει από τα Κορέστεια και λέγεται Βίστριτσα ή Λαδοπόταμος ή Λιβαδοπόταμος. Το γεφύρι παλιότερα συνέδεε την Κορομηλιά με το Δενδροχώρι, ενώ προπολεμικά από κει περνούσε ο πιο σύντομος δρόμος από την Καστοριά προς τη Μπίγλιστα και την Κορυτσά, στην Αλβανία. Κατασκευάστηκε από Γάλλους τεχνικούς που ήταν στην υπηρεσία του Οθωμανικού στρατού. Στη νοτιοδυτική του όψη, ανατολικά του κλειδιού (της μεσαίας πέτρας του τόξου) υπάρχει πέτρα του τόξου που είναι εγχάρακτη και φέρει τη χρονολογία κατασκευής του: 1865. Είναι μονότοξο, με λιθοδομή από ασβεστόλιθο, που αφθονεί στην περιοχή. Έχει μήκος 26μ., πλάτος 2,80μ., ύψος 7μ. και άνοιγμα τόξου 16μ. Οι άλλες σφηνοειδείς πέτρες που σχηματίζουν το τόξο είναι σχιστολιθικές μαυρόπλακες και μόνο το κλειδί και η εγχάρακτη πέτρα ξεχωρίζουν με την άσπρη επιφάνεια του ασβεστολίθου. Στο δυτικό βάθρο της νοτιοδυτικής όψης και στο ανατολικό βάθρο της βορειοανατολικής όψης, λείπουν ανά μια εντοιχισμένη πλάκα. Από τα κενά που φαίνονται, είναι φανερό ότι στα σημεία εκείνα υπήρχαν πλάκες που αφαιρέθηκαν. Το γεφύρι παρουσιάζει διαμήκεις ρωγμές στην αψίδα του τόξου, αν και οι όψεις και το οδόστρωμα είναι συντηρημένα. Επίσης για το κτίσιμο του γεφυριού χρησιμοποιήθηκε υλικό από παλιότερη αρχαία γέφυρα που υπήρχε στην ίδια θέση. Η διαφορά ανάμεσα στις παλιές και νέες πέτρες που αποτελούν την λιθοδομή του γεφυριού είναι ορατή και εμφανής, κυρίως λόγω της διαφοράς του χρώματος. Το μνημονεύει και ο Νικ. Σχινάς στις «Οδοιπορικές σημειώσεις» του 1886 (σελ. λθ’): «Ο ποταμός αυτός (Βιστρίζα)… κατερχόμενος δε παρέχεται του 2 1/2 ώρας της Καστορίας απέχοντος, χωρίου Κορομηλιά, παρ’ ώ και λίθινη γέφυρα…» . Το 1960 έγινε συντήρηση του γεφυριού και προστέθηκαν τα σιδερένια κάγκελα, τα τσιμεντένια κολονάκια και το τσιμεντένιο κατάστρωμα. Γενικά η σημερινή του κατάσταση είναι πολύ καλή.
To Γεφύρι της Ζούζουλης
Το γεφύρι της Ζούζουλης είναι χτισμένο στην θέση Καζάνια , γεφυρώνει το Ζουζουλιώτικο ρέμα και ενώνει τη Ζούζουλη με τα Γρεβενά και το Τσοτύλι. Η παράδοση αναφέρει ότι χτίστηκε με τη χορηγία ενός αγωγιάτη από τη Φούρκα της Κόνιτσας, εις μνήμη του αδερφού του που πνίγηκε στο ρέμα. Μια άλλη εκδοχή θέλει να χτίστηκε με τη χρηματοδότηση του τοπικού άρχοντα, επειδή συγκινήθηκε από τον πνιγμό ενός μικρού κοριτσιού, όταν το τσελιγκάτο της επιχείρησε να διαβεί το ορμητικό ρέμα. Οι μάστορες ήταν από την Καστάνιανη της Κόνιτσας, που θεωρούνταν οι καλύτεροι της Ηπείρου. Στη θεμελίωση παραβρέθηκε και ο Ζουζουλιώτης Μάνθος Δημήτριος (1867 -1952), χάρη στον οποίο η ημερομηνία κτίσης είναι γνωστή. Χτίστηκε το 1880. Το γεφύρι είναι μονότοξο με μήκος κοντά στα 25 μέτρα και ύψος τα 7. Σήμερα, ελάχιστοι βοσκοί είναι αυτοί που κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, το χρησιμοποιούν για να περάσουν τα κοπάδια τους. Οι ελάχιστες φθορές που έχει υποστεί το γεφύρι (αναστηλώθηκε κοντά στο 1990) οφείλονται κυρίως στο πέρασμα του χρόνου.
Το γεφύρι του Δενδροχωρίου (Μπιρίκι)
H γέφυρα του Δενδροχωρίου ή αλλιώς «Χάνι Μπιρίκι» είναι ίσως το πιο γνωστό πέτρινο γεφύρι του Νομού Καστοριάς. Βρίσκεται περίπου 14 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη της Καστοριάς και 5 χιλιόμετρα μετά τον οικισμό της Κορομηλιάς, όπου συναντάμε και το ομώνυμο δεύτερο γεφύρι στον ίδιο ποταμό, τον Λιβαδοπόταμο, κατάντη της ροής αυτού. Για να πάμε στο Χάνι Μπιρίκι θα πρέπει να κινηθούμε στον κάθετο άξονα της Εγνατίας οδού για Αλβανία… Το γεφύρι δεν διακρίνεται από τον δρόμο και θα πρέπει κάποιος να γνωρίζει που ακριβώς να σταματήσει, καθώς δεν υπάρχουν εμφανείς πινακίδες που να σε κατατοπίζουν που βρίσκεσαι. Δίπλα στον δρόμο υπάρχει χώρος στάθμευσης και η περιοχή προσφέρεται και για αναψυχή καθώς έχει διαμορφωθεί κατάλληλα.
Γέφυρα στο Νεστόριο – River Party
Μόνιμος σύντροφος των κατασκηνωτών και των επισκεπτών του River Party το πέτρινο γεφύρι στο Νεστόριο, έχει καταστραφεί κι έχει κατασκευαστεί αρκετές φορές μέχρι σήμερα, λόγω της ορμητικότητας των νερών του Αλιάκμονα. Αποκλείεται να μην το έχετε διαβεί αν έχετε επισκεφθεί το χώρο έστω και μία φορά.
(πηγές: monopatia-pindos.uowm.gr, cyberotsarka.gr, katchiot.blogspot.gr, petrinagefiria.com)
